του Καθηγητή Γιάννη Σουβατζή*
Αρκετό καιρό τώρα και συγκεκριμένα κατά την διάρκεια της τελευταίας διετίας, αλλεπάλληλα γεγονότα, εξαρτώμενα ή ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, δημιουργούν μια τοπική και διεθνή ανησυχία που με τον καιρό επαληθεύεται κάτω από την ροή των αναμενόμενων και αναπάντεχων γεγονότων.
Αλλαγές στο πολιτικό γίγνεσθαι, κοινωνικές κρίσεις, ανατιμήσεις αγαθών, οικονομικές ταλαντεύσεις των πάλαι πότε ισχυρών, περιβαλλοντικές προειδοποιήσεις, περιφερειακές συρράξεις με απρόβλεπτες διεθνείς συνέπειες και τελευταίως ανώνυμες προκλήσεις που χρήζουν πολλαπλών ερμηνειών συνθέτουν την αοριστία της επόμενης μέρας.
Τα αίτια και το επίκεντρο της κρίσης
Φυσικά πάντοτε στο επίκεντρο, η Ευρώπη, η Μέση Ανατολή, μέρος της Μεσογείου και κάπου εκεί η χώρα μας. Επίσης, τα μηνύματα από την πέραν του Ατλαντικού χώρα μόνο ενθαρρυντικά δεν θα χαρακτηρισθούν, γεγονός που συμβάλλει απεριόριστα για τι μπορεί να συμβεί στο εγγύς μέλλον.
Οι απροσδόκητες εξελίξεις, οι ανορθόδοξες πολιτικές, οι παράλογες οικονομικές πρακτικές και η μεταβαλλόμενη διπλωματική προσέγγιση, περιπλέκουν το ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο σκηνικό, όπου οι ηγεσίες πρέπει να αναζητήσουν τις αιτίες αλλά και τις λύσεις αυτής της ζοφερής πραγματικότητας.
Σε αυτό λοιπόν τον κυκεώνα των προκλήσεων, οι κάθε είδους αρνητικές συνέπειες θα δημιουργήσουν σοβαρό αντίκτυπο στην οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας μας.
Προβλήματα, όπως ο γεωγραφικός διεθνής αναθεωρητισμός, η πολιτικό-οικονομική κακοδιαχείριση ετών, η σπατάλη των πόρων, η κοινωνική κρίση, οι διαπλεκόμενοι ρόλοι, ο υπέρ-καταναλωτισμός των πολιτών, ο βάρβαρος τραπεζικός παρεμβατισμός, η αναίσχυντη τραπεζική πρακτική, τα χρηματοοικονομικά πειράματα των χρηματιστηριακών οίκων και ο απόλυτος εμπαιγμός του πολίτη / καταναλωτή / αποτελούν μέρος της συνωμοσίας ενδογενών και εξωγενών δυνάμεων και κύριες πηγές μιας επερχόμενης ευρωπαϊκής, αλλά και παγκόσμιας κρίσης.
Τα «πολιτικά-οικονομικά ευχολόγια» καθώς και οι προβλέψεις του εγγύτερου μέλλοντος κάθε άλλο παρά αισιόδοξες ακούγονται.
Η Ευρώπη και ο κόσμος ολόκληρος ζει κάτω από το φόβο μιας μακροχρόνιας οικονομικής αναταραχής, όπου το «ντόμινο πιθανής χρεωκοπίας» ορισμένων εθνικών οικονομιών μπορεί να σημάνει το τέλος του «Ευρωπαϊκού Ονείρου» και την αρχή μιας παγκόσμιας ανακατάταξης.
Η Ευρώπη καθώς και το πολιτικό της σύστημα, η οικονομία της και ο επιχειρηματικός της κόσμος βρίσκονται σε κίνδυνο με απρόβλεπτες συνέπειες.
Η σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα διαμορφώνεται κάτω από συνεχείς μεταλλάξεις με πολλαπλούς κίνδυνους να ελλοχεύουν συνεχώς δημιουργώντας αβεβαιότητα, ανασφάλεια και απαισιοδοξία. Άσχετα εάν αυτή η διαπίστωση είναι αποδεκτή από τους σώφρονες της πολιτικής και οικονομικής σκέψης, υπάρχουν και πολλοί θαρραλέοι,“risk Takers-ριψοκίνδυνοι”, και κατ’ όνομα ορθολογιστές που υποστηρίζουν ότι κάθε οικονομικός, πολιτικός, πολιτιστικός και κοινωνικός κύκλος έχει μια αρχή και ένα τέλος, όπου η γένεση και ύπαρξη «ευκαιριών» αναδύεται εν μέσω κρίσεων, αφού κατ’ αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώνεται και διασφαλίζεται η εξελικτική θεωρία που δημιουργεί νέες αφετηρίες ανάπτυξης.
Στην προκειμένη περίπτωση η παραπάνω «αρχή» δεν ισχύει λόγω της ανορθόδοξης αλλά και δογματικής αντίληψης που επικρατεί σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές (χώρες, κρατίδια, κυβερνήσεις, οργανισμούς, επιχειρήσεις, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες).
Ας επικεντρωθούμε όμως στο οικονομικό-επιχειρηματικό γίγνεσθαι που δημιουργεί «κοινωνικό άγχος» και οικονομική ασφυξία στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, όχι σε διεθνές αλλά σε εθνικό επίπεδο – στην ελληνική πραγματικότητα – για την αντιμετώπιση της πιθανής επερχόμενης κρίσης.
Τελευταία οι αγορές καθώς και οι δημοσιοοικονομικές μεταβολές είναι φυσικό να ασκούν μια πρωτοφανή πίεση πρώτα στην εθνική οικονομία, στους επιχειρηματικούς κύκλους, εργαζόμενους / στελέχη / και στον κάθε πολίτη, καταναλωτή με απέραντες προεκτάσεις.
Ποια είναι η δική μας αντίδραση;
Η χώρα μας μαστίζεται από το κύμα των «ανατιμήσεων», την στεγαστική κρίση, τους χρηματοοικονομικά διαπλεκόμενους, την αντιπολιτευτική πολυφωνία και τον εξ, ανατολών πάντοτε κίνδυνο.
Επίσης, εντός των οικονομικών κύκλων υπάρχει διάχυτη πλέον η αίσθηση ότι η διαχείριση των επιχειρηματικών πόρων στην χώρα μας πρέπει να προσαρμοσθεί άμεσα έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι ανάλογες προϋποθέσεις για βιώσιμους οργανισμούς – sustainable organizations – που θα προωθήσουν την «οικονομική αναστροφή» διαμέσου μιας εφικτής αλλά και συνάμα προοδευτικής ανάπτυξης, αποτέλεσμα μιας «λιτής και ορθολογιστικής προσέγγισης».
Ένα νέο εθνικό στρατηγικό πλάνο αποτελεί επιτακτική ανάγκη χωρίς «πολιτικές παραταξιακές επανατοποθετήσεις», πολιτικά rebranding ή πολιτικούς φανφαρονισμούς!
Η ύπαρξη ενός συμβιβαστικού αλλά και ορθολογιστικού μοντέλου «κοινής στρατηγικής συμφωνίας» μεταξύ πολιτείας, επιχειρηματικών κύκλων, εργαζόμενων αλλά και πολιτών, αποτελεί αναγκαιότητα.
Είναι καταφανές ότι για την αντιμετώπιση της κάθε κρίσης οι εμπλεκόμενες πλευρές πρέπει να συνάψουν έναν «ανένδοτο αγώνα» για το αμοιβαίο εθνικό καλό κάτω από ένα συμβιβαστικό πλαίσιο.
Η άνευ όρων “στρατηγική σύζευξη” μεταξύ των προαναφερθέντων πλευρών υπό την μορφή μιας συντονισμένης προσπάθειας έναντι της πιθανής επερχόμενης κρίσης, αποτελεί την πλέον ενδεικτική και εφικτή προσπάθεια αντιμετώπισης.
Μια τέτοια προσπάθεια απαιτεί την αναδιαμόρφωση των «διαχειριστικών μηχανισμών αλλά και της επικοινωνιακής στρατηγικής για την δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης», μεταξύ της πολιτείας, των παραγωγικών τάξεων, του ανθρώπινου παραγωγικού κεφαλαίου αλλά και των πολιτών, αφού επί των ημερών μας η εμπιστοσύνη έχει χαθεί – βλέπε την σωρεία των σκανδάλων και των αστοχιών σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η στρατηγική συμφωνία
Η πολιτεία πρέπει να προσέξει στην διαχείριση των διαθέσιμων πόρων για την σοφή κατανομή αυτών, οι παραγωγικοί οργανισμοί να επικεντρωθούν στην εφαρμογή του «lean manufacturing – λιτή παραγωγή” αρχικά, και μετέπειτα στη δημιουργία και διάθεση ποιοτικών αλλά προσιτών για αγορά προϊόντων, το ανθρώπινο κεφάλαιο που θεωρείται βασικός συντελεστής της παραγωγικότητας, να συμβάλλει στην μεγιστοποίηση της ατομικής απόδοσης του και τέλος ο μέσος πολίτης διαμέσου μιας χρηστής διαχείρισης του οικογενειακού προϋπολογισμού, λελογισμένης κατανάλωσης και αποταμιευτικής συμπεριφοράς (εάν καταστεί δυνατόν), να συμβάλλουν στην επίλυση των κρίσεων και στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Η μεγιστοποίηση της ατομικής απόδοσης του εργατικού δυναμικού σε συνδυασμό με την προσφερόμενη βοήθεια από την πολιτεία, και την παραγωγική τάξη θα συμβάλλουν από κοινού στη δημιουργία ευκαιριών με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη και την ευρωστία της ίδιας της επιχείρησης.
Για τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων μιας επερχόμενης οικονομικής κρίσης, η στρατηγική διαχείρισής της πρέπει να εστιασθεί στην υιοθέτηση ενός συνεργατικού «Τρίπτυχου Μοντέλου» που θα βασίζεται στο γενικό πλαίσιο μιας «Τριμερούς κοινής στρατηγικής συμφωνίας μεταξύ της Πολιτείας, του επιχειρηματικού κόσμου και των εργαζόμενων των παραγωγικών οργανισμών και μεμονωμένων επιχειρηματικών μονάδων», που θα κινείται στην σφαίρα του «Ηγετικού Πλουραλιστικού Μάνατζμεντ», θα εστιάζεται στην ενεργή αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και θα διαχειρίζεται το τρίπτυχο, Διαχείριση πόρων, Παραγωγή άνευ απωλειών, και καινοτομία στην επιχειρηματικότητα για την εκπλήρωση των στόχων και επιδιώξεων. Φυσικά, η επιτυχία αυτού του μοντέλου θα στηρίζεται στην αυστηρή επιτήρηση της πολιτείας ως προς τους εμπλεκόμενους οργανισμούς.
Ο προσδιορισμός και εντοπισμός αυτών των τριών πυλώνων σε συνδυασμό με την υλοποίηση συγκεκριμένων στρατηγικών προσεγγίσεων, επιχειρηματικών ενεργειών και δραστηριοτήτων μπορούν να διασφαλίσουν μια επιτυχή πορεία της οικονομίας, της επιχείρησης, ικανοποιημένου μισθολογικά εργατικού δυναμικού, και οικονομικά ανακουφισμένου οικογενειακού προϋπολογισμού όχι μόνο σε περιόδους κρίσης, αλλά με στόχο και γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να προσδιορίσουμε την συνεισφορά και τον ρόλο μας για την αντιμετώπιση τυχόν επερχόμενων «κακών μαντάτων» και για το κάθε τι που προμηνύεται να συμβεί στο μέλλον. Και αν αποφύγουμε την επερχόμενη κρίση ή διαχειριστούμε επιτυχώς τις κρίσεις, θα έχουμε επιτύχει κατά πολύ την ψυχική μας ηρεμία και τους αναπτυξιακούς μας στόχους.
Δρ. Γιάννης Σουβατζής
Καθηγητής/Σύμβουλος Μάρκετινγκ
Brand Marketing & Corporate Identity Expert
PhD in Brand Marketing & Corporate Identity
MBA in Operations Management
MSc. in Marketing
M.A. in Management
Β. Α. Economics / Finance
