Στο σημερινό φύλλο της Τετάρτης, θα συνεχίσουμε την βόλτα μας στην προκυμαία, επί της Π. Κουντουριώτη, κάνοντας αυτή τη φορά στάση στο κτίριο του πρώην ξενοδοχείου Μαλακού, ευρέως γνωστού ως «Μεγάλη Βρετάνια», ένα από τα σπουδαιότερα ξενοδοχεία της Μυτιλήνης που μεσουράνησε στον αριστοκρατικό κόσμο και τις τάξεις των εμπόρων σχεδόν όλο τον 20ό αιώνα. Το κτίριο αυτό, το οποίο κατά τη δεκαετία του ’90 συντηρήθηκε και ανακαινίσθηκε, αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα κτίρια-σύμβολα της Μυτιλήνης, αληθινό κόσμημα της Προκυμαίας. Τι γνωρίζουμε όμως γι’ αυτό και την εποχή του και πώς αξιοποιείται, ή μπορεί να αξιοποιηθεί σήμερα;
Το πλαίσιο
Ανάμεσα στα 1850 και 1912 η πόλη της Μυτιλήνης γνώρισε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής ανάπτυξης και ακμής που συνέβαλε στο άνοιγμα του ορίζοντά της στον πολιτισμό της Ανατολής και της Δύσης. Μετά την μεγάλη πυρκαγιά του 1851 και τον καταστροφικό σεισμό του 1867, ο δρόμος της Αγοράς και μαζί όλο το ιστορικό κέντρο αναπλάθεται, με την ανοικοδόμηση των καταστημάτων και την διαπλάτυνση της εμπορικής οδού.
Ως φυσική πρoέκταση της αγoράς και άμεσα συvδεδεμέvη με τo εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριo τα oικoδoμήματα της πρoκυμαίας δεν διέφεραv με τα αvτίστoιχα της αγoράς ως πρoς τη χρήση και τoυς αρχιτεκτovικoύς ρυθμoύς. Αρκετά από αυτά διέθεταv δύo εισόδoυς, μία στηv αγoρά και μία στηv πρoκυμαία.
Αvάμεσα σ’ αυτά πρωτεύoυσα θέση είχε και έχει τo Μέγα Ξεvoδoχείov Μαλακoύ (πρώηv Μεγάλη Βρετάvια) πoυ χτίστηκε μέσα στη δεκαετία 1890-1900, αλλά και άλλα oικoδoμήματα, όπως τo καφεvείo «Παvελλήvιov», στο οποίο αφιερώσαμε την στήλη την περασμένη Τετάρτη.
Κατά την ιστορική περίοδο 1850-1930 παρατηρείται η υιοθέτηση των ιστορικών στιλ της δυτικής (ευρωπαϊκής) αρχιτεκτονικής, που αντικατέστησε στα δημόσια τουλάχιστον κτίρια και στις αστικές κατοικίες μιας προνομιούχας τάξης, την αυτόχθονη αρχιτεκτονική της Ανατολής. Πλέον η ανάμειξη των δυο αρχιτεκτονικών στιλ, η οποία γίνεται με την προσέλκυση σπουδαίων και ταλαντούχων αρχιτεκτόνων από το εξωτερικό, είτε με επιρροές έχοντας μαθητεύσει εκτός Ελλάδας, γεννά τη λεγόμενη «Σχολή της Μυτιλήνης».
Η «Μεγάλη Βρετάνια»
Η «Μεγάλη Βρετάνια», γέννημα της «Σχολής της Μυτιλήνης», χτίστηκε από τον Βασίλειο Πάνου-Μάντρα στα τέλη του 19ου αι, και συγκεκριμένα το 1880. Αρχιτέκτονάς του υπήρξε ο σπουδαίος Αργύρης Αδαλής, ο οποίος κατασκεύασε μεταξύ άλλων τον Άγιο Θεράποντα, και πολλά σημαντικά νεοκλασικά κτίρια της Μυτιλήνης, όπως το 1ο Γυμνάσιο και νυν Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Μυτιλήνης, το Παρθεναγωγείο της πόλης, το Δημαρχείο, αλλά και τον Ναό των Ταξιαρχών στο Καγιάνι και τους Αγίους Αναργύρους.
Το κτίριο λειτούργησε ως ξενοδοχείο έως το 1996, οπότε και συντηρήθηκε και μετετράπη σε χώρο γραφείων, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα. Στο ισόγειο του κτιρίου λειτουργούσε κανονικά εστιατόριο, ενώ στο μέρος του κτιρίου επί της οδού Ερμού, στεγάζονταν εμπορικά καταστήματα.
Δίπλα στο ξενοδοχείο, που φιλοξενούσε προσωπικότητες της αριστοκρατίας της εποχής, ήταν το θέατρο Γ. Καψιμάλη, που μαζί με τα θέατρα «Αλκαίος» και «Σαπφώ», προέβαλλαν θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες με γνωστούς ηθοποιούς, συναγωνιζόμενα ποιο θα προσελκύσει τον περισσότερο κόσμο.
Η «Μεγάλη Βρετάνια» με άλλα λόγια, βρισκόταν στην καρδιά του κέντρου, εκεί που χτυπούσε ο παλμός της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής της Μυτιλήνης.
Στο «σήμερα»
Το κτίριο ξεχωρίζει μέχρι σήμερα για την αρμονική συνύπαρξη του νεοκλασικού στιλ με ανάμεικτα νεογοτθικά στοιχεία, όπως είναι οι πυργίσκοι, η στέγη, οι «κορυφές» των πυργίσκων και γενικότερα η αίσθηση μεγαλοπρέπειας και του «κατακόρυφου» που δίνει την αίσθηση στο μάτι του παρατηρητή ότι το κτίριο «αγγίζει» τον ουρανό.
Εξωτερικά εντύπωση προκαλούν επίσης οι κόγχες στον 1ο και 2ο όροφο, διακοσμημένες με αγάλματα, όπως και τα μικρά αλλά κομψά μπαλκόνια που «βλέπουν» στην προκυμαία, αλλά και στην αγορά της Ερμού από το πλάι.
Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, σήμερα έχουν αξιοποιηθεί ορισμένοι χώροι του πρώην ξενοδοχείου, με τη στέγαση δικηγορικών, λογιστικών και άλλων γραφείων. Ωστόσο, το τμήμα του ισογείου από την πλευρά της Προκυμαίας και της οδού Αλκαίου δεν έχει αξιοποιηθεί, και μια πρόταση θα ήταν το άνοιγμα ενός εστιατορίου ή καφέ που να παραπέμπει στον αριστοκρατικό χαρακτήρα της εποχής.
Εναλλακτικά, ο χώρος αυτός, ευρισκόμενος στην καρδιά του κέντρου της πόλης, θα μπορούσε να μετατραπεί σε σημείο πληροφόρησης των τουριστών/ επισκεπτών της Λέσβου.
- To υλικό για το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετάνια» αντλήθηκε από το κείμενο «Ο κτιριακός τύπος των ξενοδοχείων στον αστικό και περιαστικό χώρο της Μυτιλήνης (1850 – 1930)» (αναρτημένο στο isuu. com), ενώ η παλιά φωτογραφία του ξενοδοχείου από την ιστοσελίδα greeklanguage.gr.
