- Νέα δεδομένα για τη χωρητικότητα, τα φωτοβολταϊκά και το δρόμο πρόσβασης – Μέχρι τις 29 Νοεμβρίου καλούνται να τοποθετηθούν Περιφέρεια, Δήμοι, φορείς και πολίτες
- Οι αλλαγές σηματοδοτούν ότι η συζήτηση ξεκινά από νέα βάση, καθώς ό,τι ίσχυε μέχρι πρότινος, τόσο για τη χωρητικότητα όσο και για τις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις του έργου, έχει πλέον διαφοροποιηθεί
Μπορεί να απέσυρε πριν από χρόνια το Υπουργείο Μετανάστευσης την νέα τότε μελέτη περιβαλλοντικών όρων που προέβλεπε χωρητικότητα άνω των 5.000 μεταναστών στο νέο ΚΥΤ της Βάστριας θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να ελιχθεί και να αποφύγει προσφυγή στη δικαιοσύνη, ωστόσο επανέρχεται δριμύτερο. Από χθες ξεκίνησε κι επίσημα η δημόσια διαβούλευση για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της Βάστριας, με τη συμμετοχή της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, των δήμων Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου, αντίστοιχα, καθώς και όλων των φορέων και πολιτών που επιθυμούν να καταθέσουν τις απόψεις τους. Η διαδικασία θα διαρκέσει έως τις 29 Νοεμβρίου, διάστημα μέσα στο οποίο αναμένεται να γνωμοδοτήσουν θεσμικά οι δύο βαθμοί της αυτοδιοίκησης του νησιού, αλλά και να διατυπωθούν οι θέσεις συλλογικοτήτων και κατοίκων για ένα έργο που εξακολουθεί να προκαλεί έντονες αντιδράσεις.
Η νέα φάση διαβούλευσης αφορά τροποποιημένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές που αφορούν στον αριθμό των φιλοξενούμενων, που κάτω των 5.000 γίνεται άνω των 5.000 ατόμων, στην προβλεπόμενη τοποθέτηση φωτοβολταϊκών και των αντίστοιχων μπαταριών συγκέντρωσης ηλεκτρικής ενέργειας και το τμήμα του οδικού δικτύου από τον ΧΥΤΑ μέχρι τη νέα δομή.
Οι αλλαγές αυτές σηματοδοτούν ότι η συζήτηση ξεκινά εκ νέου τόσο για τη χωρητικότητα όσο και για τις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις του έργου. Με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, οι γνωμοδοτήσεις της Περιφέρειας και των Δήμων, καθώς και οι απόψεις φορέων και πολιτών, θα αποσταλούν στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, η οποία θα κρίνει τελικά την έγκριση ή μη της περιβαλλοντικής μελέτης.
Το ζήτημα της Βάστριας απασχολεί διαρκώς τη λεσβιακή κοινωνία, έχοντας αποτελέσει αντικείμενο δημοσιευμάτων, συνεδριάσεων και πολιτικών αντιπαραθέσεων σε αυτοδιοικητικό και κομματικό επίπεδο. Οι σχετικές τοποθετήσεις των τελευταίων ετών δείχνουν ότι το θέμα δεν περιορίζεται σε τεχνικές ή νομικές παραμέτρους, αλλά αγγίζει βαθύτερα ζητήματα χωροταξίας, ασφάλειας, περιβαλλοντικής διαχείρισης και κοινωνικής αποδοχής.
Από τη δικαστική διαμάχη στη νέα διαβούλευση
Όπως έχουν γράψει τα Νέα της Λέσβου από τις 16 Οκτωβρίου του 2024, η υπόθεση της Βάστριας είχε ήδη φτάσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, έπειτα από αίτηση αναστολής που είχε καταθέσει η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Η Περιφερειακή Αρχή, όπως ανέφερε τότε η επίσημη ανακοίνωση, ήταν «η μόνη που έχει καταθέσει αίτηση αναστολής των εργασιών στη Βάστρια, έχοντας χρησιμοποιήσει όλα τα ένδικα μέσα που της δίνει ο νόμος για να ακυρώσει την Περιβαλλοντική Μελέτη που κατέθεσε το Δημόσιο τον Σεπτέμβριο του 2023». Η ανακοίνωση προσέθετε ότι η Περιφέρεια «θα εξαντλήσει κάθε περιθώριο στο πλαίσιο της νομιμότητας για να αποτρέψει την κατασκευή της φαραωνικής δομής στη Βάστρια».
Την ίδια περίοδο, τοπικοί φορείς συγκέντρωναν υπογραφές και εξέδιδαν ψήφισμα ενάντια στη λειτουργία της νέας δομής, υπογραμμίζοντας ότι η χωροθέτηση σε περιοχή με πευκοδάσος εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους πυρκαγιάς.
Στο ίδιο δημοσίευμά μας επισημαινόταν πως η Βάστρια κατασκευάζεται σε ένα ξέφωτο του πευκοδάσους της Λέσβου, που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ενιαία δάση του Αιγαίου ξεκινώντας από την Πηγή και φτάνοντας μέχρι την Αγία Παρασκευή. Η Ένωση Υπαλλήλων του Πυροσβεστικού Σώματος Βορείου Αιγαίου είχε προειδοποιήσει δημόσια ότι «η Βάστρια είναι το χειρότερο σημείο που θα μπορούσε να γίνει η δομή» και ότι «αν ξεκινήσει φωτιά από εκεί, θα κάψει το μισό νησί».
Παρά τις επισημάνσεις αυτές, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2023, όπως αναφέρεται, δεν περιλάμβανε την απαραίτητη «Ανάλυση Απειλής», δηλαδή την τεχνική ανάλυση κινδύνου πυρκαγιάς που αποτελεί προϋπόθεση για τον σχεδιασμό μέτρων αντιπυρικής προστασίας. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής από φορείς, επιστήμονες και αυτοδιοικητικούς.
Αναβολές και αλλαγές στη μελέτη
Νωρίτερα, στις 18 Ιανουαρίου 2023, τα «Νέα της Λέσβου» είχαν καταγράψει ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είχε αναρτηθεί και τεθεί σε διαβούλευση στις 10 Ιανουαρίου 2023, μόλις μία ημέρα πριν εκδικαστεί η προσφυγή της Περιφέρειας και των όμορων κοινοτήτων στο ΣτΕ. Η τότε ανάρτηση της μελέτης οδήγησε σε αναβολή της συζήτησης, καθώς το υπουργείο Μετανάστευσης παρουσίασε νέα στοιχεία που διαφοροποιούσαν ουσιωδώς το περιεχόμενο του έργου.
Στο ίδιο δημοσίευμα σημειωνόταν ότι τα νέα δεδομένα «ουσιαστικά ακυρώνουν, ακόμη και από ηθικής πλευράς, την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μυτιλήνης», το οποίο είχε συναινέσει στην κατασκευή δομής μέχρι 3.000 ατόμων, ενώ πλέον γινόταν λόγος για χωρητικότητα 5.000 ατόμων και άνω. Η μεταβολή αυτή αποτέλεσε σημείο έντονης πολιτικής συζήτησης και αμφισβήτησης της νομιμότητας της διαδικασίας.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 31 Ιανουαρίου 2023, το Δημοτικό Συμβούλιο Μυτιλήνης συνεδρίασε σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές συναίνεσης και πολιτικής υπέρβασης της περιόδου. Όπως ανέφεραν τα «Νέα της Λέσβου», δύο διαφορετικοί κόσμοι κατέληξαν σε μία κοινή απόφαση. Η δεξιά πτέρυγα αποδέχθηκε το κείμενο της αριστερής πλευράς, το οποίο συνυπέγραφαν 15 δημοτικοί σύμβουλοι, ζητώντας την απόρριψη της ΜΠΕ. Το κείμενο χαρακτήριζε τη μελέτη «τεχνικά ανεπαρκή και ετεροχρονισμένη» και την κατασκευή της δομής «παράνομη», επισημαίνοντας ότι η ακύρωσή της εξυπηρετεί το συμφέρον των κατοίκων της Λέσβου. Η συνεδρίαση εκείνη, που ένωσε προσωρινά διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα, αποτύπωσε τη διακομματική διάσταση της αντίθεσης στη Βάστρια, με κύριο επιχείρημα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τη χωρητικότητα της δομής.
Νέα δεδομένα – νέα φάση
Η έναρξη της τρέχουσας διαβούλευσης από χθες επαναφέρει το ζήτημα σε νέο θεσμικό και κοινωνικό πλαίσιο. Οι αλλαγές στη ΜΠΕ, η αύξηση της χωρητικότητας και η επέκταση των τεχνικών υποδομών μεταβάλλουν τα δεδομένα, καθιστώντας αναγκαία μια νέα συζήτηση από μηδενική βάση. Μέχρι τις 29 Νοεμβρίου, Περιφέρεια, Δήμοι, φορείς και πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να τοποθετηθούν τεκμηριωμένα, πριν η υπόθεση περάσει στα χέρια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, η οποία θα λάβει την τελική απόφαση.
Η Βάστρια, τρία χρόνια μετά την έναρξη των πρώτων εργασιών, παραμένει το πιο αμφιλεγόμενο έργο στο νησί, συμπυκνώνοντας ταυτόχρονα περιβαλλοντικά, νομικά και πολιτικά ζητήματα. Με την έναρξη της διαβούλευσης, το πεδίο μεταφέρεται ξανά στη δημόσια σφαίρα, εκεί όπου οι αποφάσεις δεν θα κριθούν πια μόνο στις αίθουσες δικαστηρίων, αλλά και στην κοινωνία που καλείται να αποφασίσει για το μέλλον του τόπου της.
