- Συνέντευξη με τα στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου Μυτιλήνης
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών, τα στελέχη του Συμβουλευτικού Κέντρου Μυτιλήνης παραχώρησαν συνέντευξη στα “Νέα της Λέσβου” μιλώντας για την έξαρση του φαινομένου της βίας ειδικά τα τελευταία 2 χρόνια, αλλά και για τις 600 και πλέον περιπτώσεις που έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν από το 2013 μέχρι σήμερα. Μια οργανωμένη δομή που έχει στελεχωθεί με τη Νομικό, Εριφύλη Γιαννάκα, την ψυχολόγο, Δέσποινα Τηλεμάχου, την Σύμβουλο Υποδοχής, Μαριάνθη Συμινή και τη Κοινωνική Λειτουργό, Αλεξάνδρα Γιαννακού. «Πρέπει να φροντίσουμε ώστε κάθε γυναίκα που κακοποιείται να γνωρίζει ότι δεν είναι η μόνη και δεν είναι μόνη», τονίζουν τα στελέχη του Κέντρου, σημειώνοντας παράλληλα ότι όλες οι υπηρεσίες που παρέχονται είναι δωρεάν για όσο χρονικό διάστημα απαιτεί η κάθε περίπτωση.
-Θα θέλαμε να μας πείτε κατ’ αρχήν δυο λόγια για την λειτουργία του Συμβουλευτικού Κέντρου Μυτιλήνης.
«Το Συμβουλευτικό Κέντρο Μυτιλήνης του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας εντάσσεται στο πανελλαδικό δίκτυο υποστηρικτικών δομών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εργασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης βίας κατά των γυναικών. Συγχρηματοδοτείται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Β. Αιγαίου ΕΣΠΑ 2014-2020. Η επιστημονική εποπτεία ασκείται από το ΚΕΘΙ σε όλες τις δομές του δικτύου ώστε να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών προς τις γυναίκες θύματα βίας ή και πολλαπλών διακρίσεων».
-Πότε ξεκίνησε τη λειτουργία του, πόσα στελέχη απασχολεί και ποιες είναι οι υπηρεσίες που παρέχονται;
«Το Συμβουλευτικό Κέντρο Μυτιλήνης ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Μάρτιο του 2013 και παρέχει δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης με την οπτική του φύλου σε γυναίκες που έχουν υποστεί ή υφίστανται όλων των μορφών βία, καθώς και σε γυναίκες που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις, όπως ΑΜΕΑ, άνεργες, μονογονείς κ.ά.. Οι υπηρεσίες καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής και αφορούν στην ενημέρωση και εξειδικευμένη πληροφόρηση, στην κοινωνική, ψυχολογική, νομική και εργασιακή συμβουλευτική. Τα στελέχη που απαρτίζουν το Συμβουλευτικό Κέντρο είναι η Ψυχολόγος, η Νομικός, η Σύμβουλος Υποδοχής – διοικητικό στέλεχος και η Κοινωνική Λειτουργός».
-Οι δομές που υπάρχουν στο νησί μας επαρκούν για την αντιμετώπιση και την εξάλειψη της βίας;
«Το Συμβουλευτικό Κέντρο λειτουργεί σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες δομές του ΚΕΘΙ και των Δήμων, δηλαδή τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα, τους 17 Ξενώνες Φιλοξενίας των Δήμων και τους 2 Ξενώνες του ΕΚΚΑ (Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης) και με την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 που λειτουργεί όλο το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο. Επίσης συνεργαζόμαστε με άλλες Υπηρεσίες και γίνεται παραπομπή των γυναικών ανάλογα με το αίτημά τους στον Ξενώνα του Δήμου Μυτιλήνης, στον οποίο Ξενώνα υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό ή και σε Ξενώνες του δικτύου, με τις Αστυνομικές Αρχές, όπου να σημειώσουμε ότι στο Αστυνομικό Τμήμα Μυτιλήνης λειτουργεί γραφείο ενδοοικογενειακής βίας, με τις εισαγγελικές αρχές, τα νοσοκομεία, το δικαστήριο, φορείς απασχόλησης, όπως ο ΟΑΕΔ κ.ά.».
-Σε τοπικό επίπεδο το φαινόμενο της βίας είναι έντονο; Ποια είναι συνήθως τα αιτήματα των γυναικών που απευθύνονται στο Συμβουλευτικό Κέντρο;
«Αν και πολλές φορές είναι δύσκολο για τις γυναίκες που υφίστανται βία να μιλήσουν, εντούτοις αρκετές γυναίκες της τοπικής μας κοινωνίας έχουν απευθυνθεί στο Συμβουλευτικό μας Κέντρο, έχουν ζητήσει και έχουν λάβει την ανάλογη με το αίτημά τους στήριξη. Οι γυναίκες που απευθύνονται στο Συμβουλευτικό Κέντρο ζητάνε στήριξη κοινωνική, ψυχολογική, νομική, εργασιακή συμβουλευτική και φιλοξενία. Πολλές απ’ αυτές τις γυναίκες θέλουν ψυχολογική και κοινωνική στήριξη, καθώς και νομική βοήθεια και φιλοξενία για να αντιμετωπίσουν τη βία που υφίστανται. Φυσικά έρχονται και γυναίκες που ανήκουν στην ομάδα των πολλαπλών διακρίσεων (άνεργες, μονογονείς, ΑΜΕΑ, μετανάστριες κ.λ.π.). Μέχρι στιγμής το Συμβουλευτικό μας Κέντρο έχει εξυπηρετήσει παραπάνω από 600 περιπτώσεις, από την αρχή της λειτουργίας του».
-Ποια μορφή βίας είναι πιο συχνή στις γυναίκες που επισκέπτονται το Συμβουλευτικό Κέντρο;
«Οι περισσότερες γυναίκες που απευθύνονται σε εμάς ζητάνε βοήθεια κυρίως για θέματα που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία, είτε σωματική, είτε ψυχολογική-λεκτική, είτε οικονομική και ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους, καθώς και για θέματα οικογενειακού δικαίου (όπως π.χ. διαζύγια, διαδικασία για επιμέλεια και διατροφή κλπ.). Παρέστη λοιπόν ανάγκη, για να ενισχυθεί η αρμονική συμβίωση των προσώπων στο πλαίσιο της οικογένειας να νομοθετηθεί το ενδοοικογενειακό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν τα άτομα να συμβιώνουν ασκώντας τα δικαιώματά τους, σεβόμενα όμως και τα δικαιώματα των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, καθώς και η ανάγκη για νομικά κριτήρια, για θετικά μέτρα πρόληψης της έμφυλης βίας και προστασίας των θυμάτων και για την τιμωρία των δραστών. Για το λόγο αυτό έχουν ψηφιστεί δύο νόμοι που αναφέρονται ειδικότερα στην ενδοοικογενειακή βία, εναρμονισμένα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, και με τον τρόπο αυτό ο Έλληνας νομοθέτης ποινικοποιεί κατά τρόπο αυτόνομο την ενδοοικογενειακή βία. Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι η υποβολή μήνυσης για την ενδοοικογενειακή βία είναι δωρεάν».
-Τι εννοούμε όταν λέμε βία κατά των γυναικών;
«Με τον όρο «βία κατά των γυναικών» αναφερόμαστε σε κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, τη σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια, είτε στην ιδιωτική ζωή. Επομένως ο όρος βία περιλαμβάνει τη βία μέσα στην οικογένεια (ενδοοικογενειακή βία) και τη βία γενικά μέσα στην κοινωνία (βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, trafficking/σωματεμπορία)».
-Με ποιες μορφές εκδηλώνεται η βία κατά των γυναικών;
«Το φαινόμενο της βίας, όπως αυτό εκφράζεται στη συμπεριφορά του θύτη, δύναται να εκδηλωθεί με κάποια ή και κάποιες συγκεκριμένες μορφές ταυτόχρονα. Επομένως έχουμε την άσκηση της ψυχολογικής βίας στην οποία περιλαμβάνονται ύβρεις (λεκτική βία), απειλές, υποτίμηση, δημιουργία κλίματος εκφοβισμού, κτητικότητα, έλεγχο των κινήσεων, τοποθέτηση της ευθύνης στη γυναίκα για οποιαδήποτε αποτυχία του δράστη, κοινωνική απομόνωση ή εγκλεισμό, κ.ά. Της κοινωνικής βίας· εδώ έχουμε τη στέρηση βασικών δικαιωμάτων ιδιωτικής ελευθερίας, περιορισμού ή/και απαγόρευσης στην πρόσβαση κοινωνικών πόρων και υπηρεσιών. Η τρίτη μορφή βίας είναι η σωματική η οποία εκδηλώνεται με σωματικές βλάβες (από σπρωξιές, χτυπήματα και ξυλοδαρμό έως συστηματικά βασανιστήρια), ακόμα και δολοφονίες. Αρκετά συχνή είναι η άσκηση σεξουαλικής βίας η οποία συνδέεται με την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας και ελευθερίας και τέλος η οικονομική βία, η οποία εντοπίζεται σε συμπεριφορές στέρησης μέσων συντήρησης, αλλά και εγκλήματα κατά της περιουσίας καθώς και παρακράτηση των χρημάτων από τον-την σύντροφο, ακόμη την στέρηση του δικαιώματος στην εργασία. Εδώ εντάσσουμε και την σεξουαλική παρενόχληση με απειλές για απόλυση στο χώρο εργασίας».
-Τι είναι η ενδοοικογενειακή βία που ακούμε τον τελευταίο καιρό;
«Όλες οι πράξεις σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, οι οποίες λαμβάνουν χώρα εντός της οικογένειας ή της οικογενειακής μονάδας ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων. Eνδέχεται ο δράστης να διαμένει ή να διέμενε στο παρελθόν στην ίδια κατοικία με το θύμα».
-Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας στις γυναίκες;
«Η οικογένεια χάνει το πλαίσιο ασφάλειάς της και την ποιότητα της ιδιωτικής ζωής. Η γυναίκα που κακοποιείται ενδέχεται να βιώσει αισθήματα ντροπής και να αποστασιοποιηθεί από το φιλικό, κοινωνικό και συγγενικό περιβάλλον. Ο δράστης ενδέχεται να επιβάλει έλεγχο και περιορισμό προς τη γυναίκα, να ασκήσει βία ακόμη και κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και να προκληθεί αποβολή του κυοφορούμενου».
-Και τι είναι η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο της εργασίας που ακούμε επίσης τον τελευταίο καιρό;
«Η σεξουαλική παρενόχληση είναι μια μορφή έμφυλης βίας, η οποία περιλαμβάνει συμπεριφορά που βασίζεται στο φύλο και είναι ανεπιθύμητη, προσβλητική και παραβιάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Μπορεί να περιλαμβάνει σεξουαλική βία και επίθεση, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού. Μερικά παραδείγματα: Ανεπιθύμητα αιτήματα για ραντεβού, ανεπιθύμητη επαφή, ξεμονάχιασμα, επίμονη παρακολούθηση εντός και εκτός εργασιακού χώρου, σεξουαλικά αδέξια σχόλια κ.ά. Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να επηρεάσει κάθε εργαζόμενο και εργαζόμενη, παρόλο που οι γυναίκες πλήττονται δυσανάλογα. Είναι πολύ θετικό και ευχάριστο που συγκεκριμένες γυναίκες που είχαν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση είχαν το θάρρος να το καταγγείλουν. Δυστυχώς πολλές γυναίκες που υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση, κυρίως στον εργασιακό τους χώρο, δεν συναινούν, δεν συμμετέχουν, αλλά δείχνουν ανοχή με το να παραμένουν στη θέση τους, προσπαθώντας να αγνοήσουν τη σεξουαλική παρενόχληση με τίμημα την ψυχική τους υγεία. Η γυναίκα πρέπει να αναφέρουμε ότι έχει νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα να μην ανεχτεί τη σεξουαλική παρενόχληση, καθώς αυτή αποτελεί ποινικό αδίκημα για το οποίο υπάρχουν κυρώσεις. Οι τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου βασίζονται στη συλλογική συνδρομή: της κυβέρνησης (νόμοι), των εργοδοτών, των συνδικαλιστικών οργανώσεων, της κοινωνίας των πολιτών (εξειδικευμένες οργανώσεις γυναικών) και των διαμορφωτών της κοινής γνώμης, όπως είναι τα ΜΜΕ, τα σχολεία κ.ά.».
-Τι τιμούμε την 25η Νοεμβρίου;
«Η ημέρα αυτή έχει καθιερωθεί από το 1981 ως η ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, μετά από παρότρυνση ακτιβιστικών οργανώσεων προς τη μνήμη των τριών αδελφών Μιραμπάλ με καταγωγή από τη Δομινικανή Δημοκρατία. Την 25η Νοεμβρίου του 1960, οι τρεις αδελφές δολοφονήθηκαν άγρια υπό τη διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο, καθώς αγωνίζονταν ενάντια στο καθεστώς που είχε επιβάλλει. Το 1999, ο ΟΗΕ όρισε και επισήμως την 25η Νοεμβρίου, ως διεθνή ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Χρειάζεται εμείς να συνειδητοποιήσουμε ότι η βία κατά των γυναικών είναι ένα κοινωνικό ζήτημα, που δεν εξαρτάται από θρησκεία, εθνικότητα, φυλή, μορφωτικό ή οικονομικό επίπεδο. Πρέπει να φροντίσουμε ώστε κάθε γυναίκα που κακοποιείται να γνωρίζει ότι δεν είναι η μόνη και δεν είναι μόνη».
-Πού βρίσκεται το Συμβουλευτικό Κέντρο Μυτιλήνης και πώς μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει μαζί σας;
«Το Συμβουλευτικό Κέντρο Μυτιλήνης βρίσκεται στην Παπαδιαμάντη 2 και οι ημέρες και ώρες λειτουργίας της δομής μας είναι από την Δευτέρα – Παρασκευή από τις 08:00-16:00. Οι γυναίκες μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μας με όποιο τρόπο εκείνες θελήσουν, δηλαδή μπορούν είτε τηλεφωνικά στο 22510 34470, είτε διά ζώσης, είτε με mail στο [email protected]. Εάν μια γυναίκα βρίσκεται σε κίνδυνο σε ώρες και μέρες εκτός λειτουργίας του Κέντρου μπορεί να απευθυνθεί στο Αστυνομικό Τμήμα ή στην Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900».
