- Δεν ικανοποιεί ο ρυθμός συμβασιοποίησης των έργων στο ΕΣΠΑ κάτι που τροφοδοτεί την ανησυχία για απώλεια Ευρωπαϊκών πόρων
- Να “ανασκουμπώσουν τα μανίκια τους” καλούνται οι τοπικοί φορείς με στόχο να απορροφήσουν για φέτος των 17,8 εκατ. ευρώ
Μπροστά στον κίνδυνο να απενταχθούν έργα ύψιστης σημασίας για τη Λέσβο και για τ’ άλλα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου θα βρεθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι που συμμετέχουν στο ΕΣΠΑ 21-2027. Στις 20 Ιουνίου καταφθάνουν υψηλόβαθμα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι, στη διάρκεια της επίσκεψής τους θα μεταβούν στα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη κι έχουν χρηματοδοτηθεί από Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης. Παράλληλα θα ελέγξουν και την εξέλιξη των έργων που είναι υπό ένταξη, αλλά κι εκείνα που βρίσκονται στο στάδιο απορρόφησης.
Μετά τα όσα επισημάνθηκαν στο ρεπορτάζ των Νέων της Λέσβου κι αφορούσαν στο βαθμό απορροφητικότητας, αλλά κι ένταξης, όπου καταγράφονταν τα πολύ χαμηλά ποσοστά, έρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση να θέσει προ των ευθυνών τους, εκείνους που έχουν άμεση εμπλοκή και είναι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα. Τουτέστιν, δήμοι, οργανισμοί τους και φορείς του Δημοσίου. Να σημειωθεί ότι, εμμέσως πλην σαφώς, η Διαχειριστική Αρχή μέσω του προϊσταμένου της, Γιώργου Πλακωτάρη, έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ζητώντας την άμεση ενεργοποίηση των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα, ούτως ώστε στα εναπομείναντα χρόνια υλοποίησης του προγράμματος, να υπάρχει η ανάλογη ανταπόκριση, καθώς και η ολοκλήρωση των απαραίτητων διαδικασιών. Και τούτο, με μοναδικό γνώμονα να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ από τα 394 εκατομμύρια του προγράμματος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 394 εκατ. ευρώ και τα ενταγμένα έργα είναι συνολικά 97. Όπως ανέφερε ο αντιπεριφερειάρχης Προγραμματισμού και ΕΣΠΑ Βορείου Αιγαίου, Στρατής Κυρατζής, «μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί τα 212 εκατ. ή 54% του διαθέσιμου προϋπολογισμού. Οι συμβάσεις των έργων είναι στα 88,8 εκατ., ενώ οι δαπάνες είναι 35 εκατ. ήδη».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αρνητικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η απορροφητικότητα και η ένταξη έργων στο ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελεί το γεγονός, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Κυρατζής ότι «οφείλουμε να απορροφήσουμε φέτος 17,8 εκατ. έως τέλος του έτους, ενώ για το τέλος του επόμενου έτους, πρέπει να απορροφήσουμε άλλα 66 εκατ.».
Αναλύοντας και με εμπεριστατωμένα στοιχεία, ο αντιπεριφερειάρχης ΕΣΠΑ και Προγραμματισμού, εξήγησε επαρκώς πως «αν δεν γίνει η απορρόφηση αυτών των ποσών τα λεφτά θα επιστρέψουν στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Πρέπει», συνέχισε ο κ. Κυρατζής, «οι φορείς (Δήμοι, Περιφέρεια, νοσοκομεία κλπ.) να τρέξουν άμεσα και να απορροφήσουν όσα έργα έχουν ήδη συμβάσεις, ενώ για τα υπόλοιπα να υπογραφούν άμεσα οι συμβάσεις με τους εργολάβους και αναδόχους».
Η κατάσταση που επικρατεί κι αφορά στο ΕΣΠΑ αναμένεται να γίνει ακόμη δυσκολότερη από τη στιγμή που στη Μυτιλήνη θα βρεθεί κλιμάκιο με υψηλόβαθμα στελέχη. Στις 20 Ιουνίου και για τέσσερις ημέρες στο “Ελιά και Θάλασσα” θα γίνονται καθημερινές συνεδριάσεις, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ούτως ώστε να εξεταστεί καθετί που αφορά στην υλοποίηση του προγράμματος.
Χαρακτηριστική της επικρατούσας κατάστασης είναι η αναφορά του επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Θοδωρή Βαλσαμίδη, στα Νέα της Λέσβου, για την πιθανότητα ματαίωσης εκτέλεσης του έργου που αφορά στον οδικό άξονα Καλλονής – Πέτρας, ενώ διερωτάται «εάν θα επαρκέσει ο χρόνος, από την ημέρα της δημοπράτησης του έργου μέχρι την ημέρα έναρξης των εργασιών». Εμφανίστηκε απαισιόδοξος όσον αφορά στην απορροφητικότητα, αλλά και στην ένταξη των έργων, κρούοντας κι εκείνος με τη σειρά του τον κώδωνα του κινδύνου για την απορροφητικότητα αλλά και την ένταξη των έργων. Επανήλθε, δε, στο αίτημα που είχε καταθέσει από το Φεβρουάριο η παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης, για τη διεξαγωγή συνεδρίασης με μοναδικό θέμα την ενημέρωση των περιφερειακών συμβούλων για την πορεία του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα οι εμπλεκόμενοι φορείς, αποτελεί η ολοκλήρωση του αποχετευτικού δικτύου της Καλλονής, έργο το οποίο έχει ενταχθεί με 6.821.500 ευρώ, καθώς τόσο η σύμβαση όσο και η δαπάνη του έργου είναι μηδενική.
Ανάλογη κατάσταση ισχύει και για το έργο “Δημιουργία υποδομών για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων” στο δήμο Μυτιλήνης. Η ένταξη του έργου είναι της τάξης των 2.976.605 ευρώ, ωστόσο η σύμβαση και η δαπάνη είναι μηδενικές.
Επίσης, στο ίδιο ακριβώς επίπεδο, βρίσκεται η προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού του Βοστάνειου. Το έργο έχει ενταχθεί με 1.760.000 ευρώ και τόσο η σύμβαση όσο και η δαπάνη είναι μηδενικές.
Μοναδική εξαίρεση στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν οι φορείς του Δημοσίου τα ισχυρά οικονομικά κίνητρα που προσφέρει το πρόγραμμα, αποτελεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου, καθώς από τα αρχικά 6 εκατομμύρια που είχαν στη διάθεσή τους, ο προϊστάμενος της Εφορείας κατάφερε να τα φθάσει στα 20.000.000 ευρώ, αποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό πως αν κάποιοι συμμετέχοντες δραστηριοποιηθούν πιο δυναμικά και στην περίπτωση που δεν έχουν τις απαραίτητες δυνατότητες σύνταξης μελετών απευθυνθούν σε ιδιωτικά μελετητικά γραφεία, είναι βέβαιο ότι θα προλάβουν να απορροφήσουν πολλά χρήματα, αναγκαία για την υλοποίηση των σημαντικών έργων που χρειάζεται ο τόπος.
