- Η χαμηλή απορροφητικότητα και η κατά το ήμισυ ένταξη των έργων, τα βασικά ζητήματα που απασχόλησαν τους συνέδρους. Αναζητείται η συνεργασία των φορέων. Ακόμη και η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου υστερεί σε ένταξη και απορροφητικότητα
- Αν μέχρι το τέλος του 2026 δεν καταφέρει η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου να απορροφήσει 150 εκατομμύρια ευρώ θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση
Δυσοίωνα είναι τα μηνύματα από την 4η συνεδρίαση της επιτροπής παρακολούθησης του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021-2027, που πραγματοποιήθηκε στο συνεδριακό χώρο του ξενοδοχείου Ελιά και Θάλασσα, στη Σκάλα Λουτρών, καθώς ο βασικός στόχος του προγράμματος, που είναι η απορρόφηση, βρίσκεται σε πολύ χαμηλό ποσοστό. Οι συμβάσεις είναι στο 1/5, δηλαδή περίπου στο 22%, ενώ οι πληρωμές σχεδόν στο 10%.
Δεν ήταν, άλλωστε, ατυχής η επαναλαμβανόμενη αναφορά του περιφερειάρχη, Κώστα Μουτζούρη «πάμε στην απορρόφηση, πρέπει ν απορροφήσουμε τα κονδύλια και είμαστε στην καρδιά του προγράμματος και πρέπει ν΄ αρχίσουν οι απορροφήσεις».
Συγκριτικά και σε σχέση με άλλες εποχές, η 4η συνεδρίαση δεν είχε την αίγλη άλλων παλαιότερων συνεδριάσεων, με την παρουσία υπουργών και γραμματέων. Ούτε και η έλευση πρωτοκλασάτων ευρωπαίων παραγόντων ήταν η αναμενόμενη. Ακόμη και η εκπροσώπησή τους έγινε από Έλληνα, στέλεχος της ευρωπαϊκής επιτροπής.
Η συνεδρίαση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του κ. Μουτζούρη, ο οποίος στη σύντομη ομιλία του εστίασε στην ανάγκη της επωφελούς απορρόφησης των κονδυλίων από τους φορείς, αλλά κι από την ίδια την περιφέρεια, φανερώνοντας εμμέσως πλην σαφώς ότι αυτό που επεδίωκε από την αρχή της πρώτης του θητείας δεν έχει επιτευχθεί, αναμένοντας το τι θα πράξει η διαχειριστική αρχή μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου.
«Υποχρεωμένοι να δαπανήσουμε τα χρήματα που μας εμπιστεύτηκαν»
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, με αφορμή την υλοποίηση του προγράμματος, «είμαστε υποχρεωμένοι να δαπανήσουμε τα χρήματα, να τα εκμεταλλευτούμε, για να είμαστε άξιοι της εμπιστοσύνης των φορέων που μας τ’ ανέθεσαν».
Έδωσε έστω και καθυστερημένα το εναρκτήριο λάκτισμα για την απορρόφηση των κονδυλίων λέγοντας χαρακτηριστικά «τώρα είναι η περίοδος που πρέπει ν΄ απορροφήσουμε τα κονδύλια. Υπάρχουν τομείς στους οποίους μπορούμε να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας, όπως είναι τα έργα ύδρευσης λόγω της λειψυδρίας, η επιχειρηματικότητα, μιας και υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από τους επιχειρηματίες, ενώ υπάρχει και το τουριστικό κομμάτι με την Τουρκία μιας και υπάρχει ενδιαφέρον ένθεν-κακείθεν».
Εξήρε το ρόλο της διαχειριστικής αρχής και του προϊσταμένου της, Γιώργου Πλακωτάρη υποστηρίζοντας ότι «η διαχειριστική αρχή, ο κ. Πλακωτάρης και τα στελέχη καθημερινώς φέρνουνε προκηρύξεις για διάφορα προγράμματα, είμαστε σε καλή θέση όσον αφορά τις προκηρύξεις προγραμμάτων. Πρέπει ν’ αρχίσουν οι απορροφήσεις. Ο απώτερος σκοπός, ο στόχος δεν είναι να προκηρύξουμε. Οι προκηρύξεις είναι ένα βήμα για να πάμε στην απορρόφηση, οπότε ο στόχος είναι η απορρόφηση. Η επωφελής απορρόφηση».
Στην αποστροφή του λόγου του, ο κ. Μουτζούρης δεν παρέλειψε να βάλει «στο κάδρο» και τους εμπλεκόμενους φορείς, ακόμη και την ίδια την περιφέρεια της οποίας ηγείται, υποστηρίζοντας ότι «πρέπει οι διάφοροι φορείς αρχής γενομένης από την περιφέρεια ν’ απορροφήσουν τα κονδύλια που τους δίνουνε».
Να σημειωθεί ότι ο μόνος που έχει δικαίωμα υπογραφής για τα έργα του ΕΣΠΑ 2021-2027 είναι μόνο ο περιφερειάρχης και ουδείς άλλος, γεγονός που προκάλεσε την απορία ορισμένων συμμετεχόντων στη συνεδρίαση, μιας κι όπως συνέχισε να λέει ο κ. Μουτζούρης «ο καιρός περνάει σύντομα». Επικαλέστηκε μάλιστα και μια στιχομυθία που είχε με εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος, του είπε ότι «θ’ αναπτυχθεί το νέο πρόγραμμα 2028 και…Κατά συνέπεια είμαστε στην καρδιά του προγράμματος και πρέπει ν’ αρχίσουν οι απορροφήσεις Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να δραστηριοποιηθούν όλοι οι φορείς που εκτελούν τα προγράμματα. Είχαμε συναντήσεις με τους δημάρχους, θα το κάνουμε και με τους άλλους φορείς και με την περιφέρεια».
Στο 22% οι συμβάσεις – στο 10% οι πληρωμές
Αναλυτικά στα στοιχεία που καταγράφηκαν μέχρι σήμερα και πριν την καθοριστική συνεδρίαση της επιτροπής παρακολούθησης του προγράμματος, αναφέρθηκε ο προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Γιώργος Πλακωτάρης.
Η πρώτη φράση του προϊσταμένου της διαχειριστικής αρχής ήχησε ως καμπανάκι κινδύνου στ’ αυτιά των συμμετεχόντων, καθώς όπως τόνισε «οι συμβάσεις είναι στο 1/5, περίπου στο 22%, ενώ οι πληρωμές περίπου στο 10% κι αν κάποιος επιχειρούσε να κατατάξει την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου στην φάση που βρίσκεται το πρόγραμμα σ’ επίπεδο ένταξης έργων βρίσκεται στο μέσο όρο του ΕΣΠΑ και των περιφερειακών προγραμμάτων και μάλιστα στην έκτη θέση».
Παράλληλα, τόνισε ότι «οι πληρωμές των συμβάσεων στο τέλος του χρόνου θα έχουν οδηγήσει το πρόγραμμα σ΄ ένα καλύτερο στάδιο», ενώ με εμπεριστατωμένο λόγο εξήγησε και σύμφωνα με τα συγκριτικά στοιχεία ότι «πρέπει να εξετάσουμε και το πού βρισκόμασταν πέρυσι στην 3η συνεδρίαση και πού βρισκόμαστε φέτος. Και την εξέλιξη που έχουμε πετύχει», υποστηρίζοντας ότι «έχουμε εξειδικεύσει το 7% επιπλέον του προγράμματος».
Αναφορικά με τις προσκλήσεις ο κ. Πλακωτάρης υπεραμύνθηκε του έργου της διαχειριστικής αρχής λέγοντας ότι «έχουμε βγάλει προσκλήσεις προς τους φορείς που είναι πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ. Έχουμε ένταξη νέων έργων λίγο λιγότερο από 100 εκατομμύρια στο πρόγραμμα. Από τα 102 που έχει το πρόγραμμα τούτο το δωδεκάμηνο έχουμε εντάξει τα μισά, πάνω από πενήντα. Οι συμβάσεις μας, από 38 εκατομμύρια που ήτανε πέρυσι τέτοιες μέρες, έχουν γίνει 88 εκατομμύρια και οι πληρωμές μας από 12 εκατομμύρια έφθασαν τα 37 εκατομμύρια».
«Το πρόγραμμα πηγαίνει καλά διότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια»
Σύμφωνα με την τοποθέτηση του κ. Πλακωτάρη παρατηρείται μια εξέλιξη, η οποία προφανώς, όπως σημείωσε «δεν μάς ικανοποιεί ότι το πρόγραμμα πηγαίνει καλά, διότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Ας δούμε τη σφαίρα του όπλου που είναι το ν+3. Αν από σήμερα μέχρι το τέλος του χρόνου πετύχουμε δαπάνες λιγότερες από 14,9 εκατ. θα χάσουμε ό,τι λιγότερο, γιατί έχουμε βάλει στο πρόγραμμα μέχρι τώρα 8,7 εκατομμύρια. Άρα, θέλουμε, άλλα 15 εκατομμύρια. Αυτός είναι ο στόχος του ν+3».
Αναφορικά με το στόχο που έχει τεθεί και είναι καθοριστικός για την εξέλιξη του προγράμματος, ο κ. Πλακωτάρης διευκρίνισε ότι «ο στόχος για την επόμενη χρονιά είναι από τώρα και μέχρι το τέλος του άλλου χρόνου να βάλουμε 80 εκατομμύρια ευρώ. Νούμερο το οποίο είναι απίστευτο. Στόχο, που δεν έχει επιτύχει η Περιφέρεια σε καμία χρονική στιγμή του, σ’ αυτά τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Καθώς η φέρουσα ικανότητα της περιφέρειας στα κλεισίματα των προγραμμάτων δεν ξεπερνούσε τα 65 εκατομμύρια. Αν πρέπει να πετύχουμε τους επόμενους μήνες το στόχο των 80 εκατομμυρίων ευρώ και φέτος πετύχουμε 15 εκατ. μας μένουν άλλα 65 για του χρόνου. Αυτό που πρέπει να πετύχουμε στις καλές στιγμές της Περιφέρειας».
Σύμφωνα με τα δεδομένα και τις απόψεις, η συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων πρέπει να είναι άμεση και δραστική καθώς, όπως τόνισε ο κ. Πλακωτάρης «το παιχνίδι είναι πολύ σκληρό, και πρέπει να παιχτεί απ’ όλους. Το πρόγραμμα», συνέχισε ο προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής «πρέπει να πετύχει τους στόχους μας. Δεν υπάρχει η δυνατότητα να μην επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Και θα επιτευχθούν με νέες εντάξεις και με συμβάσεις των υφισταμένων έργων».
Ακόμη ο κ. Πλακωτάρης αφήνοντας μια χαραμάδα αισιοδοξίας, σε σχέση πάντα με τα σημερινά δεδομένα, ισχυρίστηκε ότι «είμαστε στην ευχάριστη θέση να είμαστε από τα προγράμματα που έχουν βάλει τα λιγότερα μεταφερόμενα έργα από την προγραμματική περίοδο στην άλλη. Αυτό σημαίνει ότι αφού δεν έχεις έργα που μετέφερες, τ’ αποκαλούμενα κι ως έργα γέφυρες, έχεις και δυσκολίες να υλοποιήσεις έργα, που αυτή τη στιγμή δεν λειτουργούν. Πρέπει να συμβασιοποιηθούν, η συμβασιοποίηση απαιτεί ένα χρόνο, χρειάζεται πολλή δουλειά για να πετύχουμε τους στόχους μας».
«Έπρεπε να έχει εντάξεις 150 εκατομμυρίων»
Ακόμη δεν παρέλειψε ν’ αναφερθεί σε μια ιδιαιτερότητα του προγράμματος, σημειώνοντας ότι «δυσκολία στο να πετύχουμε τους στόχους μας στον προηγούμενο κανονισμό δεν γινόταν σ’ επίπεδο προγράμματος, αλλά σ’ επίπεδο ταμείου. Έβλεπες δηλαδή στο ΕΚΠΑ τι χρήματα έχεις να πετύχεις και τι παίρνεις. Σ΄ αυτήν την προγραμματική περίοδο μελετάμε το πρόγραμμα στο να μην χαθούν χρήματα. Και πέρυσι αλλά και φέτος, την αδυναμία του Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, που υλοποιεί τα βαριά έργα να πετύχει τους στόχους του, την κάλυπτε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο».
Κλείνοντας την αναφορά του στην πορεία του προγράμματος, ο προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής και καταθέτοντας τα συγκριτικά στοιχεία, υποστήριξε ότι «πέρυσι τέτοιες μέρες, έλεγα ότι το πρόγραμμα για να πετύχει κατ’ ελάχιστο έπρεπε να έχει εντάξεις 150 εκατομμυρίων. Ο στόχος της διαχειριστικής αρχής για φέτος, που είναι κατά ένα στέλεχος λιγότερη για μια ακόμη χρονιά, πρέπει να πετύχει στόχο της τάξης 75%-80%. Αυτό λέω ως προϊστάμενος, αλλά τα στελέχη υποστηρίζουν ότι θα πετύχουν το 85% της ένταξης έργων και συμβάσεις 150 εκατομμυρίων. Διαφορετικά, αν στο τέλος του επόμενου χρόνου δεν το πετύχουμε, θα είμαστε σε πάρα πολύ δύσκολη θέση».
