- Η περίπτωση της Δυτικής Λέσβου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της νέας πραγματικότητας που διαμορφώνεται για την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα
Σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τη διαχείριση και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, ο Δήμος Δυτικής Λέσβου ανακοίνωσε την έναρξη ενός μεγάλου προγράμματος μελετών που αφορά στα σημαντικότερα δημοτικά του δάση. Μετά τη διαγωνιστική διαδικασία, δύο μελετητικά γραφεία από τη Θεσσαλονίκη αναδείχθηκαν ανάδοχοι για την εκπόνηση δασοπονικών μελετών διαχείρισης και αντιπυρικής προστασίας, καλύπτοντας συνολικά 12 δημοτικά δάση που εκτείνονται σε διάφορες δημοτικές ενότητες του νησιού.
Η εταιρεία ΣΥΣΤΑΔΑ ΕΕ αναλαμβάνει την εκπόνηση διαχειριστικής κι αντιπυρικής μελέτης για τα δημοτικά δάση της ΔΕ Πολιχνίτου (Βασιλικών, Πλατάνι, Κούκος). Αντίστοιχα, η εταιρεία ΤΕΧΝΟΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ ΕΕ θα προχωρήσει σε μελέτες για τα δημοτικά δάση των ΔΕ Καλλονής & Ερεσού-Αντίσσης (Παρακοίλων, Πτερούντας, Ανεμώτιας), καθώς και των ΔΕ Πέτρας & Καλλονής (Σύμπλεγμα Σύρτες-Πατάτες-Φλισκούνι, Ρούδι, Καματσά, Πετσοφάς, Λημνιά, Πετρί). Πρόκειται για δασικές εκτάσεις που καλύπτουν σημαντικό τμήμα της φυσιογνωμίας της Δυτικής Λέσβου, τόσο από περιβαλλοντική όσο και από κοινωνικοοικονομική άποψη.
Οι διαχειριστικές μελέτες αποτελούν θεμελιώδες εργαλείο για την καταγραφή και αξιολόγηση της υγείας των δασικών οικοσυστημάτων, της βιοποικιλότητας, αλλά και των ανθρώπινων χρήσεων που αναπτύσσονται εντός τους. Μέσα από αυτές σχεδιάζονται τα αναγκαία έργα δάσωσης ή αναδάσωσης, η διαχείριση της ξυλείας, αλλά κυρίως οι δράσεις πυροπροστασίας, που αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια εποχή όπου η κλιματική κρίση καθιστά τις δασικές πυρκαγιές ολοένα και πιο καταστροφικές.
Παράλληλα, στο πλαίσιο των μελετών θα συνταχθούν και ειδικά σχέδια αντιπυρικής προστασίας, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Σχεδίου Αντιπυρικής Προστασίας νομού Λέσβου. Αυτά θα οδηγήσουν σε συγκεκριμένα έργα πρόληψης, με στόχο να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό πλέγμα θωράκισης των δασών απέναντι στις φυσικές καταστροφές. Το στοιχείο αυτό είναι καθοριστικό, καθώς τα δάση της Λέσβου, πέρα από τον οικολογικό τους ρόλο, συνδέονται με την καθημερινότητα των τοπικών κοινωνιών, την οικονομική δραστηριότητα και την τουριστική ανάπτυξη.
Μιλώντας για τη νέα αυτή πρωτοβουλία, ο δήμαρχος Δυτικής Λέσβου, Ταξιάρχης Βέρρος, τόνισε τη σημασία της διαρκούς ετοιμότητας απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σημειώνοντας: «Η κλιματική αλλαγή απαιτεί να βρισκόμαστε σε εγρήγορση. Τα δάση μας πλήττονται από τις επιπτώσεις της, είτε αυτές είναι πυρκαγιές που πρέπει να προλάβουμε, είτε ασθένειες που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Τα δάση μας είναι πηγή ζωής, γι’ αυτό προσέχουμε για να έχουμε και να απολαμβάνουμε».
Τα όσα υποστήριξε στη δήλωσή του ο κ. Βέρρος, υπογραμμίζουν ότι η τοπική αυτοδιοίκηση καλείται πλέον να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιβαλλοντική προστασία, συχνά αναλαμβάνοντας δράσεις που παλαιότερα θεωρούνταν αποκλειστική αρμοδιότητα της κεντρικής διοίκησης.
Από την πλευρά της η αντιδήμαρχος περιβάλλοντος, Ασανούλα Γιαννή – Κοκκινέλλη, ανέδειξε τη δυσκολία και την επιμονή που χρειάστηκαν για να φτάσει το έργο στο στάδιο αυτό, τονίζοντας ότι «ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία για να εξασφαλίσουμε τα απαιτούμενα χρήματα, για να διεξάγουμε το διαγωνισμό. Και όλα αυτά χωρίς να διαθέτουμε δασολόγο στο δυναμικό μας. Ήταν προσωπικό στοίχημα, αλλά ομαδική δουλειά. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τις υπαλλήλους των Δ/νσεων Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος που έφεραν εις πέρας αυτόν τον ιδιαίτερο και απαιτητικό διαγωνισμό, τη Δ/νση Δασών Λέσβου για την πολύτιμη βοήθειά της και τη Γ.Γ. Δασών του ΥΠΕΝ για τη χρηματοδότηση. Η ευθύνη κάθε δασοκτήμονα είναι μεγάλη, κυρίως ως προς την προστασία αυτού του σημαντικού οικοσυστήματος, αλλά και ως προς την ανάδειξη του πολυλειτουργικού ρόλου του».
Η τοποθέτηση της αντιδημάρχου φέρνει στο προσκήνιο και μια άλλη πτυχή που αφορά στους περιορισμένους πόρους που διαθέτουν οι μικροί δήμοι σε τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, και το πώς η συνεργασία με τις κρατικές υπηρεσίες και η στήριξη από χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Πράσινο Ταμείο, είναι καθοριστική για την υλοποίηση τέτοιων έργων.
Το έργο εντάσσεται στον Άξονα Προτεραιότητας 1: «Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων», Μέτρο 2: «Προστασία και Αξιοποίηση Δασών – Δράσεις μη Δημόσιας Δασοπονίας», Δράση 2: «Αντιπυρική προστασία δασών και δασικών εκτάσεων ιδιοκτησίας ΟΤΑ», στο πλαίσιο του Χρηματοδοτικού Προγράμματος του Ειδικού Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου, «Προστασία και αναβάθμιση Δασών 2025». Η συγκεκριμένη χρηματοδοτική παρέμβαση δεν έχει μόνο τεχνικό χαρακτήρα αλλά και στρατηγική διάσταση, καθώς δίνει στους δήμους τη δυνατότητα να προγραμματίζουν έργα που συνδυάζουν την πρόληψη, την προστασία και την ανάπτυξη, ενισχύοντας παράλληλα την ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών απέναντι σε φυσικούς κινδύνους.
Η περίπτωση της Δυτικής Λέσβου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της νέας πραγματικότητας που διαμορφώνεται για την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα. Οι δήμοι, πέρα από τις κλασικές αρμοδιότητες, καλούνται πλέον να εντάξουν στον σχεδιασμό τους και κρίσιμες πολιτικές για την κλιματική προσαρμογή, τη διαχείριση φυσικών πόρων και την πολιτική προστασία. Η επιτυχής ολοκλήρωση αυτών των μελετών θα αποτελέσει τη βάση για στοχευμένες παρεμβάσεις στα δάση της Λέσβου, αλλά και πρότυπο για αντίστοιχες δράσεις σε άλλες περιοχές της χώρας.
