Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτή εδώ την εποχή – εκτός από πολλά άλλα – και ως εποχή του καφέ.
Δεκάδες μικρά καφέ με ή χωρίς τραπεζάκια έξω έχουν ανοίξει τα τελευταία χρόνια σ’ όλη την επικράτεια.
Με «speciality», σπάνια χαρμάνια από φοβερούς σπόρους, ειδικά καβουρντισμένους με εκπληκτικούς ειδικούς του καφέ, πολλούς βραβευμένους baristas.
Δεκάδες παρασκευές, ειδικές εκχυλίσεις, απίθανες γεύσεις και τρομερές τεχνικές.
Η εποχή του καφέ, άραγε, πού τοποθετεί τον τουρκικό / ελληνικό καφέ που αποτελεί σήμα κατατεθέν της ελληνικής κουλτούρας;
Ο ελληνικός καφές στο μπρίκι με την χαρακτηριστική μυρωδιά, το καϊμάκι και τις φουσκάλες αποτελεί για μας μια ολόκληρη ιστορία.
Ακόμα και το κατακάθι παίζει το ρόλο του.
Ο καφές αυτός είναι συνδεδεμένος με το μεγάλωμά μας.
Θυμάμαι τη θεία Αθηνά και τη Χαραλαμπία να έρχονται για δεκατιανό στο σπίτι μας να πίνουν καφέ με σπιτικό κουλουράκι και παξιμαδάκι βουτηγμένο στο λευκό φλιτζάνι με τον μοσχοβολιστό καφέ.
Η πιατέλα με μια ποικιλία από βουτήματα δεν έλειπε ποτέ από το τραπέζι της μαμάς.
Αν ήταν για να «δουν και το φλιτζάνι», τότε το βούτηγμα απαγορευόταν γιατί έπρεπε να μην πέσουν ψίχουλα.
Τα τέρμινα, οι εχθροί, η αντάμωση, τα λόγια, οι ευχάριστες ειδήσεις, οι δράκοι, άγγελοι και δαίμονες παίρνανε θέση στα σχήματα του αναποδογυρισμένου φλιτζανιού και προέβλεπαν το μέλλον!
Αλήθεια ή ψέματα η ψυχανάλυση μαζί με τις εξομολογήσεις ήταν απόλυτα ταυτισμένα με το “θα σου πω το φλιτζάνι”.
Στους καφενέδες όλοι οι κύριοι που μαζεύονταν για πρέφα έπιναν τον καφέ με τη σχετική ιεροτελεστία!
Η μοναξιά μαζί με τη συντροφιά, η χαρά μαζί με τη λύπη, όλα μαζευόντουσαν γύρω από ένα φλιτζάνι ελληνικού καφέ.
Δεν ξέρω αν τώρα η διαδικασία του χάρτινου ποτηριού με ένα άλλο είδος καφέ που περιφέρεται στα χέρια των νέων μπορεί να έχει την ίδια δυναμική με εκείνη του ελληνικού καφέ της γιαγιάς.
Ο δικός μας καφές δεν πίνεται στο πόδι.
Θέλει τραπεζάκι και καρέκλα.
Θέλει παρέα.
Θέλει κουβέντα και ένα ποτήρι με δροσερό νερό δίπλα.
Θέλει λευκό φλιτζανάκι, μικρό, πορσελάνινο.
Θέλει χαλαρότητα και ενίοτε ρούφηγμα… επειδή είναι καυτός.
Είναι χαρακτηριστικό της φυλής μας.
Δεν υπάρχει σπίτι που να μην έχει μπρίκι και φλιτζανάκια για ελληνικό καφέ, πορσελάνινα, με χοντρά τοιχώματα, για να κρατάνε το ρόφημα ζεστό. Συνήθως έχουνε και ένα γκαζάκι για να γίνεται σωστά ο σιγοψημένος καφές.
Η μάζωξη στα σπίτια για καφέ και κουτσομπολιό ίσως να ήταν μια γυναικεία συνήθεια, που όσο κι αν σας ακούγεται παράξενο ζει και βασιλεύει κυρίως στα χωριά και την επαρχία.
Άλλοτε πρωί κι άλλοτε απόγευμα η συνήθεια του καφέ στο μπρίκι δεν σταμάτησε παρά την εισβολή του εσπρέσο και του καπουτσίνο.
Οι μελέτες δείχνουν πως ο καφές, έτσι όπως τον πίνουμε εμείς, φτιαγμένο στο μπρίκι χωρίς φιλτράρισμα, είναι κάτι που ξεκίνησε από τους Βεδουίνους της Μέσης Ανατολής. Η αρχαιότερη μαρτυρία που έχουμε για τον τούρκικο καφέ εμφανίζεται τον 15ο αιώνα στα μοναστήρια των Σούφι στην Υεμένη. Από την Υεμένη διαδόθηκε στη Μεδίνα και τη Μέκκα κι από εκεί στο Κάιρο, τη Δαμασκό, τη Βαγδάτη και την Κωνσταντινούπολη. Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Αίγυπτο το 1517, έμαθαν από τους Αιγύπτιους να πίνουν τον καφέ τους μ’ αυτό τον τρόπο.
Οι δύο ποικιλίες από το Ρίο και από το Σάντος, οι οποίες αναμειγνύονται είναι και οι δυο από Βραζιλία με λίγο αιθιοπικό καφέ για το τελικό χαρμάνι.
Ο ελληνικός καφές είναι πιο ξανθός και ψιλοκομμένος ώστε να διαλύεται στο βράσιμο.
Παλαιότερα, στα παραδοσιακά καφενεία, ο καφετζής ήξερε να φτιάχνει 48 διαφορετικά είδη καφέ, συνδυάζοντας την ποσότητα νερού, καφέ, ζάχαρης και τρόπου σερβιρίσματος.
Ο παραδοσιακός ελληνικός καφές σιγοψήνεται στη χόβολη με χάλκινο μπρίκι.
Πρέπει το καϊμάκι του να γίνει βελούδινο.
Το λουκούμι τού πάει όσο και τα βουτήματα.
Κέικ με ελληνικό καφέ και ταχίνι
Υλικά
- 4 φλ. αλεύρι
- 3/4 φλ. ταχίνι
- 1 κ.σ. μέλι
- 1 φλ. λάδι
- 1 φλ. χυμό πορτοκάλι
- 1/4 φλ. κονιάκ
- 1 πορτοκάλι ξύσμα
- 1 φλιτζάνι ελληνικό καφέ χωρίς κατακάθι
- 1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ
- 1 φλ. σταφίδες
- 1/2 φλ. καρύδια
Εκτέλεση
- Κοσκινίζουμε το μπέικιν με το αλεύρι.
- Διαλύουμε το ταχίνι με τον χυμό.
- Βάζουμε σε μπολ το μέλι, το λάδι, το ταχίνι, το χυμό, το κονιάκ, το ξύσμα, τον καφέ.
- Δουλεύουμε το μίγμα για να ενωθούν τα υλικά.
- Προσθέτουμε το αλεύρι με το baking powder.
- Στη συνέχεια προσθέτουμε τη σταφίδα με το καρύδι.
- Ανακατεύουμε.
- Λαδώνουμε ένα ταψί για πίτες 30 εκ.
- Ψήνουμε σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 170 ºC για περίπου 1 ώρα.
