- Ενώ το τελευταίο διάστημα στη Λέσβο που έχουμε τουλάχιστον τρεις πυρκαγιές που προκλήθηκαν από σπινθήρες στύλων και η πυροσβεστική τρέχει και δεν προφταίνει Σπίθες έβγαιναν από κολόνα του ΔΕΔΔΗΕ στον Αύλωνα χθες βράδυ, μ’ αποτέλεσμα να κληθεί κλιμάκιο της εταιρείας για ν’ αποκαταστήσει τη βλάβη. Υπήρξε διακοπή στην ηλεκτροδότηση
- «Καμία από τις τελευταίες εκδηλώσεις πυρκαγιών στη Λέσβο δεν οφείλεται στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ», δηλώνει ο διευθυντής της εταιρείας στη Λέσβο, Βασίλης Βαλαβάνης
Αλλεπάλληλα ήταν τα κρούσματα βλάβης μετασχηματιστών τις τελευταίες ημέρες, οι οποίες, σ’ ορισμένες των περιπτώσεων έγιναν αιτία να προκληθούν μικρής έκτασης πυρκαγιές. Αρχής γενομένης από την πυρκαγιά της Αγίας Κυριακής και καταλήγοντας στην τελευταία εκδήλωση φωτιάς, στην περιοχή των Νέων Κυδωνιών.
Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν είχαμε εξάπλωση της πυρκαγιάς, μ΄ ολέθρια αποτελέσματα, οφείλεται κυρίως στην άμεση επέμβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, αλλά και της πτώσης των ανέμων, καθώς τις τελευταίες ημέρες η Λέσβος είχε χαρακτηρισθεί ως περιοχή υψηλού κινδύνου, κατηγορίας πέντε.
Από την πλευρά του ΔΕΔΔΗΕ, ο διευθυντής της εταιρείας στη Λέσβο, Βασίλης Βαλαβάνης, μιλώντας στα Νέα της Λέσβου εμφανίστηκε κατηγορηματικός, υποστηρίζοντας ότι καμία πυρκαγιά δεν εκδηλώθηκε εξαιτίας της βλάβης μετασχηματιστή. Ακόμη και στην φωτιά των Νέων Κυδωνιών σημείωσε ότι «έπεσε η ασφάλεια και λειτούργησαν τα μέσα προστασίας της γραμμής μ΄ αποτέλεσμα να διακοπεί η ηλεκτροδότηση».
Τα συχνά φαινόμενα έχουν ανησυχήσει τους πολίτες της Λέσβου. Σωρεία τηλεφωνημάτων στην εφημερίδα φανερώνουν τη σημαντικότητα του προβλήματος κι αναδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη εξεύρεσης λύσης.
Αναφορικά με τα πρόσφατα προβλήματα, ο διευθυντής του ΔΕΔΔΗΕ στη Λέσβο, διασαφηνίζει ότι «καμία φωτιά δεν προκλήθηκε από μετασχηματιστή. Στον Αύλωνα δεν υπήρξε πρόβλημα, καθώς όπως με ενημέρωσε το κλιμάκιο που είχε σπεύσει, η φωτιά δεν είχε προκληθεί από μετασχηματιστή», διαψεύδοντας τις όποιες αναφορές είχαν γίνει και οι οποίες σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της κοινότητας Περάματος, Δημήτρη Χιώτη, φανέρωναν ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. «Ακόμη και χθες το βράδυ», τόνισε ο κ. Χιώτης, «είχαμε την αναφορά κατοίκου της περιοχής ότι πετάγονται σπινθήρες από το στύλο που υπάρχει στο σημείο, από το οποίο πιθανόν είχε εκδηλωθεί η πυρκαγιά τις προηγούμενες ημέρες. Κλήθηκε το εθελοντικό κλιμάκιο, που μαζί με τον πρόεδρο της κοινότητας Περάματος, Γαβριήλ Μαμή και τον αντιδήμαρχο Γέρας, Παναγιώτη Σέκερτζη, μετέβησαν στο χώρο και κάλεσαν το ΔΕΔΔΗΕ. Όταν έφθασε το κλιμάκιο του ΔΕΔΔΗΕ, διέκοψε την ηλεκτροδότηση και μετά την αποκατάσταση της βλάβης επανάφερε την ηλεκτροδότηση. Το περιστατικό συνέβη μεταξύ 22.30 με 23.00».
Σε ό,τι αφορά το περιστατικό της Σουράδας, ο κ. Βαλαβάνης ξεκαθάρισε πως «δεν εκδηλώθηκε φωτιά. Η βλάβη οφειλόταν στην πήξη της ασφάλειας. Έγινε διακοπή, αλλά δεν υπήρχε φωτιά». Στην περίπτωση των Νέων Κυδωνιών, ο διευθυντής του ΔΕΔΔΗΕ στη Λέσβο, αρχικά εξέφρασε την απορία του για το αν η πυρκαγιά προκλήθηκε από μετασχηματιστή, σημειώνοντας παράλληλα πως «δεν ξέρω εάν απ΄ αυτό προκλήθηκε πυρκαγιά. Είναι κάτι που διερευνάται. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι λόγω των θυελλωδών ανέμων των προηγούμενων ημερών, καταπονήθηκε η κατασκευή. Έπεσε η ασφάλεια, λειτούργησαν τα μέτρα προστασίας της γραμμής και είχαμε διακοπή στην ηλεκτροδότηση».
Σε σχετική ερώτηση για το εάν λαμβάνονται όλα τ΄ απαραίτητα μέτρα από την πλευρά του ΔΕΔΔΗΕ, προς αποφυγή πυρκαγιών εξαιτίας βλαβών του δικτύου, ο κ. Βαλαβάνης εμφανίσθηκε καθησυχαστικός, υποστηρίζοντας ότι «ο ΔΕΔΔΗΕ εκτελεί ετήσιες επιθεωρήσεις των γραμμών μέσης τάσης στη Λέσβο. Λαμβάνονται όλα τ΄ απαραίτητα μέτρα προς αποφυγή πυρκαγιών. Τον τελευταίο χρόνο έχει εκτελέσει έργα κατασκευής αντιπυρικών ζωνών σε μήκος 50 χιλιομέτρων στο δίκτυο μέσης τάσης που διέρχεται μέσα από δασικές περιοχές της Λέσβου κι έχει προχωρήσει στην υπογειοποίηση της γραμμής μέσης τάσης, μήκους 18 χιλιομέτρων στο δρόμο Αγιάσου – Βασιλικών. Κάνουμε το ανθρωπίνως δυνατόν κι έχουμε λάβει τ΄ απαραίτητα μέτρα».
Πώς μπορεί να προκληθεί φωτιά από μετασχηματιστή
Το πού βρίσκεται η αλήθεια είναι θέμα που θα διερευνηθεί από τους καθ΄ ύλην αρμόδιους. Σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες απόψεις των ειδικών «οι μετασχηματιστές του ΔΕΔΔΗΕ (Δημόσια Επιχείρηση Διαχείρισης Ηλεκτρικής Ενέργειας) αποτελούν κρίσιμο στοιχείο της ηλεκτρικής υποδομής στην Ελλάδα. Ωστόσο, όταν βρίσκονται σε αγροτικές ή δασικές περιοχές, μπορούν να γίνουν πηγή σοβαρών κινδύνων, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των καυτών καλοκαιρινών μηνών, όταν οι συνθήκες ευνοούν την εκδήλωση πυρκαγιών. Πολλές φορές, βλάβες ή υπερθέρμανση των μετασχηματιστών έχουν οδηγήσει σε καταστροφικές πυρκαγιές, με αποτέλεσμα την απώλεια δασών, καλλιεργειών, ακόμη και ανθρώπινων ζωών».
Κύριοι κίνδυνοι-ηλεκτρικές βλάβες και σπινθήρες
Οι μετασχηματιστές λειτουργούν υπό υψηλή τάση και ρεύμα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο βλαβών. Συνθήκες, όπως κατεστραμμένα καλώδια, χαλαρές συνδέσεις ή υπερφόρτωση του δικτύου μπορούν να προκαλέσουν σπινθήρες. Αυτοί οι σπινθήρες, εάν έρθουν σε επαφή με ξερά χόρτα, κλαδιά ή φρύγανα, μπορούν να αναφλέξουν άμεσα μια πυρκαγιά.
Υπερθέρμανση και αστοχία εξαρτημάτων
Κατά τη διάρκεια κύματος καύσωνα, οι μετασχηματιστές μπορεί να υπερθερμανθούν λόγω της αυξημένης ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος. Αν δεν υπάρχει κατάλληλος έλεγχος, η υπερθέρμανση μπορεί να οδηγήσει σε διαρροή λαδιού (σε μετασχηματιστές με ψύξη με λάδι) ή και σε έκρηξη, με αποτέλεσμα την εκδήλωση πυρκαγιάς.
Ανεπαρκής συντήρηση
Σε πολλές αγροτικές περιοχές, οι μετασχηματιστές δεν ελέγχονται τακτικά, ούτε πραγματοποιείται ανάλογη συντήρηση. Η συσσώρευση σκόνης, η οξείδωση των καλωδίων ή η παρουσία ζώων (π.χ. αρουραίων που διαβρώνουν μονωτικές επικαλύψεις) αυξάνουν τον κίνδυνο βλάβης.
Κακή τοποθέτηση και περιβάλλον ρίσκου
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι μετασχηματιστές εγκαθίστανται πολύ κοντά σε δέντρα ή ξερά χόρτα, χωρίς επαρκή προστασία. Σε συνδυασμό με αντίξοες καιρικές συνθήκες (ισχυροί άνεμοι, αστραπές), αυτό αυξάνει την πιθανότητα βραχυκυκλώματος ή πτώσης κλαδιών πάνω στους ηλεκτρικούς σταθμούς.
Τι πρέπει να γίνει για την πρόληψη πυρκαγιών
Για να μειωθεί ο κίνδυνος πυρκαγιών που σχετίζονται με τους μετασχηματιστές του ΔΕΔΔΗΕ, απαιτούνται άμεσα και μακροπρόθεσμα μέτρα:
- Ο ΔΕΔΔΗΕ πρέπει να ενισχύσει τα προγράμματα προληπτικής συντήρησης, ιδιαίτερα σε αγροτικές και δασικές περιοχές.
- Να πραγματοποιούνται συχνές επιθεωρήσεις για τον εντοπισμό χαλαρών συνδέσεων, φθορών σε καλώδια ή διαρροών λαδιού.
- Η χρήση θερμικών καμερών μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό υπερθέρμανσης πριν προκύψει κίνδυνος.
Αναβάθμιση υποδομής
- Αντικατάσταση παλαιών μετασχηματιστών με νέους, πιο ασφαλείς και ανθεκτικούς, που διαθέτουν σύστημα αυτόματης απενεργοποίησης σε περίπτωση υπερφόρτωσης.
- Χρήση αυτόματων συστημάτων σβέσης (π.χ. αφρού ή αερίου) για μετασχηματιστές σε ευαίσθητες ζώνες.
Αποψίλωση και προστασία περιβάλλοντος
- Διατήρηση καθαρού χώρου γύρω από τους μετασχηματιστές (περίπου 10-15 μέτρα), με αποψίλωση από ξερή βλάστηση, κλαδιά και εύφλεκτα υλικά.
- Τοποθέτηση φράχτη ή μεταλλικών πλαισίων για προστασία από ζώα ή πτώσεις κλαδιών.
Παράλληλα με τα ενδεδειγμένα μέτρα προστασίας προτείνεται από τους ειδικούς η εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των κατοίκων και των αγροτών για τους κινδύνους και την αναγκαιότητα να αναφέρουν άμεσα τυχόν προβλήματα (π.χ. καπνό από μετασχηματιστή), καθώς επίσης και η εκπαίδευση των υπευθύνων του ΔΕΔΔΗΕ για γρήγορη αντιμετώπιση επεισοδίων.
Σημαντική παράμετρος αποτελεί η χρήση της τεχνολογίας με παράλληλη παρακολούθηση που θα βασίζεται στην εγκατάσταση συστημάτων τηλεπισκόπησης (smart sensors) για πραγματικό χρόνο παρακολούθησης της κατάστασης των μετασχηματιστών, καθώς επίσης και η ένταξη των μετασχηματιστών σε δίκτυο έγκαιρης προειδοποίησης.
Οι μετασχηματιστές του ΔΕΔΔΗΕ μπορούν να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για τα δάση και τους αγρούς της χώρας, εάν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης. Μια συνδυασμένη στρατηγική που περιλαμβάνει τακτική συντήρηση, αναβάθμιση των υποδομών, αποψίλωση γύρω από τις εγκαταστάσεις και χρήση έξυπνων τεχνολογιών μπορεί να μειώσει δραστικά τον κίνδυνο πυρκαγιών. Η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας ασφάλειας απαιτεί άμεση δράση και επένδυση σε μια πιο ασφαλή και σύγχρονη ηλεκτρική υποδομή.
