- Η πρόκληση είναι αν τα νέα κονδύλια του ESF+ θα κατευθυνθούν με σαφή και στοχευμένο τρόπο στη Λέσβο, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ιδιαίτερες ανάγκες του νησιού
- Η ολοκλήρωση της διαβούλευσης και η ανακοίνωση του τελικού σχεδίου δράσης θα δείξει αν η Λέσβος και το Βόρειο Αιγαίο θα βρεθούν στο επίκεντρο των νέων χρηματοδοτήσεων
Ενώπιον των εξελίξεων βρίσκονται η Λέσβος, όπως και τα υπόλοιπα νησιά του Βορείου Αιγαίου, αναμένοντας την εφαρμογή του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί, ενός προγράμματος που στοχεύει στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας. Μέχρι στιγμής, η διαδικασία βρίσκεται σε στάδιο διαβούλευσης με τις κεντρικές αρχές και δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο, ούτε οι λεπτομέρειες της χρηματοδότησης σε περιφερειακό επίπεδο.
Αυτό σημαίνει πως, παρότι τα κονδύλια είναι διαθέσιμα μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ESF+), δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη ποιο μέρος τους θα κατευθυνθεί στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και κατ’ επέκταση στη Λέσβο.
Η ιδιαιτερότητα του νησιού, με τον μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών, τις περιορισμένες υποδομές στέγασης και περίθαλψης και τις δυσκολίες πρόσβασης σε εκπαιδευτικές και κοινωνικές υπηρεσίες, καθιστά σαφές ότι αποτελεί περιοχή με αυξημένες ανάγκες.
Η Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το παιδί
Η Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το Παιδί (European Child Guarantee) σχεδιάστηκε ώστε να διασφαλίζει ότι κάθε παιδί στην Ε.Ε. έχει πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, όπως δωρεάν προσχολική αγωγή και φροντίδα, εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, με συμμετοχή σε δραστηριότητες, τουλάχιστον ένα υγιεινό γεύμα κάθε σχολική ημέρα, βασική υγειονομική περίθαλψη, επαρκή στέγαση και διατροφική ασφάλεια. Η σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να καταρτίσουν Εθνικά Σχέδια Δράσης έως το 2030 και να υποβάλλουν τακτικές εκθέσεις προόδου ανά διετία.
Η εικόνα στην Ελλάδα
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σκιαγραφούν ένα ζοφερό τοπίο για τη χώρα μας, καθώς το 28,1% των παιδιών έως 17 ετών ζουν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.
Το όριο φτώχειας ανέρχεται σε 6.030 ευρώ ετησίως για νοικοκυριό με έναν ενήλικα και σε 12.663 ευρώ για οικογένεια με δύο ενήλικες και δύο παιδιά.
Περίπου το 33,6% των παιδιών κάτω των 16 ετών στερείται βασικών αγαθών ή υπηρεσιών, όπως κατάλληλα ρούχα, σχολικά είδη ή συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες. Η Ελλάδα παραμένει στις υψηλότερες θέσεις παιδικής φτώχειας στην Ευρώπη, γεγονός που καθιστά την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί ακόμη πιο επείγουσα.
Τα κονδύλια της Ε.Ε.
Η χρηματοδότηση για το πρόγραμμα θα προέλθει από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ESF+), με συνολικό προϋπολογισμό 99,3 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Η Ελλάδα πρόκειται να επενδύσει πάνω από 5,3 δισ. ευρώ μέσω του ESF+, ποσό που θα κατευθυνθεί σε δράσεις για απασχόληση, κοινωνική ένταξη και πρόνοια. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, για χώρες με υψηλότερα ποσοστά παιδικής φτώχειας από τον μέσο όρο, όπως η Ελλάδα, τουλάχιστον 5% των κονδυλίων θα πρέπει να διοχετευθεί στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας.. Αυτό μεταφράζεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η τελική κατανομή ανά περιφέρεια και κατηγορία δράσης βρίσκεται ακόμη υπό διαμόρφωση.
Η φάση των διαβουλεύσεων αφορά κυρίως στον καθορισμό των δικαιούχων – όπως παιδιά σε φτώχεια, με αναπηρία, σε μεταναστευτικές οικογένειες, παιδιά χωρίς στέγη – στην κατανομή των πόρων σε δράσεις σίτισης, υγείας, στέγασης και εκπαίδευσης, στην ενίσχυση υποδομών, ιδιαίτερα σε νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές και στους μηχανισμούς παρακολούθησης και διαφάνειας για την ορθή χρήση των πόρων. Μόλις ολοκληρωθεί αυτό το στάδιο, αναμένεται να υπάρξει δημόσια ανακοίνωση με συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Η Λέσβος και οι ιδιαιτερότητές της
Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Λέσβος είναι μια περιοχή με πολλαπλές κοινωνικές πιέσεις, όπως μεγάλος αριθμός προσφύγων και μεταναστών που επιβαρύνει τις υποδομές, το αυξημένο κόστος ζωής σε σχέση με τα εισοδήματα που δυσκολεύει τις οικογένειες και, τέλος, η νησιωτικότητα που περιορίζει την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας και παιδείας.
Αν και στο παρελθόν το νησί μας είχε ενισχυθεί μέσα από άλλα ταμεία, όπως το AMIF, η Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το Παιδί έχει διαφορετικό χαρακτήρα διότι στοχεύει σε όλα τα παιδιά που κινδυνεύουν από φτώχεια, ανεξάρτητα από καταγωγή ή καθεστώς παραμονής.
Η πρόκληση είναι αν τα νέα κονδύλια του ESF+ θα κατευθυνθούν με σαφή και στοχευμένο τρόπο στη Λέσβο, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ιδιαίτερες ανάγκες του νησιού.
Το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί δεν είναι μια απλή κοινοτική δράση, αλλά είναι μια δομική παρέμβαση που μπορεί να αλλάξει τις ζωές χιλιάδων παιδιών. Αν εφαρμοστεί με συνέπεια, μπορεί να μειώσει θεαματικά τα ποσοστά παιδικής φτώχειας, να βελτιώσει την κοινωνική συνοχή και να σταματήσει τον φαύλο κύκλο φτώχειας που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Για τη Λέσβο, η επιτυχία του προγράμματος αποτελεί ένα ακόμη μεγαλύτερο εφόδιο στην προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε να στηριχθούν όχι μόνο οι οικογένειες που ζουν σε συνθήκες υλικής στέρησης, αλλά και οι τοπικές κοινότητες που σηκώνουν δυσανάλογο κοινωνικό βάρος. Η ολοκλήρωση της διαβούλευσης και η ανακοίνωση του τελικού σχεδίου δράσης θα δείξει αν η Λέσβος και το Βόρειο Αιγαίο θα βρεθούν στο επίκεντρο των νέων χρηματοδοτήσεων, ή αν θα χρειαστεί να περιμένουν περισσότερο για να δουν απτά αποτελέσματα.
