Της Χρυσάνθης Μυρσινιά, Κλινικής Ψυχολόγου, Νευροψυχολόγου, Ψυχοθεραπεύτριας MSc Cognitive Neuropsychology
Ο κλάδος της Νευροψυχολογίας ασχολείται με την κατανόηση της δομής και της λειτουργίας του εγκεφάλου σε σχέση με την ανθρώπινη σκέψη και την συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα αφορά την διερεύνηση των γνωστικών λειτουργιών, δηλαδή της μνήμης, της προσοχής, των οπτικοχωρικών λειτουργιών, του λόγου και των εκτελεστικών λειτουργιών. Οι λειτουργίες αυτές δεν λειτουργούν αυτόνομα στην καθημερινή ζωή, αλλά η μια εμπλέκεται με την άλλη για την καλύτερη διοργάνωση των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει την επιστήμη της νευροψυχολογίας τόσο χρήσιμη και ιδιαίτερη. Η απώλεια ή η φθορά μιας εκ των παραπάνω λειτουργιών δημιουργεί αποδιοργάνωση, η οποία χωρίς την Νευροψυχολογική Αξιολόγηση δεν μπορεί να εντοπιστεί και χωρίς την Νευροψυχολογική Αποκατάσταση δεν μπορεί να αντισταθμιστεί.
Όλα τα παραπάνω αφορούν άτομα, τα οποία:
- Είναι υγιή, αλλά θέλουν να επιβεβαιώσουν την κατάσταση των γνωστικών λειτουργιών
- Έχουν υποστεί κάποια εγκεφαλική βλάβη (λόγω όγκων, εγκεφαλικών επεισοδίων, κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων κ.ά.)
- Έχουν διαγνωστεί με νευροεκφυλιστική νόσο, όπως η νόσος Alzheimer και η νόσος Parkinson και η μετωποκροταφική άνοια ή κάποια άλλη μορφή ανοϊκής νόσου
- Έχουν διαγνωστεί με αυτισμό ή άλλη νευροαναπτυξιακή διαταραχή
- Έχουν διαγνωστεί με σκλήρυνση κατά πλάκας
- Έχουν υποστεί επιληπτικά επεισόδια
- Έχουν διαγνωστεί με κάποια ψυχιατρική διαταραχή που σχετίζεται με τις γνωστικές λειτουργίες.
Η Νευροψυχολογική Αξιολόγηση περιλαμβάνει ορισμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες-τεστ, σε γραπτή και προφορική μορφή, τα οποία προσαρμόζονται στις ανάγκες και τις ελλείψεις του εκάστοτε ασθενή και με αυτή αξιολογούνται συνήθως όλες οι γνωστικές λειτουργίες. Παράλληλα γίνεται μία αδρή αξιολόγηση της ψυχικής κατάστασης του ασθενή, με ερωτηματολόγια άγχους και κατάθλιψης για να επιβεβαιωθεί ότι τα όποια ελλείμματα προκύψουν έχουν νευρολογική βάση. Επιπλέον λαμβάνεται πλήρες ιατρικό ιστορικό και αν κριθεί αναγκαίο ζητούνται και επιπλέον απεικονιστικές μέθοδοι, όπως Μαγνητική Τομογραφία(fMRI-MRI), Εγκεφαλογράφημα(EEG-MEG) και Αξονική Τομογραφία (CAT-CT) για περαιτέρω διερεύνηση των προβλημάτων. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 1-3 ώρες ανάλογα με την κατάσταση του ασθενή.
Μετά το πέρας της Νευροψυχολογικής Αξιολόγησης δίνεται μία διάγνωση, η οποία αναφέρει την απόδοση του ασθενή στην κάθε δοκιμασία και αν αυτή κρίθηκε φυσιολογική ή όχι. Στη συνέχεια, εάν βρεθεί κάτι παθολογικό στην απόδοση του ασθενή δίνεται ένα πλάνο Νευροψυχολογικής Αποκατάστασης, ειδικά διαμορφωμένο για τον εκάστοτε ασθενή και τις ανάγκες του. Η Νευροψυχολογική Αποκατάσταση περιλαμβάνει ειδικά διαμορφωμένες ασκήσεις για κάθε γνωστική λειτουργία, οι οποίες «εκπαιδεύουν» τον εγκέφαλο στην αποκατάσταση ή την αντιστάθμιση του κάθε γνωστικού ελλείμματος. Επιπλέον οι ασκήσεις αυτές ενδυναμώνουν τις γνωστικές λειτουργίες, κρατώντας τες σε σταθερά επίπεδα, πράγμα που βοηθάει στην επιβράδυνση της εξέλιξης των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, αλλά και στην ενίσχυση των λειτουργιών ενός ασθενή στον οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί επέμβαση, η οποία ενδεχομένως να έχει αρνητική επίδραση στις γνωστικές λειτουργίες του.
