Ένα σπάνιο αρχαιολογικό αντικείμενο, «ένας διπλός λίθινος ληνός» (ελαιοπιεστήριο) που εκτίθεται στο «Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά» στον Παπάδο της Γέρας Λέσβου παρουσιάσθηκε, σε εκδήλωση που οργάνωσε το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου η πολιτιστική εταιρεία «Αρχιπέλαγος», στο χώρο του «Ελαιοτριβείου – Μουσείου».
Την εκδήλωση προλόγισαν ο πρόεδρος της εταιρείας «Αρχιπέλαγος» Νίκος Σηφουνάκης και ο πρόεδρος του Παγγεραγωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Γέρας, Γιώργος Ζορμπάς, που συνδιοργάνωσε την εκδήλωση. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στην αξία του εκθέματος στην ιστορική διαδρομή του πολιτισμού του λαδιού στο νησί.
Ο Νίκος Σηφουνάκης τόνισε την ιδιαίτερη σημασία της επιστημονικής παρουσίασης του ληνού από τον Προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλο Τριανταφυλλίδη, «τον πλέον ειδικό επιστήμονα που έχει ασχοληθεί ειδικά με τον τρόπο έκθλιψης της ελιάς κατά την αρχαιότητα στο Αιγαίο» και αναφέρθηκε στην ιστορία της εύρεσης του ληνού στο κτήμα των Γιάννη και Αποστόλη Βατζάκη στον Πλακάδο της Γέρας, οι οποίοι τον δώρισαν στο υπό δημιουργία τότε (1998) «Μουσείο – Ελαιοτριβείο Βρανά», υποπτευόμενοι όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε πως είχε να κάνει με την παραγωγή ελιάς στα παλιότερα χρόνια.
Ο Παύλος Τριανταφυλλίδης επεσήμανε ότι πρόκειται για τον μοναδικό διπλό ληνό που έχει βρεθεί στη Λέσβο και με μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση ξενάγησε το ακροατήριο στο μαγευτικό περιβάλλον του ελαιοτριβείου-Μουσείου της γενιάς του Οδυσσέα Ελύτη, στην ιστορία της παραγωγής του λαδιού στον ελλαδικό χώρο, τονίζοντας τη μοναδικότητα του παρουσιαζόμενου ληνού.
«Το συγκεκριμένο εύρημα συνδέει την ελαιοπαραγωγή της Λέσβου στην αρχαιότητα και με την καλλιέργεια της ελιάς που σήμερα αποτελεί το βασικότερο, αυτόχθονο και παραγωγικό προϊόν της αιολικής γης», είπε μεταξύ άλλων ο κ. Τριανταφυλλίδης.
Και συμπλήρωσε: «O τύπος του διπλού ληνού, όπως του παραδείγματος από το Μουσείο Βρανά είναι εξαιρετικά σπάνιος στον ελλαδικό χώρο και σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της παραγωγής του ελαιολάδου που θα έπρεπε να εξασφαλιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα λόγω του όγκου περισυλλογής των καρπών της ελιάς και της συντόμευσης της παραγωγικής διαδικασίας πολτοποίησης και δημιουργίας ελαίου. Βάσεις συμπίεσης με δύο κυκλικές αύλακες απαντούν εξαιρετικά σπάνια στον ελλαδικό χώρο. O ληνός του Μουσείου Βρανά ανάγεται στην ελληνιστική περίοδο, πιθανώς στον 3ο και 2ο αι. π.Χ.. Λειτουργούσε δε με δύο μοχλούς και αντίβαρα. Το πιεστήριο ήταν μια απλή κατασκευή από δύο επιμήκη σανίδια, ξύλον, στερεωμένα σε μία σταθερή κατακόρυφη επιφάνεια, δεμένα μεταξύ τους, τα οποία τραβούσαν προς τα κάτω αντίβαρα από μεγάλους λίθους ή σακιά λίθων, ώστε να πιέζουν τις πλάκες, κάτω από τις οποίες ήταν τα καλάθια με τον αλεσμένο πολτό, τοποθετημένα πάνω στις βάσεις συμπίεσης. Το λάδι έρρεε μέσα στις αύλακες και συλλεγόταν σε πήλινο ή λίθινο αγγείο, που ήταν τοποθετημένο κάτω από την προχοή της βάσης συμπίεσης».
