Ένα μεγάλο έργο, με μεγάλες προσδοκίες και, τελικά, μια μεγάλη αδικία. Ο δρόμος που συνδέει την Αρίσβη με το Σίγρι, έργο-ορόσημο για τη Δυτική Λέσβο, δημοπρατήθηκε το 2012 και συγχρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ 2014-2020, με προϋπολογισμό που ξεπέρασε τα 72,7 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, 51,6 εκατομμύρια προήλθαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ωστόσο, πίσω από τις κορδέλες των εγκαινίων και τα χαμόγελα των επισήμων, περισσότεροι από 400 ιδιοκτήτες γης, από τους συνολικά 585 που επηρεάστηκαν, εξακολουθούν να περιμένουν τις αποζημιώσεις τους.
Ένας εξ αυτών είναι ο Γιώργος Καμμένος, κάτοικος του χωριού Φίλια του δήμου Δυτικής Λέσβου. Η μαρτυρία του είναι αποκαλυπτική και συγκλονιστική.
«Ο δρόμος δημοπρατήθηκε το 2012», μας λέει. «Έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε που ξεκίνησε η διαδικασία απαλλοτρίωσης, αλλά πολλοί ιδιοκτήτες δεν έχουμε λάβει ούτε ένα ευρώ αποζημίωσης. Εγώ, επιπλέον, υπέστην ζημιές στο ελαιόκτημά μου, είχα 90 ελαιόδεντρα και το κτήμα σχεδόν καταστράφηκε».
Ο ίδιος εξηγεί ότι η κατασκευή του δρόμου προκάλεσε σοβαρά τεχνικά προβλήματα στο χωράφι του. «Με το γεφύρι που έφτιαξαν, όλα τα νερά μπήκαν μέσα στο κτήμα μου. Αναγκάστηκα να κάνω νέα περίφραξη και τεχνικά έργα, για να προστατευτώ. Μόνο αυτά μου στοίχισαν περίπου δύο χιλιάδες ευρώ, χωρίς να υπολογίζω τις ζημιές στα δέντρα. Και όλα αυτά τα πλήρωσα από την τσέπη μου».
«Οκτώ χρόνια αγώνας, τρία χρόνια αναμονής»
Ο κ. Καμμένος προσέφυγε στη δικαιοσύνη το 2017 για να διεκδικήσει την αποζημίωσή του. Η υπόθεση εκδικάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2022, και η απόφαση εκδόθηκε στις 15 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. «Η απόφαση έλεγε ξεκάθαρα ότι οι αποζημιώσεις έπρεπε να καταβληθούν μέσα σε οκτώ μήνες. Από τότε έχουν περάσει τρία ολόκληρα χρόνια και ακόμη περιμένουμε. Είναι απίστευτο, αλλά πραγματικό», λέει με πίκρα.
Η οργή του δεν περιορίζεται μόνο στην καθυστέρηση, αλλά και στην αίσθηση μιας συστηματικής αδιαφορίας. «Πήγα σε δικηγόρο, πλήρωσα έξοδα, έτρεχα παντού. Και το μόνο που παίρνω πίσω είναι σιωπή. Όταν ήρθε ο Πρωθυπουργός για τα εγκαίνια του δρόμου, προσπάθησα να του μιλήσω. Δεν μου το επέτρεψαν. Τον πήραν αμέσως και έφυγε».
Ακόμη πιο αποκαλυπτικό είναι ένα περιστατικό που θυμάται έντονα. «Ένα μήνα πριν έρθει ο Πρωθυπουργός, είχα τηλεδιάσκεψη με τον κ. Ταχιάο. Μου είπε κατά λέξη ότι “εμείς οι Βορειοελλαδίτες κρατάμε τον λόγο μας”. Από τότε, καμία απάντηση».
Το έργο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, υλοποιήθηκε από την Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Κατασκευής και Συντήρησης Συγκοινωνιακών Υποδομών (ΕΥΔΕ ΚΣΣΥ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Κι όμως, ενώ τα κονδύλια του ΕΣΠΑ έχουν διατεθεί, ενώ το έργο έχει παραδοθεί, οι αποζημιώσεις παραμένουν «κολλημένες» σε ένα διοικητικό λαβύρινθο.
Η υπόθεση του δρόμου Αρίσβη-Σίγρι δεν αφορά μόνο ένα τεχνικό έργο. Είναι μια ιστορία ανθρώπων που είδαν τα χωράφια τους να κόβονται στη μέση, τα δέντρα τους να ξεριζώνονται και τις περιουσίες τους να θυσιάζονται στο όνομα της ανάπτυξης, χωρίς ποτέ να αποζημιωθούν. «Δεν μπορεί», λέει ο κ. Καμμένος, «να εγκαινιάζουν έναν δρόμο που πέρασε μέσα από τις ιδιοκτησίες μας και εμείς ακόμη να περιμένουμε τα χρήματα που δικαιούμαστε. Εγώ έκανα πρόσφατα καταγγελία στον Συνήγορο του Πολίτη και περιμένω να δω τι θα γίνει. Δεν γίνεται άλλο αυτή η κοροϊδία».
Το κρίσιμο ερώτημα
Βασικό ερώτημα που έθεσε ο κ. Καμμένος αποτελεί το γεγονός ότι ένα έργο που ολοκληρώθηκε χάρη σε ευρωπαϊκά προγράμματα, με αυστηρούς όρους διαφάνειας και ελέγχου, αφήνει πίσω του τόσες εκκρεμότητες. Γιατί, ενώ το ΕΣΠΑ έχει ολοκληρωθεί, ενώ το έργο εγκαινιάστηκε, περισσότεροι από 400 ιδιοκτήτες παραμένουν απλήρωτοι. Πρόκειται για μια «παράπλευρη απώλεια» της γραφειοκρατίας, ένα σύμπτωμα της χρόνιας αδιαφορίας του ελληνικού κράτους απέναντι στους πολίτες της περιφέρειας.
Όπως επισημαίνουν κάτοικοι της περιοχής, κάποιοι λίγοι ιδιοκτήτες κατάφεραν να λάβουν εγκαίρως τις αποζημιώσεις τους. Οι περισσότεροι, όμως, παραμένουν σε εκκρεμότητα, χωρίς καμία ενημέρωση, χωρίς κανέναν υπεύθυνο να δίνει απαντήσεις.
«Δεν ζητάμε χάρη, δικαιοσύνη ζητάμε»
«Δεν ζητάμε κάτι υπερβολικό», λέει ο κ. Καμμένος. «Ζητάμε να πληρωθούμε για τη γη μας, για όσα χάσαμε. Ζητάμε να εφαρμοστεί ο νόμος». Πίσω από αυτή την υπόθεση κρύβεται μια σιωπηλή αδικία που αφορά εκατοντάδες ανθρώπους. Αγρότες, οικογενειάρχες, ηλικιωμένους που έδωσαν τη γη τους για ένα έργο “αναπτυξιακό”, αλλά βρέθηκαν αντιμέτωποι με την απάθεια ενός συστήματος που δεν τους υπολογίζει.
Η Δυτική Λέσβος απέκτησε έναν σύγχρονο δρόμο που υπόσχεται ανάπτυξη και τουρισμό. Όμως για εκατοντάδες κατοίκους, ο δρόμος αυτός δεν είναι σύμβολο προόδου, αλλά σύμβολο αδικίας. Και το ερώτημα που μένει να απαντηθεί, όπως το θέτει ο κ. Καμμένος, είναι απλό, αλλά συνάμα πολύ σημαντικό. «Γιατί, μετά τόσα χρόνια, και παρότι το έργο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν ακόμη αποζημιωθεί;».
