Η συζήτηση για τη δημιουργία ενός νέου επιβατικού λιμανιού στη Μυτιλήνη έχει αναζωπυρωθεί, με τον Καρά-Τεπέ να προβάλλει ξανά ως η πιο κατάλληλη θέση. Η πρόταση, που φέρνει εκ νέου στο προσκήνιο ο δήμαρχος Μυτιλήνης, Παναγιώτης Χριστόφας, αφορά στην κατασκευή του νέου επιβατικού σταθμού στο σημείο όπου σήμερα λειτουργεί το ΚΥΤ, με το βλέμμα σε μια νέα αναπτυξιακή προοπτική για την πόλη και τη Λέσβο, συνολικά. Ένα έργο που αν μελλοντικά γίνει πράξη θα λύσει πλείστα όσα προβλήματα αντιμετωπίζει η πόλη της Μυτιλήνης.
Ο κ. Χριστόφας, με σαφήνεια, τόνισε ότι ο Καρά-Τεπές είναι η θέση που εξυπηρετεί καλύτερα τη λειτουργία ενός σύγχρονου λιμανιού, ικανού να καλύψει τις ανάγκες της επιβατικής κίνησης της Λέσβου, καθώς βρίσκεται σε κομβική τοποθεσία και διαθέτει τα χωρικά πλεονεκτήματα για να φιλοξενήσει μια τέτοια υποδομή. Ενισχυτικό στοιχείο σε αυτήν την κατεύθυνση, αποτελεί και η ολοκλήρωση των ερευνών της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, το 2017, επί δημαρχίας του αείμνηστου Σπύρου Γαληνού, σύμφωνα με τις οποίες στην περιοχή δεν εντοπίζονται αρχαιότητες, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για πιθανή μελέτη και αδειοδότηση στην κατασκευή του νέου επιβατικού λιμανιού.
Να σημειωθεί ότι η τοποθεσία για την κατασκευή του νέου επιβατικού λιμανιού στη θέση Μαυροβούνι (ΚΑΡΑ-ΤΕΠΕΣ) είχε συζητηθεί για πρώτη φορά όταν ακόμη ο σημερινός περιφερειάρχης, Κώστας Μουτζούρης, ήταν πρύτανης του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και μετέπειτα Γενικός Γραμματέας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής του τότε υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου.
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται, ωστόσο, αφορά στον χρονικό ορίζοντα του κλεισίματος του ΚΥΤ και στη δυνατότητα χρηματοδότησης του έργου. Ο Υπουργός Μετανάστευσης, Θάνος Πλεύρης, έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι οι χρηματοδοτήσεις προς τον δήμο Μυτιλήνης δεν αποτελούν «εξαγορά συνειδήσεων», αλλά θεσμική υποχρέωση της Πολιτείας, ως αντισταθμιστικό όφελος για τα όσα έχει υποστεί η Λέσβος την τελευταία δεκαετία στο πεδίο του μεταναστευτικού. Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο εμφανίζεται ως ο πιθανότερος φορέας χρηματοδότησης, τόσο για τη μελέτη όσο και για την εξεύρεση των απαραίτητων κονδυλίων κατασκευής μέσω των ευρωπαϊκών ή εθνικών προγραμμάτων χρηματοδότησης.
Η συζήτηση δεν είναι καινούργια. Στο παρελθόν, είχαν γίνει επαφές ανάμεσα σε πρώην Ειδικό Γραμματέα του Υπουργείου Μετανάστευσης και στελέχη της απελθούσας δημοτικής αρχής, με στόχο να αναλάβει το υπουργείο τη χρηματοδότηση της μελέτης για τον νέο επιβατικό σταθμό στον Καρά- Τεπέ. Ωστόσο, η ιδέα δεν προχώρησε, καθώς συνδέθηκε με τις τότε αντιδράσεις γύρω από τη δημιουργία της δομής στη Βάστρια. Οι πολιτικές ισορροπίες, οι αντιρρήσεις τοπικών παραγόντων και η καχυποψία απέναντι στη διαχείριση του μεταναστευτικού έβαλαν προσωρινό «πάγο» σε μια πρόταση που σήμερα επανέρχεται με άλλους όρους.
Οι πρόεδροι των όμορων κοινοτήτων δεν έχουν πάψει να ζητούν το κλείσιμο του ΚΥΤ στον Καρά- Τεπέ, υπογραμμίζοντας ότι η λειτουργία του προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην ασφάλεια, την καθημερινότητα και την αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής. Η μετάβαση από μια δομή φιλοξενίας σε ένα λιμάνι εξυπηρέτησης επιβατικής κίνησης θα μπορούσε να αποτελέσει, κατά πολλούς, μια ριζική αλλαγή που θα μετέτρεπε μια πληγή σε πηγή ανάπτυξης.
Ωστόσο, η μετάβαση αυτή δεν είναι εύκολη. Στον αντίποδα, καταγράφεται μια μεθοδευμένη αλλά «αφανής» αντίδραση από πλευράς ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον χώρο του ΚΥΤ. Η απομάκρυνση της δομής από τον Καρά-Τεπέ συνεπάγεται και την απομάκρυνση από ένα περιβάλλον στο οποίο έχουν αναπτύξει δράσεις και συνεργασίες, συχνά με οικονομικό αποτύπωμα που επηρεάζει την τοπική αγορά. Παράγοντες της περιοχής, καταστήματα κι επαγγελματίες που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη λειτουργία του, εκφράζουν επίσης ανησυχία για τα συμφέροντα που θα χαθούν αν κλείσει το ΚΥΤ.
Την ίδια στιγμή, παραμένει η εκκρεμότητα για το μέλλον του ίδιου του μεταναστευτικού στη Λέσβο. Ο κ. Πλεύρης έχει τονίσει με σαφήνεια ότι στο νησί θα υπάρχει «μία δομή» φιλοξενίας, αφήνοντας ανοιχτό το ερώτημα εάν η λειτουργία του ΚΥΤ στον Καρά-Τεπέ θα συνεχιστεί επ’ αόριστον ή αν θα τερματιστεί, ανοίγοντας τον δρόμο για την αξιοποίηση της περιοχής με άλλον τρόπο. Η μέχρι τώρα λειτουργία του ΚΥΤ έχει προσδιοριστεί ως προσωρινή, όμως απουσιάζει μια επίσημη και δεσμευτική ανακοίνωση για το πότε θα κλείσει οριστικά και ποια θα είναι η ακριβής στρατηγική μετάβασης.
Τα πλεονεκτήματα για τη Μυτιλήνη
Η κατασκευή του νέου επιβατικού λιμανιού στον Καρά-Τεπέ δεν αποτελεί μόνο χωροταξική διευθέτηση, αλλά στρατηγική επιλογή με πολλαπλά οφέλη. Πρώτον, η Λέσβος θα αποκτήσει ένα σύγχρονο λιμάνι που θα ανταποκρίνεται στις αυξημένες ανάγκες τουριστικής και επιβατικής κίνησης, ενισχύοντας την εικόνα του νησιού ως ασφαλούς και φιλόξενου προορισμού. Η αναβάθμιση των υποδομών θα προσφέρει ταχύτερη και πιο άνετη εξυπηρέτηση, μειώνοντας την πίεση στο σημερινό λιμάνι που λειτουργεί ήδη στα όριά του.
Δεύτερον, η νέα χωροθέτηση θα συμβάλει στην αποσυμφόρηση του αστικού ιστού, δημιουργώντας καλύτερες κυκλοφοριακές ροές και περιορίζοντας τις περιβαλλοντικές πιέσεις στο κέντρο της Μυτιλήνης. Ένα λιμάνι στον Καρά-Τεπέ μπορεί να συνδεθεί με νέες οδικές αρτηρίες και υποστηρικτικές υποδομές, βελτιώνοντας συνολικά την κινητικότητα και τις εμπορευματικές ροές.
Τρίτον, η επένδυση σε ένα τόσο εμβληματικό έργο θα έχει σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα. Θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή αλλά και στη λειτουργία του, θα δώσει ώθηση σε τοπικούς κλάδους, όπως οι μεταφορές, ο τουρισμός και το εμπόριο, και θα ενισχύσει τη γεωστρατηγική σημασία της Λέσβου ως πύλης προς την Ευρώπη. Παράλληλα, η ανάπλαση της περιοχής θα αναβαθμίσει την εικόνα της πόλης, δίνοντας προστιθέμενη αξία σε γη και ακίνητα που σήμερα υποβαθμίζονται από την παρουσία του ΚΥΤ.
Εδώ ακριβώς τίθενται και τα δύο πιο κρίσιμα ερώτημα στο όλο ζήτημα. Θα υπάρξει επίσημη δέσμευση από την πλευρά του υπουργείου Μετανάστευσης για την παραχώρηση και αξιοποίηση του χώρου υπέρ του δήμου και της τοπικής κοινωνίας; Και κυρίως, θα υπάρξει χρηματοδότηση όχι μόνο για τη μελέτη αλλά και για την ίδια την υλοποίηση ενός έργου που θα αλλάξει τον χάρτη της Μυτιλήνης;
Η συγκυρία φαίνεται ευνοϊκή. Η τοπική κοινωνία πιέζει για λύση στο ζήτημα του ΚΥΤ, ο δήμος εκφράζει ξεκάθαρη βούληση για την κατασκευή του νέου λιμανιού, οι αρχαιολογικές προϋποθέσεις δεν εμποδίζουν την προοπτική, ενώ το υπουργείο Μετανάστευσης, με την πολιτική θέση που διατύπωσε ο Θάνος Πλεύρης, δεν μπορεί να αγνοήσει την ανάγκη ουσιαστικών αντισταθμιστικών έργων για τη Λέσβο. Το αν όλα αυτά θα καταλήξουν σε μια συγκεκριμένη, επίσημη απόφαση, είναι το μεγάλο στοίχημα της περιόδου που έρχεται. Ένα στοίχημα που αφορά όχι μόνο στο μέλλον του Καρά- Τεπέ, αλλά και στην ίδια την ταυτότητα της Μυτιλήνης ως νησιωτικής πύλης της χώρας.
