Ο διακεκριμένος δημοσιογράφος με μακρόχρονη εμπειρία στο αστυνομικό ρεπορτάζ, Πάνος Σόμπολος, έρχεται στη Λέσβο για να μιλήσει για τη βία κατά των γυναικών στην εκδήλωση που διοργανώνει η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, απόψε, στις 18:30, στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στα «Νέα της Λέσβου», ο κ. Σόμπολος, μεταξύ άλλων, τονίζει τη σπουδαιότητα του να μην φοβόμαστε να καταγγείλουμε τη βία, ενώ αποκαλύπτει και ποιες υποθέσεις γυναικοκτονιών θα συμπεριλάβει στο 8ο βιβλίο που ετοιμάζει.
-Πόσες φορές έχετε επισκεφθεί τη Λέσβο και ποιο μέρος από αυτά που έχετε δει θα σας έδινε έμπνευση για να γράψετε το νέο βιβλίο που ετοιμάζετε, το οποίο μιλά για τις γυναικοκτονίες;
«Έχω επισκεφθεί τη Μυτιλήνη μερικές φορές. Παλιότερα για ένα ναυάγιο εκτός νησιού προς τη βόρεια πλευρά με δύο ή τρεις νεκρούς, πνιγμένους, αν θυμάμαι καλά. Έχω επισκεφθεί άλλη φορά με φίλους και μου αρέσει πάρα πολύ αυτό το νησί. Μου αρέσει και θέλω το καλοκαίρι να έρθω, αλλά εγώ είμαι από την Αιτωλοακαρνανία, προς το Ιόνιο πέλαγος, και όταν πάω στο εξοχικό δεν φεύγω από εκεί καθόλου. Μένω, «την αράζω» που λέμε στην καθομιλουμένη και δεν ξεκολλάω, παρόλες τις προσκλήσεις των συναδέλφων να επισκεφθώ και άλλα μέρη. Η Λέσβος είναι από τα νησιά που θέλω να επισκεφθώ και πάλι. Θέλω να επισκεφθώ και τον Ταξιάρχη στον Μανταμάδο».
-Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η έρευνά σας για το νέο σας βιβλίο; Τι ενδιαφέρον έχει προκύψει για τις γυναικοκτονίες στην Ελλάδα;
«Το νέο βιβλίο το έχω αρχίσει και προχωρώ. Περιλαμβάνει και μια υπόθεση που είχε γίνει πριν από περίπου 22 χρόνια, που είχε συγκλονίσει όχι μόνο τη Λέσβο, αλλά και όλη την Ελλάδα. Από τα δυνατά εγκλήματα τότε. Ένα τρίο. Ήταν ένα ζευγάρι που ο άντρας σκότωσε μια πρώην ερωμένη, με την οποία έμενε μαζί με τη σύζυγό του. Την έκαψε, έχει φρικιαστικές λεπτομέρειες και φυσικά καταδικάστηκε ο άντρας, που ήταν ο πρωταγωνιστής, σε ισόβια. Δεν ξέρω αν εκτίει ακόμη την ποινή του ή αν έφυγε εκτός νησιού, γιατί πολλοί δράστες εγκληματικών πράξεων φεύγουν από την πόλη που διαμένουν για λόγους που καταλαβαίνουμε όλοι. Πολλοί αλλάζουν επώνυμο. Τους δίνει ο νόμος το δικαίωμα να αλλάξουν επώνυμο. Είναι μια από τις δεκάδες υποθέσεις που θα περιλαμβάνει το βιβλίο και μπορεί να διαβάσει ο αναγνώστης αναλυτικά, το τι ακριβώς έχει γίνει, γιατί ανέτρεξα στα αρχεία της Αστυνομίας, ανέτρεξα σε πρακτικά και αποφάσεις δικαστηρίων, οπότε θα βρει τεκμηριωμένα πράγματα μέσα γι’ αυτή την πολύκροτη υπόθεση που απασχόλησε όχι μόνο τα τοπικά μέσα, αλλά και όλη την Ελλάδα. Ήταν ένα συγκλονιστικό έγκλημα. Ως προς τα υπόλοιπα, προχωρώ και το βιβλίο θα περιλαμβάνει 40 υποθέσεις γυναικοκτονιών που οι περισσότερες από αυτές συγκλόνισαν το πανελλήνιο. Τις περισσότερες από αυτές τις δούλεψα ως δημοσιογράφος. Έχω όμως και υποθέσεις πολύ πριν μπω στη δημοσιογραφία και τις έψαξα από τα αρχεία της πρώην χωροφυλακής, της πρώην αστυνομίας πόλεων, από εφημερίδες της εποχής, δικαστικές αποφάσεις, ώστε να τις τεκμηριώσω. Γιατί εγώ έχω αυτό το καλό, άμα δεν είναι διασταυρωμένο και τεκμηριωμένο δεν το γράφω, δεν το λέω. Αυτό το είχα και από νεαρός δημοσιογράφος. Το προχωρώ το βιβλίο. Ελπίζω αρχές καλοκαιριού να κυκλοφορήσει. Βέβαια, εξαρτάται και από τον εκδοτικό οίκο. Θα δούμε με τον εκδοτικό οίκο, Πατάκη που συνεργάζομαι, βλέποντας και κάνοντας».
-Υπάρχει και η υπόθεση της Ερατούς, θα επικεντρωθείτε σε παλιότερες υποθέσεις;
«Και αυτή την υπόθεση της Ερατούς την περιλαμβάνω, περιμένω να μου δώσουν την απόφαση του δικαστηρίου για να δω τα πρακτικά γιατί μου λείπουν στοιχεία επειδή δεν την δούλεψα την υπόθεση αυτή, ήδη είχα βγει στη σύνταξη. Και γι’ αυτό το λόγο δεν έχω φάκελο για να βγάλω από το αρχείο μου. Θα περιληφθεί και η υπόθεση του πιλότου με την Καρολάιν, όπως και η υπόθεση της Κυριακής Γρίβα που την σκότωσε έξω από το αστυνομικό τμήμα στους Αγίους Αναργύρους μπροστά στους αστυνομικούς ο πρώην σύντροφός της. Αυτές οι υποθέσεις δεν μπορούν να μην περιληφθούν. Βέβαια αποφεύγω να βάζω πρόσφατες, αλλά είναι κάποιες από αυτές που πραγματικά ταρακούνησαν την κοινή γνώμη, δεν θέλω να τις αφήσω έξω, παρά το γεγονός ότι δεν θέλω να περιλαμβάνω πρόσφατες δολοφονίες. Κάποιες από αυτές με την έγκριση των οικείων των θυμάτων θα έχω και το επώνυμο, ας πούμε Τοπαλούδη. Στις υποθέσεις πιο πριν δεν βάζω επώνυμα, ούτε και μετά, εκτός αν έχω την έγκριση από την οικογένεια. Βάζω μόνο το όνομα του θύματος, το όνομα του δράστη. Δεν βάζω επώνυμα. Δεν χρωστάνε σε τίποτα τα παιδιά, τα εγγόνια, τα δισέγγονα να πληρώνουν επειδή εγκλημάτησε ο παππούς ή ο πατέρας. Σεβόμενος τη μνήμη των θυμάτων αλλά και τις επόμενες γενιές».
-Θα έχει ενδιαφέρον, γιατί θα δούμε γυναικοκτονίες από πολύ παλιά και πώς εξελίσσεται το φαινόμενο τώρα.
«Από παλιά οπωσδήποτε. Τώρα έχουμε μια έξαρση του φαινομένου, αλλά υπήρχαν και παλιότερα γυναικοκτονίες. Στην αρχή βέβαια, παραξενεύτηκα και δεν ήθελα τον όρο γυναικοκτονία πριν από μερικά χρόνια που τον άκουγα και έλεγα άνθρωπος είναι και η γυναίκα, ανθρωποκτονία είναι, αλλά μου επεσήμαναν κάποιοι ότι το κάνουν για να δώσουν περισσότερη έμφαση, όπως λέμε παιδοκτονία. Αλλά, όμως, είναι κακός ο όρος. Καθιερώθηκε πλέον. Νομικά όχι ακόμα. Όλοι γυναικοκτονία λένε. Οπότε γυναικοκτονίες θα βάλω και στον τίτλο του βιβλίου. Γίνονταν και παλαιότερα πολλές, αλλά από τις υποθέσεις δεν φαίνονταν ως έγκλημα. Για παράδειγμα, άμα χτύπαγε τη γυναίκα ο άνδρας με μια πέτρα στο κεφάλι, μπορούσαν να πουν ότι δεν είναι έγκλημα, ότι έπεσε και χτύπησε στο κεφάλι και το περνάγανε ως ατύχημα. Γίνονταν και τέτοια».
-Ποια θα είναι τα κύρια σημεία που θα επικεντρωθεί η ομιλία σας στην εκδήλωση για τη βία στη Λέσβο;
«Θα επικεντρωθεί στη βία κατά των γυναικών και στην ενδοοικογενειακή βία, βέβαια, και γενικά στη βία κατά της γυναίκας, στην καταπίεση της γυναίκας. Η βία πάντα υπήρχε. Υπάρχει και σήμερα, και θα υπάρχει. Αλλά λιγοστεύει με την πάροδο των ετών. Την αποδίδω αυτή τη βία στο ότι προχωράμε γενιά με γενιά στην ισότητα των δύο φύλων, που θα έπρεπε να υπάρχει από την εποχή που ο Σωκράτης μιλούσε για ισότητα των δύο φύλων, αλλά ποιος τον άκουγε τον Σωκράτη εκείνη την εποχή, εδώ δεν τον ακούμε εν έτει 2025. Ότι ο άντρας είναι ίσος με τη γυναίκα, τέρμα».
-Πόσο σημαντικό είναι να μιλάμε για τη βία σε ένα μικρό τόπο όπου πολλοί αποσιωπούν για το τι θα πει ο κόσμος;
«Αυτό υπήρχε παλιότερα και εξακολουθεί και σήμερα να υπάρχει αλλά παλιότερα ήταν πάρα πολύ διαδεδομένο και εφαρμοζόταν. Σήμερα έχουν ανοίξει λίγο τα πράγματα και όσο στενό και αν είναι το περιβάλλον στα χωριά, στην περιφέρεια και λοιπά, αρχίζουν και ανοίγουν στόματα και μιλάνε, και τα πράγματα βαίνουν προς το καλύτερο. Αυτό που έπρεπε να κάνουμε από πάντα, δυστυχώς δεν το κάναμε. Να μιλάμε, να μην φοβόμαστε τον περίγυρο, να αναφέρουμε την καταπίεση της γυναίκας. Να μην τα κρατάμε μέσα μας από ντροπή. Να μην το κρύβουμε γιατί θα γίνουμε ρεζίλι, όπως έλεγαν παλιότερα».
-Αν είχατε ένα μαγικό ραβδάκι και μπορούσατε να μεταφερθείτε οπουδήποτε, σε ποια χώρα θα επιλέγατε να κάνετε αστυνομικό ρεπορτάζ και σε ποιες φυλακές του κόσμου να μπείτε για να μιλήσετε με κρατούμενους;
«Στην Ελλάδα! Την αλλάζεις την Ελλάδα με καμία άλλη χώρα; Ασφαλώς και δεν την αλλάζεις. Όχι επειδή εμείς γεννηθήκαμε στην Ελλάδα, αλλά όπως λέει και το ανέκδοτο είναι το καλύτερο οικόπεδο του πλανήτη!».
-Σε συνέντευξή σας, μιλώντας για τη συχνή επαφή σας με φυλακισμένους και αποφυλακισμένους δράστες, έχετε πει ότι «το χούι δεν αλλάζει», και αυτό έχει αποδειχθεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει υπερπληθυσμός στις φυλακές και δράστες δικαιούνται να αποφυλακιστούν και να επανενταχθούν στην κοινωνία. Πώς μπορεί αυτό να γίνει, χωρίς να παίζουμε το παιχνίδι «της γάτας με το ποντίκι» και να φθάσουμε στο σημείο να επαναλαμβάνουμε το ίδιο ρεπορτάζ;
«Δεν αλλάζουν και επιμένω να το λέω γιατί το έχω βιώσει από τις εμπειρίες μου αυτό το πράγμα. Η μακαρίτισσα η γυναίκα μου έλεγε ότι ο μισός μισθός πάει στους κακοποιούς, στους εγκληματίες και ο άλλος μισός μισθός έρχεται στο σπίτι, στην οικογένεια. Πολλοί από τους κρατούμενους περνούσαν από το γραφείο μου και ζητούσαν λεφτά. Ένας μάλιστα με εκβίαζε, λέγοντας ότι «άμα δεν μου δώσεις θα πάω να την κάνω», και δανείστηκα από συνάδελφο και του έδωσα. Επίσης, τους έβαζα σε δουλειές, αλλά δεν κάθονταν, ενώ στην αρχή το ήθελαν. Έχουν μάθει αλλιώς και συνεχίζουν αυτή τη ζωή. Δεν έχουν μάθει να δουλεύουν».
-Χρειάζεται ειδική μέριμνα για την επανένταξη;
«Οπωσδήποτε χρειάζεται ειδική μέριμνα για την επανένταξη γιατί μέσα στις φυλακές δεν επέρχεται ο σωφρονισμός. Δεν είναι και τόσο εύκολο εκεί μέσα. Θέλει δουλειά».
-Εγκλήματα συμβαίνουν σε σπίτια, στα γήπεδα, στους δρόμους, σε σχολεία… Σε ποια σημεία έχετε συναντήσει, αυτά τα 45 χρόνια στη δημοσιογραφική σας εμπειρία, τα περισσότερα εγκλήματα;
«Οπωσδήποτε σε σπίτια, αλλά και σε μαγαζιά και σε χώρους άλλους γίνονται εγκλήματα, και στα γήπεδα έχουμε καλύψει εγκλήματα με κροτίδες. Αλλά τα περισσότερα εγκλήματα, οι δολοφονίες δηλαδή, είναι σε σπίτια και σε μαγαζιά».
-Στις μέρες μας το έγκλημα συνεχίζει να καταγράφεται σε αυτά τα σημεία ή έχει μετατοπιστεί σε άλλα;
«Ακόμα έχουμε σε σπίτια μεγάλο ποσοστό εγκληματικών πράξεων και είναι κυρίως λόγω της έμφυλης βίας. Κυρίως οι γυναικοκτονίες διαπράττονται μέσα στα σπίτια. Έγινε, όμως, και έξω από αστυνομικό τμήμα, αλλά κατά κανόνα στα σπίτια γίνονται».
-Το έγκλημα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει, όμως ο τρόπος που το προβάλλουμε δημοσιογραφικά διαφέρει. Υπάρχει η δεοντολογία πλέον που δεν μας επιτρέπει για παράδειγμα, να δημοσιεύουμε μια φωτογραφία νεκρού ή τεμαχισμένου σώματος. Τι άλλο πιστεύετε ότι θα πρέπει να αλλάξει ως προς την προβολή του εγκλήματος; Μήπως τα προβάλλουμε πιο αποστασιοποιημένα τώρα με τα δελτία Τύπου, σε σχέση με παλιότερα όπου υπήρχε περισσότερη επαφή;
«Παλιότερα όταν άρχισα τη δημοσιογραφία, όλα αυτά τα θλιβερά γεγονότα τα παρουσιάζαμε όπως ήταν, βάζαμε κάθε λεπτομέρεια. Για παράδειγμα πηγαίναμε και καλύπταμε ένα πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα. Παρακαλούσαμε τους τροχονόμους πριν φτάσουμε να μην μετακινήσουν τα πτώματα για να μπορέσουμε να κάνουμε πλάνα και να τα παρουσιάσουμε. Το ίδιο γινόταν και με τα εγκλήματα. Λέγαμε άσε το πτώμα εκεί για να κάνουμε πλάνα και όπως ήταν αυτά τα φρικιαστικά δεδομένα τα παρουσιάζαμε στον κόσμο. Βέβαια αυτό δεν ήταν δικό μας φαινόμενο, αυτό ίσχυε και στο εξωτερικό. Με την πάροδο του χρόνου αυτό άρχισε να εκλείπει. Φθάνουμε στο σήμερα και δεν βάζουμε στοιχεία μέχρι να έχουμε αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση και αυτό είναι πάρα πολύ θετικό. Διότι υπάρχουν και οι λανθασμένες αποφάσεις, που δεν μπορεί να πληρώσει ο αθώος επειδή εμείς ξεφύγαμε από αυτό που έπρεπε να κάνουμε. Πώς τους αποζημιώνεις αυτούς τους ανθρώπους;».
-Υπάρχουν ψευδείς ομολογίες στην Ελλάδα;
«Έχουμε και τέτοια περιστατικά, αλλά δεν είναι συνηθισμένα. Όλο και υπάρχουν και οι μυθομανείς».
-Μπορεί να ομολογήσουν ψευδώς είτε για να αποκτήσουν δημοσιότητα, είτε για να «καλύψουν» το παιδί τους.
«Πολύ σωστό».
-Έχουμε δει συνεντεύξεις στον αέρα με δράστες να εκδηλώνουν μεταμέλεια, απάθεια, εκδίκηση, θεατρινισμό… Στις συνεντεύξεις σας, κατά τις πρώτες ώρες της σύλληψης, τι χαρακτηριστικά διέθεταν οι περισσότεροι δράστες;
«Ο δράστης είναι της άρνησης. Σπάνια βλέπεις δράστη να σου λέει «ναι, το έκανα», πάντα αρνούνται. Το συνηθέστατο είναι όταν εμπλέκονται άνδρας και γυναίκα μετά από λίγο να γίνεται μια «σφαγή» μεταξύ τους, ο ένας να κατηγορεί τον άλλο και να αποκαλύπτονται πάρα πολλά για την όποια υπόθεση. Δεν ομολογούν, δεν μιλάνε, δεν δέχονται ότι αυτοί διέπραξαν το όποιο αδίκημα διέπραξαν. Και πόσες φορές έχω δει άνδρες και γυναίκες που έχουν διαπράξει δολοφονίες να τους παίρνουν συνεντεύξεις και να κλαίνε και να οδύρονται. Μια περίπτωση είναι, η περίπτωση του Δουρή στην Ερμιόνη όπου ο πατέρας είχε σκοτώσει τον 7χρονο κακοποιημένο γιο του και έψαχνε να βρει τον δολοφόνο. Ένα κάρο τέτοιες περιπτώσεις».
-Ο μεγαλύτερος παραμυθάς στην Ελλάδα είναι εγκληματολόγος, ο Ευγένιος Τριβιζάς. Γιατί όχι και ένας αστυνομικός ρεπόρτερ; Έχετε σκεφθεί να γράψετε ένα παραμύθι ή ένα παιδικό βιβλίο;
«Τα βιβλία μου στηρίζονται πάντα σε πραγματικά γεγονότα. Δεν είναι αστυνομικά μυθιστορήματα. Εγώ γράφω αυτά που βίωσα, κάνοντας ρεπορτάζ, και αυτά που ερεύνησα, όσα δεν έζησα, πριν μπω στη δημοσιογραφία. Για παράδειγμα τώρα στο βιβλίο με τις γυναικοκτονίες ερευνώ υποθέσεις από τις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60. Το ψάξιμο είναι μεγάλος κόπος γιατί και το παραμικρό στοιχείο πρέπει να το διασταυρώσω. Γι’ αυτό λέω ότι ο ιστορικός του μέλλοντος μπορεί να βασιστεί 100% στα δικά μου κείμενα. Δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, γιατί τα περισσότερα τα έζησα και ήμουνα τυπικός, δεν παρασύρθηκα από χρηματισμούς, όσο φτωχός και αν ήμουν. Και πάντα καλύπταμε τα γεγονότα στον τόπο που διαδραματίζονταν. Δεν γίνεται προκοπή άμα δεν πας στον τόπο του εγκλήματος για να ενημερώσεις τον κόσμο. Αυτό συμβουλεύω και στους νεότερους συναδέλφους».
-Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μας κάνατε να παραχωρήσετε συνέντευξη στην εφημερίδα μας.
«Και εγώ σας ευχαριστώ για τη δυνατότητα που μου δώσατε να επικοινωνήσω με τους αναγνώστες σας».
