Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου
Ο Κύριος στο ευαγγέλιο της Κυριακής (Λκ. ιστ΄ 19-31) θ’ αναφερθεί στην ιστορία του «πλουσίου και του φτωχού Λαζάρου». Την γνωρίζουμε όλοι. Κάποια στιγμή πέθαναν και οι δύο. Ο πλούσιος, όμως, βασανιζόταν και δεν μπορούσε ν’ απολαύσει τα «δώρα» και τον πλούτο της αγάπης του Θεού, ενώ ο φτωχός Λάζαρος μπορούσε και τ’ απολάμβανε. Ζητούσε βοήθεια ο πλούσιος, αλλά δεν μπορούσε να βρει, γιατί υπήρχε μεγάλο χάσμα μεταξύ αυτού και του φτωχού Λαζάρου. Παρακάλεσε και ζήτησε τουλάχιστον οι οικείοι του, οι οποίοι ζούσαν, να τους δοθεί η μαρτυρία αυτής της καταστάσεως για ν’ αλλάξουν στάση ζωής.
Λέει, όμως, ο Κύριος: «Εάν δεν ακούν τους προφήτες που τους μίλησαν και το λόγο του Θεού, ούτε και αν αναστηθεί κάποιος και τους περιγράψει την κατάσταση, θα πεισθούν». Σκληρός λόγος. Ίσως δυσβάστακτος, περίεργος και μυστικός. Δεν μπορούμε να τον κατανοήσουμε. Αξίζει να σταθούμε σε μερικά πράγματα, ώστε να κατανοήσουμε ορισμένα πράγματα. Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι ότι ο «φτωχός» έχει όνομα. Είναι ο Λάζαρος. Ο «πλούσιος» είναι ανώνυμος. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι αυτό που ορίζει τ’ όνομά μας εξαρτάται απ’ το πού είναι στραμμένη η ελευθερία μας και πού είναι ο «θησαυρός» της καρδιάς μας.
Ο πλούσιος ήταν στραμμένος στα πράγματα. Δηλαδή, στην ικανοποίηση του εαυτού του. Ζούσε με μια ιδιοτέλεια και ήταν ανίκανος να οικοδομήσει σχέσεις. Γι’ αυτό, δεν είχε όνομα. Ο φτωχός Λάζαρος είχε όνομα, μιας και αναζητούσε βαθύτερα πράγματα. Μέσα απ’ την πτωχεία του ανέπτυσσε σχέσεις και με το Θεό και με τους ανθρώπους. Όμως, όταν ο άνθρωπος είναι «κλεισμένος» στις επιθυμίες του και στον εαυτό του, δεν οικοδομεί σχέσεις, διότι σχέση σημαίνει «διάθεση να σηκώσω τον σταυρό μου», σημαίνει «δόσιμο». Όχι αυτού που μπορώ, αλλά αυτού που δεν μπορώ και με ξεπερνάει. Αυτού που έχει προσωπικό κόστος. Εμείς σήμερα ζούμε σε μια «μακαριότητα» της αδράνειας και της αφασίας. Είμαστε τόσο μακάριοι όσο τα φυτά και είμαστε βολεμένοι σ’ αυτό. Δεν θέλουμε να εξελιχθούμε.
Ποιο είναι, λοιπόν, το νόημα της ιστορίας; Ο φτωχός Λάζαρος είχε «πληγές». Ποιες ήταν οι «πληγές»; Οι οδύνες του ανθρώπου που αναζητεί το Θεό και τη φανέρωση της βασιλείας των ουρανών. Ο πλούσιος δεν ήταν αυτός που είχε χρήματα και ήταν βολεμένος, αλλά ήταν αυτός που δεν αναζητούσε το Θεό και έψαχνε κάπου να «κοιμίσει» αυτή την αναζήτηση. Ήταν βολεμένος στα πράγματα. Είναι σαν αυτούς τους ανθρώπους της Εκκλησίας που λένε: «Όλα μια χαρά είναι». Δεν είναι, όμως, όλα μια χαρά, γιατί δεν μας αποκαλύφθηκε ακόμα ο Θεός. Απλώς παίρνουμε τα «ναρκωτικά» μας για να κοιμηθούμε και να ζήσουμε αυτή τη ψεύτικη μακαριότητα. Οι άνθρωποι του Θεού είναι αυτοί που πέφτουν και σηκώνονται. Δεν σημαίνει αφήνομαι στην πτώση, αλλά εξελίσσομαι ακόμα και στην πτώση.
Το τρομερό που δείχνει την πτωχεία μας και τον ψεύτικο πλούτο μας, είναι ότι δεν εξελισσόμαστε. Ο άνθρωπος που αναζητεί ζωντανή και αληθινή σχέση με το Θεό, συνεχώς εξελίσσεται. Δεν καθηλώνεται πνευματικά. Έχει διαρκείς «πνευματικές γεννήσεις» μέσα του. Περνάει απ’ τον πόνο, ζητώντας να γίνει ορατός ο Θεός στη ζωή του. Ο Θεός φεύγει και έρχεται. Αυτό μας «ενεργοποιεί». Ο πλούσιος της παραβολής δεν ψάχνει σχέση, αλλά ψάχνει την ικανοποίησή του και είναι ένας «νεκρός» άνθρωπος. Ποιος είναι ο γεμάτος «πληγές» άνθρωπος; Είναι ο ανήσυχος άνθρωπος που αναγνωρίζει την πτωχεία της απουσίας του Θεού και Τον ζητεί στη ζωή του. Ο Θεός δίνει και επιτρέπει πράγματα. Μια ζωντανή σχέση έχει τα σκότη της, αλλά έχει και το φως. Αυτό, όμως, μας αναπτύσσει μιας και ζητούμε διαρκώς το φως.
Ο αληθινός άνθρωπος ζει μέσα του και την κόλαση και τον παράδεισο, πορεύεται και αναζητεί τον αληθινό Θεό. Γιατί ζούμε την κόλαση; Γιατί έχουμε τον εγωισμό μας που χρειάζεται να καμφθεί και να γκρεμιστεί. Να γίνουμε άνθρωποι ευαίσθητοι πνευματικά, μαλακοί, «ανοικτοί» και προς το Θεό και προς τους ανθρώπους. Αντιθέτως, εμείς πλουτίζουμε στις φαντασιώσεις μας, στις προσδοκίες να περάσουμε μια ευχάριστη και ήσυχη ζωή και να είμαστε μια χαρά. Όμως, είναι κάτι άλλο αυτό που λέει ο Κύριος. Βλέπουμε τον πλούσιο. Είχε αυτή την κατάσταση και δεν μπορούσε να αναπτύξει σχέσεις. Ο λόγος; Διότι μόνο ο πονεμένος άνθρωπος μπορεί να κάνει σχέσεις. Αυτός, δηλαδή, που δεν ησυχάζει αν δεν βρει το Θεό. Αυτός που χάνει το Θεό και αναζητεί το Θεό και αυτή είναι η πορεία της ανάπτυξής του. Αυτή η εμπειρία του Θεού τον καθιστά πρόσωπο και μπορεί να σχετίζεται με κάθε άνθρωπο.
Αυτός είναι βαθύτερα ο πραγματικός πλουτισμός και η πραγματική πτωχεία. Όταν είσαι τέτοιος άνθρωπος που παλεύεις με τον εαυτό σου και με το Θεό και γίνεσαι μια λεπτή και ευαίσθητη ύπαρξη, τότε, αντιλαμβάνεσαι βαθιά πράγματα και συμπονάς κάθε άνθρωπο και είσαι άνθρωπος δοσίματος. Όταν είσαι άνθρωπος πραγματικά του Θεού, είναι αδύνατον να κρατήσεις πράγματα για σένα. Θέλεις μόνο να δίνεις. Ό,τι έχουμε είναι της χάριτος του Θεού. Όμως, η χάρις του Θεού δίδεται σ’ αυτούς που είναι «ανοικτοί» στη χάρη, που την ποθούν και την αναζητούν. Δηλαδή, στον πονεμένο άνθρωπο.
Επαναλαμβάνουμε: Άλλος ο πόνος του εγωισμού, που δεν έγινε αυτό που ήθελα και πληγώνομαι, και άλλος ο πόνος της καθημερινής άσκησης να μαλακώσει ο εγωισμός μέσα μου.Το όλο ζητούμενο, λοιπόν, είναι να αποβάλουμε αυτόν τον εγωισμό και ν’ αφεθούμε σαν μικρά παιδιά στα χέρια του Θεού να μας πλάσει Αυτός όπως θέλει.
