Σε αναδυόμενο πρόβλημα εξελίσσεται για το δυτικό κόσμο η πολυφαρμακία ή η άσκοπη χορήγηση φαρμάκων ιδιαίτερα στα παιδιά! Οι ιδιαιτερότητες του άρρωστου παιδιού, η ασυμβατότητα της αρρώστιας με την παιδική ηλικία, η εύκολη πρόσβαση στα φαρμακεία, λειτουργούν δυναμικά και αυξάνουν την πίεση των γονέων προς τους γιατρούς, οι οποίοι και αυτοί με την σειρά τους εμπλέκονται στο πρόβλημα.
Αυτό τόνισε η Χρύσα Μπακούλα, Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, μιλώντας σε διάλεξη του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος με θέμα “Ιδιαιτερότητες της Παιδιατρικής, Δημόσια Υγεία”.
Η κ. Μπακούλα πρόσθεσε ότι ιδιαίτερα τα αντιβιοτικά, προσφιλή σε όλους, κατά κανόνα δεν αντιμετωπίζουν τα ιογενή νοσήματα που είναι συνήθη στα παιδιά και μπορούν να περιοριστούν.
«Οι γονείς θα πρέπει να εξασφαλίζουν στα παιδιά τους υγιεινές συνθήκες διαβίωσης, σωστή σπιτική μεσογειακή διατροφή και άσκηση για να τα θωρακίζουν έναντι των ασθενειών και της πολυφαρμακίας που μαστίζει το δυτικό κόσμο», τόνισε με έμφαση κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στα συμπληρώματα διατροφής.
Παράλληλα εξήγησε πως για την οριστική αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτείται σωστή ενημέρωση για τους γονείς και εκπαίδευση και επανεκπαίδευση για τους παιδιάτρους. Από την πλευρά του ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας, διαπρεπής πνευμονολόγος, Παναγιώτης Μπεχράκης, τέως Αναπληρωτής Καθηγητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Harvard, ανέφερε ότι θα ζητήσει την παρέμβαση του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, για έλεγχο του μη συνταγογραφούμενου φαρμάκου.
Τα αίτια του προβλήματος
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κ. Μπακούλα, η πολυφαρμακία είναι διεθνές φαινόμενο στο δυτικό κόσμο, το οποίο έχει αναγνωριστεί την τελευταία δεκαετία και ανέφερε ως αίτια τα εξής:
Από τις επιστημονικές μελέτες προκύπτει ότι οι βιολογικές, κοινωνικές και συναισθηματικές ιδιαιτερότητες του άρρωστου παιδιού συμβάλλουν, παράλληλα με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Οι βιολογικές ιδιαιτερότητες που συμβάλλουν στην πολυφαρμακία είναι το γεγονός ότι το παιδί είναι:
-Ταχύτατα εξελισσόμενος οργανισμός
-Δίνει ιστορικό δια αντιπροσώπου (γονείς, συγγενείς)
-Η ταχεία και απρόβλεπτη εξέλιξη της νόσου
-Η κοινή συμπτωματολογία σοβαρών και μη νοσημάτων
-Τα περιορισμένα ευρήματα κλινικής εξέτασης
-Η αδυναμία επικοινωνίας με το παιδί
Οι κοινωνικές ιδιαιτερότητες αφορούν στο γεγονός ότι:
-Η αρρώστια είναι ασύμβατη με το παιδί
-Το “ευάλωτο” και “πολύτιμο” της ηλικίας του
Οι συναισθηματικές ιδιαιτερότητες αφορούν:
-Στην ανασφάλεια και τον “πανικό” των γονιών
-Στην πίεση για άμεση επίλυση του προβλήματος
-Στην καταφυγή στο φαρμακοποιό της γειτονιάς.
Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που έγινε στην Αμερική και αφορούσε, σε 411 γενικά νοσοκομεία και 52 αμιγώς παιδιατρικά στις ΗΠΑ, 587.427 ασθενείς μέχρι 18 ετών (εξαιρουμένων των νεογνών),
1/5 όλων των παιδιατρικών εισαγωγών στις ΗΠΑ
Σκοπός: ημερήσια και αθροιστική έκθεση των παιδιών σε φάρμακα
Πολυφαρμακία: ≥ 90η ΕΘ»
Βρέθηκαν:
-Διακυμάνσεις μεταξύ ηλικίας ασθενούς και τύπου νοσοκομείου
-Συχνότερα χορηγούμενα φάρμακα: αναλγητικά-αντιπυρετικά-αντιφλεγμονώδη, βρογχοδιασταλτικά, αντιβιοτικά, γαστροπροστατευτικά, αναισθητικά
Η επιστημονική μελέτη αποδεικνύει ότι η πολυφαρμακία αυξάνεται με:
-Tο χρόνο νοσηλείας
-Tο είδος του νοσοκομείου
-Tη χρονιότητα και σπανιότητα του νοσήματος
Οι παρενέργειες που δημιουργούνται λόγω της μακροχρόνιας λήψης αντιβιοτικών είναι:
-Η ανάπτυξη αντίστασης στα αντιβιοτικά
-Η καταστροφή του μικροβιώματος, δηλαδή της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου που ιδιαίτερα συμμετέχει στην ανοσολογική απάντηση του οργανισμού.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το παιδί που μαθαίνει στην εύκολη λήψη φαρμάκων, είναι ευάλωτο στη λήψη εξαρτησιογόνων ουσιών.
«Οι νέοι παιδίατροι από την πλευρά τους θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην χορήγηση φαρμάκων, καθώς η προσαρμογή της αντιβιοτικής θεραπείας στον άρρωστο πρέπει να γίνεται με βάση την κλινική εικόνα και τις καλλιέργειες», εξήγησε η κ. Μπακούλα και πρόσθεσε: «Μπορούν να συμβάλλουν στην μείωση της πολυφαρμακίας ακολουθώντας τα εξής τρία βήματα:
Πρώτο βήμα
– Επιλογή του ενδεδειγμένου αντιβιοτικού βάσει καλλιεργειών
-Καθορισμός της σωστής δόσης και οδού χορήγησης
-Επί υποψίας λοίμωξης άμεση εμπειρική χορήγηση αντιβίωσης
Δεύτερο βήμα
– Τροποποίηση αγωγής με βάση την κλινική εξέλιξη και τα αποτελέσματα των καλλιεργειών (διεύρυνση ή περιορισμός του σχήματος, προσαρμογή δόσης)
-Επί αποκλεισμού βακτηριακής φλεγμονής διακοπή όλων των αντιβιοτικών
Τρίτο βήμα
-Μετατροπή της ενδοφλέβιας σε από του στόματος θεραπεία
-Εφαρμογή βραχύτερης αποτελεσματικής διάρκειας θεραπεία
-Μέτρηση προκαλσιτονίνης και CRP
-Επίπεδα φαρμάκου (αμινογλυκοσίδη, βανκομυκίνη)».
Και η Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ κατέληξε: «Όλοι πρέπει να συντονιστούμε, γιατροί, φαρμακοποιοί, γονείς με σκοπό τον περιορισμό των φαρμάκων ιδιαίτερα στα παιδιά από σήμερα για να μην θρηνούμε αύριο».
