Βορειοδυτικά του Πλωμαρίου, φτάνοντας στην κορυφή του βουνού, πριν αρχίσει το κατέβασμα, όπου μετά από μισή ώρα δρόμο βγαίνει κανείς στο Ακράσι, συναντά το Παλαιοχώρι. Ένα πανέμορφο χωριό που βρίσκεται κοντά στον πολιτισμό, κοντά στο τουριστικό Πλωμάρι, αλλά ταυτόχρονα αν το δεις από μακριά φαντάζει τόσο απόκοσμο λες και αιωρείται ανάμεσα στη γη και στον ουρανό.
Μπαίνοντας στο χωριό, στο μοναδικό καφενείο οι θαμώνες σε καλωσορίζουν με ευγένεια ρωτώντας από πού έρχεσαι και πού πηγαίνεις. Όπως μας λένε «οι περισσότεροι περνούν και φεύγουν ψάχνοντας από εδώ τα Βατερά, δεν μένουν στο χωριό». Περπατώντας στα δρομάκια βλέπεις κλειστά σπίτια, το ένα μετά το άλλο, κλειστά μαγαζιά και παλιά καφενεία που δεν λειτουργούν πια. «Κάποτε εδώ είχαμε τέσσερις καφενέδες, κουρεία, μπακάλικα, έμπαινες στο χωριό και έσφυζε από ζωή», τονίζει ο κυρ-Νίκος, 86 χρονών σήμερα, αναπολώντας τα χρόνια της νιότης του, τότε που το χωριό βρισκόταν στην ακμή του.
«Έφυγαν στο εξωτερικό μετανάστες και το ‘60 και το ‘70, καθώς τότε οι κάτοικοι ήταν πολλοί στο χωριό μας, αλλά μετά το ‘90 με τα σύγχρονα μέσα ο κόσμος πια άρχισε να κατεβαίνει στη Μυτιλήνη, στο Πλωμάρι. Προτιμούσαν τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός χρόνο με το χρόνο να φθίνει και να έχουν μείνει τώρα ελάχιστοι νέοι και μόνο εμείς οι μεγάλοι παλιοί κάτοικοι όσοι βρισκόμαστε ακόμα στη ζωή», μας είπε.
Σήμερα το Παλαιοχώρι δίνει έναν αγώνα για να κρατηθεί ζωντανό και αυτό το εισπράττεις ακόμα και από τη σιωπή που επικρατεί όταν τριγυρνάς μόνος, βλέποντας σπίτια χωρίς ζωή, δεξιά και αριστερά στα δρομάκια. Αυτό που μας ωστόσο έκανε εντύπωση είναι πως οι λιγοστοί κάτοικοι φροντίζουν να έχουν ψηλά την ελληνική σημαία στο χωριό τους.
Τα Νέα της Λέσβου βρέθηκαν στο Παλαιοχώρι έπειτα από καταγγελίες κατοίκων του στην εφημερίδα μας σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ώστε να ακουστούν τα αιτήματά τους. Η Πρόεδρος της Κοινότητας, Σοφία Κακλαμάνου, μία γυναίκα που προσπαθεί για το χωριό αγωνίζεται σε άνισες συνθήκες, καθώς για τους τοπικούς άρχοντες το Παλαιοχώρι βρίσκεται μακριά και οι ψήφοι δεν είναι πολλές! Αυτό έχει ως συνέπεια τα προβλήματα χρόνο με το χρόνο να οξύνονται, καθώς παρά τις υποσχέσεις λύσεις δεν δίνονται.
Η Σοφία Κακλαμάνου
Μιλώντας με την κ. Κακλαμάνου, η οποία έχει καταβάλει τα μέγιστα για την επίλυση των ζωτικών προβλημάτων, κάναμε ένα οδοιπορικό για να δούμε τις ομορφιές που κρύβει αυτό το πανέμορφο και παρεξηγημένο χωριό, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι στην καθημερινή τους ζωή. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο και γραφικό χωριό, το οποίο όμως “βρίσκεται αρκετά πίσω”. Στην είσοδο υπάρχει το σχολείο του Παλαιοχωρίου, το οποίο, όπως μας ενημέρωσε η Πρόεδρος, είναι κλειστό από το 2011 και από τότε δεν έχει τεθεί ξανά σε λειτουργία. Και μιλάμε για ένα σχολείο δύο ορόφων με πολλές αίθουσες και τρία επίπεδα αυλής που αυτή τη στιγμή είναι εγκαταλελειμμένο.
Συζητήθηκε με την Περιφέρεια το ενδεχόμενο το σχολείο εσωτερικά να φτιαχτεί και να δημιουργηθεί ένας παιδότοπος για τα παιδιά του χωριού, καθώς δεν υπάρχουν πλέον παιδικές χαρές, αφού κι αυτές που υπήρχαν παλιότερα έχουν εγκαταλειφθεί. Όσο γι’ αυτές, ήταν τρεις στο χωριό και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία, ωστόσο γίνεται μια προσπάθεια αποκατάστασής τους.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι του Παλαιοχωρίου έχει να κάνει με την ύδρευση και την παροχή νερού. Ένα πρόβλημα το οποίο τους βασανίζει εδώ και 2,5 μήνες. Στην πραγματικότητα έχει στερέψει εδώ και μεγάλο διάστημα η πηγή από την οποία αντλούσανε νερό, ενώ και το δίκτυο ύδρευσης είναι αρκετά παλιό, με αποτέλεσμα να έχουν προκληθεί φθορές τις οποίες κανένας αρμόδιος δεν πηγαίνει να τις επιδιορθώσει. Αυτή τη στιγμή το χωριό προσπαθεί να αντιμετωπίσει μόνο του το πρόβλημα, η Πρόεδρος έχει απευθυνθεί πολλές φορές στους αρμόδιους, χωρίς όμως να υπάρχει κάποια ανταπόκριση. Πλέον οι άνθρωποι τροφοδοτούνται με το λιγοστό νερό που είναι διαθέσιμο από δύο πηγές, μια εκ των οποίων το βράδυ γεμίζει και το πρωί στερεύει. Όπως καταλαβαίνει κανείς, ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, αφού εν έτει 2023 δεν γίνεται να βιώνουν οι κάτοικοι τέτοιες καταστάσεις.
Το χωριό εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα λειτουργεί χωρίς κοινοτικό γραφείο, καθώς μετά από τον σεισμό ήταν ετοιμόρροπο κάνοντάς το έτσι μη ασφαλές για τα άτομα που δούλευαν εκεί. Δυστυχώς, οι σεισμοί έχουν προκαλέσει και άλλες φθορές στο χωριό μη αναστρέψιμες, όπως η μερική κατεδάφιση παλιών σπιτιών, με αποτέλεσμα πολλά μπάζα να υπάρχουν σε γειτονιές. Πολλοί ιδιοκτήτες των εγκαταλελειμμένων σπιτιών του χωριού δεν έχουν εμφανιστεί, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο φόβος κατάρρευσής τους και ο κίνδυνος τραυματισμού περαστικού.
Πρόσφατα, όπως μας ενημέρωσε η πρόεδρος του χωριού, υπήρξε ένας σοβαρός τραυματισμός μιας κοπέλας που έκανε τις διακοπές της στο Παλαιοχώρι από την κακή κατάσταση που βρίσκονται τα σοκάκια εδώ και αρκετό διάστημα. Οι δρόμοι χρειάζονται και αυτοί συντήρηση, ενώ αίσθηση προκαλεί η απουσία κεντρικών δρόμων. Ένα ακόμη πρόβλημα το οποίο εμφανίστηκε τις τελευταίες μέρες έχει να κάνει με τις τηλεοπτικές κεραίες και τα κανάλια, τα οποία δεν λειτουργούν στο χωριό.
Ζωντανό προσπαθεί να μείνει το Παλαιχώρι
Κατά την διάρκεια του οδοιπορικού πέρα από τα προβλήματα είχαμε και την ευκαιρία να θαυμάσουμε και τις ομορφιές του. Το Παλαιοχώρι από το 2019 διαθέτει λαογραφικό μουσείο και πολιτιστικό κέντρο στο κτίριο όπου παλιότερα στεγαζόταν το δεύτερο ελαιοτριβείο της οικογένειας Παπουτσάνη. Στο συγκεκριμένο κτίριο αφού έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες συντήρησής του λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο και πλέον κοσμεί το χωριό αποτελώντας πόλο έλξης επισκεπτών. Ένα ακόμη στολίδι του χωριού είναι και η εκκλησία της Παναγίας της Ευαγγελίστριας, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη εκκλησία σε όλο το νησί. Μια επιβλητική εκκλησία χτισμένη στην κορυφή του χωριού, η οποία έχει αναστηλωθεί πρόσφατα και είναι αρκετά προσεγμένη. Έχουν γίνει κάποιες δωρεές από ανθρώπους και όλοι μαζί στο χωριό βοήθησαν ώστε να βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.
Από το προαύλιο της εκκλησίας μπορεί να δει κανείς όλο το χωριό με θέα προς το Αιγαίο. Επίσης οι κάτοικοι συμβάλλουν στον καθαρισμό και της Παναγίας της Κρυφτής που βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από το χωριό. Τέλος, ο συνεταιρισμός λειτουργεί εδώ και πολύ καιρό με τους κατοίκους να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην προσφορά του.
Συμπερασματικά το Παλαιοχώρι αποτελεί έναν προορισμό και για επισκέπτες που έρχονται πρώτη φορά στο νησί μας που αποζητούν ησυχία, αλλά και για τους ντόπιους. Τα γραφικά στενάκια και τα σοκάκια με την σωστή αξιοποίηση θα δώσουν μια ξεχωριστή νότα. Ωστόσο να επισημάνουμε ότι κάθε δημοτική αρχή και αυτή που θα έρθει και οι επόμενες θα πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψιν και να συνεισφέρουν άμεσα και με κάθε τρόπο στην αντιμετώπιση των ζωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι αυτού του χωριού. Να ευχαριστήσουμε για ακόμη μια φορά την Πρόεδρο του χωριού, Σοφία Κακλαμάνη, για την ξενάγηση και την βοήθειά της κατά την διάρκεια του ρεπορτάζ.
