Γράφει η Μαρία – Γαβριέλα Αντωνίου, οπτικός
Ο άνθρωπος δέχεται το 85% των καθημερινών πληροφοριών μέσω της όρασης. Τα μάτια μας είναι εκτεθειμένα στο φως κατά μέσο όρο 6.000 ώρες το χρόνο, το 20% είναι φυσικό και το υπόλοιπο τεχνητό. Σημαντικό ποσοστό του φωτός που εισχωρεί στα μάτια μας είναι τοξικό και καταστροφικό για την όραση.
Από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ χρησιμοποιούμε τόσο στον εργασιακό χώρο όσο και στο σχολείο τεχνητό φως. Καθώς όμως έχουμε περάσει σε ψηφιακή εποχή, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τα tablet, οι τηλεοράσεις και τα κινητά τηλέφωνα αποσπούν ολοένα και περισσότερο από το χρόνο μας. Οι λαμπτήρες που χρησιμοποιούνται τόσο για το φωτισμό χώρου όσο και στις συσκευές είναι LED.
Οι λάμπες LED μπορεί να είναι φιλικότερες στο περιβάλλον και να εξοικονομούν ενέργεια, εκπέμπουν όμως «μπλε φως», το οποίο «κινείται» στα μικρά μήκη κύματος του φάσματος του ορατού φωτός (380-500 nm) προκαλώντας μη αναστρέψιμες βλάβες στον αμφιβληστροειδή. Μια λάμπα LED εκπέμπει 20% περισσότερο μπλε φως από το φυσικό φως.
Διαπιστώθηκε ότι η τεχνολογία LED, που φωτίζει όχι μόνο τα γραφεία, τα σπίτια, αλλά και τις οθόνες της τηλεόρασης, του ηλεκτρονικού υπολογιστή, του κινητού, του GPS και πολλών άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, μειώνει τη διάρκεια ζωής των φωτοϋποδοχέων του μελάγχρου επιθηλίου του αμφιβληστροειδούς μέχρι και 99%. Η καταστροφή των φωτοευαίσθητων αυτών κυττάρων είναι οριστική και μη ιάσιμη.
Είτε κινούμαστε σε χώρο που φωτίζεται με λαμπτήρες LED, είτε βλέπουμε τηλεόραση, σερφάρουμε στο internet από τον υπολογιστή ή το κινητό, είτε παίζουμε παιχνίδια, το μπλε φως που εκπέμπεται έχει μεγάλη ενέργεια και είναι το ίδιο επιβλαβές.
Τι συμπτώματα προκαλεί η έκθεση στο μπλε φως;
Δημιουργεί έντονη κούραση στα μάτια και θολή όραση. Περιορίζει στο 1/3 το βλεφάρισμα των ματιών με αποτέλεσμα την έντονη ξηροφθαλμία. Η ακτινοβολία αυτού του είδους επηρεάζει τα επίπεδα μελατονίνης του οργανισμού προκαλώντας διαταραχές στο βιολογικό ρολόι, έλλειψη ύπνου, παχυσαρκία, κατάθλιψη και καρκίνο.
Τι προβλήματα προκαλεί στα μάτια και στην όραση το μπλε φως;
Το μπλε φως, εκτός από την έντονη δακρύρροια και φαγούρα στα μάτια, είναι υπεύθυνο για την εκδήλωση πρόωρου καταρράκτη και εμφάνιση εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Οι αλλοιώσεις στην ωχρά κηλίδα δυσκολεύουν στην αναγνώριση λεπτομερειών, χρωμάτων και αποστάσεων και μειώνουν την ποιότητα ζωής. Αυτό δικαιολογεί και τη ραγδαία αύξηση των περιστατικών εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και καταρράκτη σε νεανική ηλικία.
Η έκθεση στο μπλε φως προάγει τη μυωπία στις μικρότερες ηλικίες και την πρεσβυωπία στις μεγαλύτερες.
Στην ομάδα υψηλού κινδύνου ανήκουν τα μικρά παιδιά, γιατί έχουν ένα εξαιρετικά ευαίσθητο οπτικό σύστημα που βρίσκεται υπό λειτουργική διάπλαση και διαμόρφωση. Το οφθαλμικό σύστημα στις μικρές ηλικίες, λόγω της διαύγειας του κερατοειδούς χιτώνα και του φακού του ματιού, επιτρέπει τη διέλευση μεγάλου ποσοστού ακτινοβολίας στο εσωτερικό των ματιών και του αμφιβληστροειδούς χιτώνα.
Στην ευαίσθητη ομάδα ανήκουν και όσοι έχουν χειρουργηθεί από καταρράκτη, μιας και ο τεχνητός φακός που έχει τοποθετηθεί στα μάτια τους δεν έχει ιδιότητες φίλτρου, όπως ο φυσικός φακός, αλλά και όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό εκφύλισης της ωχράς κηλίδας ή έχουν αλλοιώσεις της ωχράς τόσο κληρονομικές, όσο και επίκτητες.
Γι’ αυτό πλέον κατασκευάζονται φακοί οράσεως με ειδικά φίλτρα με την ιδιότητα να απορροφούν το 100% του μπλε φωτός, φρενάροντας έτσι τη βλαβερή ακτινοβολία που φτάνει στα μάτια μας. Αυξάνουν την αντίληψη των φωτεινών αντιθέσεων (contrast), το βάθος πεδίου και την ευκρίνεια, ενώ μειώνουν τις ανακλάσεις και επιτρέπουν στα μάτια να αντιλαμβάνονται σωστά τα χρώματα.
Οι φακοί διατίθενται στην Ελλάδα και συνοδεύονται από πιστοποιητικό γνησιότητας.
Τα μάτια μας είναι φτιαγμένα για να βλέπουν με φως, όχι για να κοιτάνε το φως. Η εξάρτησή μας από τα ηλεκτρονικά μέσα κάνει επιτακτική την ανάγκη να προστατευτούμε.
