Του Παράσχου Μανιάτη*
Η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά το 2024, με ρυθμούς ανάπτυξης που θα κυμαίνονται μεταξύ 2,7% και 3,1%. Αυτή η επιβράδυνση αποδίδεται σε μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων επιτοκίων, των γεωπολιτικών εντάσεων και των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Μεγάλες οικονομίες
Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, αναμένεται να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα σημαντικές προκλήσεις το 2024.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον υψηλό πληθωρισμό. Αυτό αναμένεται να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη, καθώς οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα δουν το κόστος δανεισμού να αυξάνεται. Επιπλέον, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν συνεχείς γεωπολιτικές εντάσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ένταση με την Κίνα.
Στην Κίνα, οι οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία του COVID-19 και τους συνεχείς περιορισμούς για την ανάσχεση της μετάδοσης του ιού συνεχίζουν να επηρεάζουν την οικονομία. Επιπλέον, η Κίνα αντιμετωπίζει αυξανόμενες πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες, οι οποίες την κατηγορούν για εμπορικές πρακτικές που θεωρούνται αθέμιτες.
Αγορές εργασίας και μεταποίηση
Η αγορά εργασίας αναμένεται να παραμείνει στενή στις περισσότερες χώρες, αλλά οι μισθοί αναμένεται να αυξηθούν με χαμηλότερους ρυθμούς από ό,τι το 2023. Αυτό θα μειώσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη.
Ο κλάδος της μεταποίησης αναμένεται να επιβραδυνθεί επίσης το 2024, καθώς οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερα κόστη παραγωγής και διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει υψηλός το 2024, καθώς οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να αυξάνουν τα επιτόκια για να τον καταπολεμήσουν. Αυτό θα μειώσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη.
Επενδύσεις
Οι επενδύσεις αναμένεται να επιβραδυνθούν το 2024, καθώς οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος δανεισμού και αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονομίας.
Τάσεις κατανάλωσης
Οι καταναλωτές αναμένεται να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στις απαραίτητες δαπάνες και να περιορίζουν τις δαπάνες σε πολυτελή αγαθά. Αυτό θα μειώσει την ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη.
Τεχνολογικές εξελίξεις
Οι τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η ψηφιοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη, αναμένεται να συνεχίσουν να μετασχηματίζουν τις οικονομίες. Ωστόσο, οι εξελίξεις αυτές θα δημιουργήσουν επίσης νέες προκλήσεις, όπως η ανεργία και η ανισότητα.
Περιβαλλοντικές προκλήσεις
Η κλιματική αλλαγή και άλλες περιβαλλοντικές προκλήσεις αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, διαφορετικά θα υπάρξουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις.
Διεθνής συνεργασία
Η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη για την επίλυση των παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η φτώχεια. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν για να αναπτύξουν κοινές πολιτικές και να εξασφαλίσουν μια δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη για όλους.
Προκλήσεις
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία το 2024 είναι πολυάριθμες και σημαντικές. Οι κυριότερες προκλήσεις περιλαμβάνουν:
- Τον υψηλό πληθωρισμό, ο οποίος μειώνει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη.
- Την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, η οποία οδηγεί σε μείωση των επενδύσεων και της απασχόλησης. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας, καθώς και σε κοινωνικές αναταραχές.
- Τις γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες δημιουργούν αβεβαιότητα και αναστέλλουν το εμπόριο και την οικονομική συνεργασία. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και σε περαιτέρω επιβράδυνση της ανάπτυξης.
- Τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, οι οποίες αυξάνουν το κόστος των προϊόντων και των υπηρεσιών. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και σε περαιτέρω επιβράδυνση της ανάπτυξης.
Επιπλέον, η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει μια σειρά από μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως:
- Την κλιματική αλλαγή, η οποία αποτελεί απειλή για το περιβάλλον και την ανθρώπινη ευημερία. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να λάβουν δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, διαφορετικά θα υπάρξουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις.
- Την δημογραφική αλλαγή, η οποία οδηγεί σε μείωση του πληθυσμού εργασίας και αύξηση του μέσου όρου ηλικίας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγικότητας και σε αύξηση του κόστους των συντάξεων και της υγειονομικής περίθαλψης.
- Την τεχνολογική αλλαγή, η οποία δημιουργεί νέες ευκαιρίες, αλλά και νέες προκλήσεις για την αγορά εργασίας. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της ψηφιακής οικονομίας, διαφορετικά θα κινδυνεύσουν να μείνουν πίσω.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν ορισμένες ευκαιρίες που μπορούν να αξιοποιηθούν για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να προωθηθεί η ανάπτυξη:
- Η πράσινη μετάβαση, η οποία μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών.
- Η ψηφιακή μετάβαση, η οποία μπορεί να βελτιώσει την παραγωγικότητα και να ανοίξει νέες αγορές.
- Η διεθνής συνεργασία, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση κοινών προκλήσεων και στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.
Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν για να αξιοποιήσουν αυτές τις ευκαιρίες και να διασφαλίσουν μια βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη για όλους.
Ειδικότερα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λάβουν τα ακόλουθα μέτρα:
- Να επενδύσουν στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
- Να υιοθετήσουν πολιτικές που θα προωθήσουν την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
- Να ενισχύσουν τη διεθνή συνεργασία για την επίλυση κοινών προκλήσεων.
Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υιοθετήσουν τις εξής πρακτικές:
- Να επενδύσουν στην καινοτομία και στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών.
- Να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές που θα μειώσουν τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο.
- Να συνεργαστούν με τους εργαζόμενους για να διασφαλίσουν δίκαιες συνθήκες εργασίας.
Μόνο με τη συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων φορέων θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία το 2024 και να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους.
* Ο Παράσχος Μανιάτης είναι Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κάτοχος 5 διδακτορικών διπλωμάτων από Σουηδικά και Αμερικανικά Πανεπιστήμια στους κλάδους: Logistics για Μηχανικούς, Μάνατζμεντ για Μηχανικούς, Οικονομικά & Χρηματοοικονομικά και Πολιτικές Επιστήμες & Δημόσιες Σχέσεις και Μαέστρος Μουσικής.
