Γράφει ο Ραλλίδης Ν.Μαρσέλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Από τη γέννησή του κάθε παιδί μαθαίνει να βλέπει, όπως μαθαίνει να μιλάει και να περπατάει. Η όραση δεν είναι κάτι δεδομένο, αλλά αναπτύσσεται μέσα στα πρώτα χρόνια της ζωής. Η περίοδος που ένα παιδί μαθαίνει να βλέπει, αρχίζει με την γέννησή του και ολοκληρώνεται στο 8ο με 10ο έτος της ζωής του. Αυτό σημαίνει ότι ένα πρόβλημα στο οπτικό σύστημα μπορεί να έχει μία μόνιμη και καθοριστική επίδραση στην όραση ενός παιδιού.
Ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος των παιδιών έχει τεράστια αξία γιατί θα αναγνωρίσει παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να έχουν σαν συνέπεια διά βίου προβλήματα όρασης και σπανιότερα καταστάσεις που απειλούν ακόμη και την ζωή του παιδιού (κακοήθεις όγκοι του οφθαλμου όπως το ρετινοβλάστωμα).
Ποτέ δεν είναι νωρίς για ένα παιδί να εξεταστεί οφθαλμολογικά. Ακόμα και ένα νεογέννητο είναι δυνατό να εξεταστεί από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο. Σε αντίθεση με την γενική πεποίθηση, η οφθαλμολογική εξέταση δεν απαιτεί την συνεργασία του παιδιού ή την ικανότητά του να διαβάσει γράμματα ή αριθμούς.
Ο προληπτικός έλεγχος των ματιών των παιδιών επιβάλλεται διότι:
-Τα προβλήματα όρασης συχνά δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τους γονείς.
-Τα περισσότερα παιδιά δεν μπορούν να αναφέρουν πρόβλημα με την όρασή τους, εκτός αν αυτό συμβεί ξαφνικά.
-Τα προβλήματα όρασης δεν συνοδεύονται από πόνο ή άλλα συμπτώματα.
-Η μη έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση έχουν σαν αποτέλεσμα την απώλεια της όρασης.
-Η έγκαιρη θεραπεία δίνει στα παιδιά μεγαλύτερες πιθανότητες για να έχουν καλή όραση σαν ενήλικες.
Η φιλοσοφία στην οποία στηρίζεται η παιδοφθαλμολογική εξέταση είναι ότι πρέπει να γίνει γρήγορα και ταυτόχρονα προσεκτικά, καθώς ο χρόνος που τα παιδιά θα είναι συνεργάσιμα συνήθως δεν είναι πολύς. Η τεχνολογία μας επιτρέπει να εξετάσουμε το παιδί ενώ κάθεται στα πόδια ενός από τους γονείς, χωρίς να χρειαστεί να μείνει ακίνητο ή να προσαρμοστεί σε κάποιο μηχάνημα σε θέση που γι’ αυτό είναι άβολη ή το τρομάζει. Η σύγχρονη μέθοδος της βιντεοσκιασκοπίας, για παράδειγμα, έχει κάνει την οφθαλμολογική εξέταση μία πολύ ευχάριστη εμπειρία για τα παιδιά και τους γονείς.
Ο οφθαλμολογικός έλεγχος συστήνεται να γίνεται στις ακόλουθες ηλικίες:
-Αμέσως μετά την γέννηση (συνήθως γίνεται στο μαιευτήριο)
-Σε ηλικία 6 – 12 μηνών
-Σε ηλικία 3 – 3½ ετών όταν το παιδί μπορεί να μιλήσει ευχερώς
-Σε ηλικία 5 ετών
-Με την έναρξη της σχολικής ηλικίας μία φορά κάθε 1-2 έτη αναλόγως των ευρημάτων.
Πέρα από τις τακτικές εξετάσεις, πότε άλλοτε πρέπει να ζητήσετε οφθαλμολογικό έλεγχο του παιδιού σας:
Στην βρεφική ηλικία:
Όταν το μωρό:
-Δεν στρέφει το βλέμμα του στο φως
-Δεν παρακολουθεί τις κινήσεις ενός αντικειμένου που βρίσκεται μπροστά στα μάτια του
-Στραβίζει (αλληθωρίζει)
-Δεν αναζητά το βλέμμα των οικείων του
-Γέρνει συνεχώς το κεφάλι του στο πλάι
-Έχει λευκή κόρη (αντί για μαύρη) στο ένα ή και στα δύο μάτια
-Κλείνει ή σκεπάζει το ένα μάτι
-Κλαίει και δυσανασχετεί ή προσπαθεί να απομακρύνει το χέρι σας όταν του καλύπτετε το ένα μάτι αλλά δεν το κάνει όταν του καλύπτετε το άλλο. Επίσης το ίδιο ισχύει αν αντί να κλαίει απλά χάνει την προσήλωσή του σε ένα αντικείμενο.
Στην σχολική ηλικία
Όταν το παιδί:
-Τρίβει συνεχώς τα μάτια του
-Πηγαίνει πολύ κοντά για να δει τηλεόραση
-Φέρνει πολύ κοντά στα μάτια του τα αντικείμενα για να τα δει
-Σκύβει το πρόσωπό του πολύ κοντά στα βιβλία
-Δεν βρίσκει αντικείμενα όταν τα αναζητά
-Δεν αντιγράφει σωστά από τον πίνακα ακόμα και όταν κάθεται στο πρώτο θρανίο
-Σκοντάφτει συνεχώς καθώς δεν μπορεί να προσανατολιστεί στο χώρο
-Παραλείπει ή επαναλαμβάνει λέξεις στη γραφή και στην ανάγνωση
-Δεν κατανοεί το κείμενο που διαβάζει
-Κάνει αντιστροφή γραμμάτων στη γραφή και στην ανάγνωση
-Αναφέρει ότι βλέπει «αστεράκια, λάμψεις, κύκλους ή χρώματα»
Να θυμάστε ότι:
-Κάθε φορά που υποπτεύεστε ότι το μωρό σας έχει κάποιο πρόβλημα συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
-Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι καίριας σημασίας για την αποκατάσταση διαταραχών στην όραση του μωρού. Ακολουθήστε το ένστικτό σας όταν κάτι στο μωρό σας φαίνεται διαφορετικό. Μπορεί οι υποψίες σας να αποδειχτούν αβάσιμες, όμως ένας παιδοφθαλμίατρος θα σας ακούσει με προσοχή και θα σας λύσει κάθε απορία.
-Φροντίστε για την προληπτική οφθαλμολογική εξέταση του μωρού σας.
