Γιώργος Γιαντάς, Ως την τελευταία πνοή – Ο επίγονος, εκδόσεις «Υδροπλάνο»
Τέλη του 1916 ήτανε που έφτασα στη Σμύρνη να βρω μια καλύτερη τύχη. Όσα ακολούθησαν από κει κι ύστερα δύσκολα τα χωρά ο νους.
Λέω, τα ‘ζησα; Κι όμως τα ‘ζησα… Το τέλος του Μεγάλου Πολέμου της Ευρώπης, το όραμα του Βενιζέλου, τις εθνικές μας προσδοκίες, αλλά και τα συμφέροντα, τις ψεύτικες υποσχέσεις, τον άσβεστο διχασμό και την καταστροφή. Πολέμησα, έζησα τον έρωτα, πλήγωσα, αγάπησα. Το ριζικό σου όμως θα το διαβαίνει πάντα η τύχη; Κι η αγάπη; Θα σε περιμένει για πάντα; Δεν είναι γραμμένα εδώ μέσα μονάχα όσα είδα, μα είναι κρυμμένη κι η ζεστή αγκαλιά εκείνης. Γι’ αυτήν έτρεξα να προλάβω τη φωτιά. Αυτή είναι η ιστορία μου”…
“Στέλλα Καρνά, Μικρές Ιστορίες της Λέσβου, εκδόσεις i-write
Εύθυμες, αυτοτελείς ιστορίες καθημερινότητας, γραμμένες σε τοπικό ιδίωμα της Λέσβου. Την αφορμή αποτέλεσε μια φωτογραφία που είχε τραβήξει η ίδια η συγγραφέας πριν σαράντα χρόνια και απεικονίζει γειτόνισσές της κατά τη διάρκεια εργασιών προετοιμασίας για τον αργαλειό. Παραστάσεις από τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια ζωντανεύουν τις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου που μεγάλωσε. Ανοίγει ένα τεράστιο παράθυρο στο παρελθόν, όπου μπροστά μας εκτυλίσσονται ιστορίες με λέξεις και εικόνες του τότε μέχρι και σήμερα.
Πετυχαίνει να παντρέψει το χθες με το σήμερα, επιθυμώντας τα κείμενά της να βρεθούν στα χέρια νέων ανθρώπων και μέσα από τις εικόνες που παραθέτει, να διατηρηθεί το τοπικό ιδίωμα της περιοχής, ως έκφραση της γλωσσικής ποικιλομορφίας, και κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της Λέσβου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Χρήστος Χατζηλίας, Οι πετράδες της Λέσβου, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Τράπεζας Πειραιώς
Μια συστηματική διερεύνηση του φαινομένου των λιθόχτιστων κατασκευών, των τεχνικών της πέτρας και των μαστόρων της, σε δυο χωριά της βορειοδυτικής Λέσβου, το Σκαλοχώρι και την Ανεμότια, σε συνάρτηση με τη γενικότερη ιστορική διαδρομή της Λέσβου στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα του 19ου και του 20ού αιώνα. Ποιοι παράγοντες συνετέλεσαν στη δημιουργία της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας που εν πολλοίς διατηρούν και σήμερα η πόλη της Μυτιλήνης και τα χωριά του νησιού; Ποια δίκτυα πολιτών διαμόρφωσαν και συγκρότησαν τη λεσβιακή κοινωνία και την οικιστική της δομή από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα; Με επίκεντρο τα δίκτυα των μαστόρων της πέτρας, τις τεχνικές τους και την αντιπροσωπευτική αποτύπωση δυο χαρακτηριστικών οικισμών, μια διεισδυτική όσο και τεκμηριωμένη μελέτη για ό,τι ονομάζουμε «πολιτισμό της πέτρας στη Λέσβο». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Λεσβιακό Ημερολόγιο 2021, Γράμματα, Τέχνες, Πολιτισμός, εκδόσεις Μύθος
Πιο πλούσιο παρά ποτέ, καταξιωμένο στη συνείδηση του λεσβιακού – και μη – αναγνωστικού κοινού. Οι πολυάριθμες θεματικές ενότητες που περιλαμβάνουν ιδιαίτερα αξιόλογα άρθρα στους τομείς της Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Αρχιτεκτονικής, Λαογραφίας, κ.τ.λ., τέμνονται από αφιερώματα σε πρόσωπα που τιμούν τη Λέσβο με το έργο τους και από πρωτοδημοσίευτα λογοτεχνικά κείμενα.
Βάσος Βόμβας, Αναμνησιολογία, εκδόσεις Μύθος
Μια εξαιρετική σκιαγράφηση της προσωπικής διαδρομής του συγγραφέως, μέσα από την οποία ξεδιπλώνεται ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της λεσβιακής ιστορίας του εικοστού αιώνα. Μια εποχή διάλυσης αλλά και αναζήτησης νέων ιδεωδών, οξυμμένων κοινωνικών προβλημάτων αλλά και συγκρότησης νέων θεσμών για την επίλυσή τους. Γλυκόπικρες οι αναμνήσεις του συγγραφέως από τον αντίκτυπο όλων αυτών στην καθημερινότητα της Μυτιληναϊκής κοινωνίας της εποχής, παρουσιάζονται διανθισμένες σε πολλά σημεία, με πηγαίο χιούμορ καθιστώντας την ανάγνωση απολαυστική…
Λεσβιακά – Δελτίον της Εταιρείας Λεσβιακών Μελετών – τόμος ΚΣ΄
Πόσο ανεπαρκής αισθάνεται κανείς όταν πρέπει να γράψει για το κορυφαίο προϊόν της λεσβιακής πνευματικής παραγωγής που μετρά δεκάδες τόμους. Ο πολιτισμός, η ιστορία, η πνευματική δημιουργία του τόπου μας όπως εκφράζεται στο δημόσιο λόγο της πνευματικής ελίτ εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τα άρθρα και οι δημοσιεύσεις στον τελευταίο αυτό τόμο του 2020, τεκμηριώνουν την προσήλωση στην υψηλή ποιότητα αλλά και στην σφαιρικότητα των θεμάτων που προσεγγίζονται.
Νάντια Λιαρέλλη, Η κόκκινη κότα κι ο Προκόπης ο τεμπέλης, εκδόσεις Πατάκη
Δύο λαϊκά παραμύθια που συνδυάζουν την απλότητα της αφήγησης «των γιαγιάδων» με τις αφηγηματικές αρετές που τα καθιστούν θελκτικά στα σημερινά παιδιά. Ο ρεαλισμός, η μαγεία του παραμυθιού, η αφοπλιστική ειλικρίνεια, συνθέτουν δυο αναγνώσματα στα οποία οι αξίες της οικογένειας, της γνώσης και της εργασίας απευθύνονται στον πυρήνα της παιδικής ψυχής.
