Λαμβάνοντας υπόψη ότι διανύουμε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, με την ενεργειακή κρίση να έχει πλήξει οικονομικά τα ελληνικά νοικοκυριά, αλλά και με τα σημάδια της πανδημίας να είναι ακόμα «νωπά» στον γενικό πληθυσμό, η διασφάλιση δωρεάν υπηρεσιών ψυχικής υγείας κρίνεται απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, η καταγραφή των προβλημάτων ψυχικής υγείας στους πολίτες, έδειξε ότι το 25% του πληθυσμού παρουσιάζει ψυχικές διαταραχές, σχεδόν 2,5 εκατομμύρια άτομα, εκ των οποίων: Αγχώδεις διαταραχές εμφανίζει το 15% του πληθυσμού, εξάρτηση από αλκοόλ και ουσίες το 5%-7%, μείζων κατάθλιψη και καταθλίψεις το 6%, παιδοψυχιατρικές καταστάσεις το 2%-3%, διπολική διαταραχή το 1%-2%, σχιζοφρένεια και ψυχώσεις το 1%, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή το 1%, άνοια το 1%, ενώ 5%-10% του πληθυσμού εμφανίζουν άλλες ψυχικές διαταραχές.
Στο σημερινό ρεπορτάζ τα Νέα της Λέσβου προχώρησαν σε έρευνα προκειμένου να καταγραφούν οι δομές και οι προσφερόμενες δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας στο νησί. Η κατάσταση είναι καλύτερη όσον αφορά τις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, όμως η ψυχική υγεία δεν κάνει «διακρίσεις», αφού μπορεί να χτυπήσει την πόρτα καθενός. Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε όσον αφορά τον γενικό πληθυσμό και εάν υπάρχουν ελλείψεις, ποιες είναι αυτές;
Στην Λέσβο
Για τις δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης που παρέχει ο Δήμος Μυτιλήνης συνομιλήσαμε με την Αντιδήμαρχο Κοινωνικής Πρόνοιας, Δήμητρα Αλεξανδρή. «Αυτή τη στιγμή στο Δήμο μας υπάρχει ο Ξενώνας Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών, στον οποίο μπορούν να απευθυνθούν γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας μαζί με τα παιδιά τους, και αντιμετωπίζουν πολλές διακρίσεις, είναι άπορες, άνεργες, μονογονείς, ΑμεΑ, κλπ.. Οι γυναίκες αυτές μπορούν πρώτα να επικοινωνήσουν με το Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών της Μυτιλήνης, όπου παρέχονται υπηρεσίες ενημέρωσης-πληροφόρησης, ψυχοκοινωνικής, νομικής συμβουλευτικής και παραπομπής στον Ξενώνα».
Επιπλέον τόσο για τις γυναίκες, όσο και για άλλες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, υπάρχει, όπως σημείωσε η κ. Αλεξανδρή, το Κέντρο Κοινότητας του Δήμου, όπου ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί παρέχουν υποστήριξη όσον αφορά τα επιδόματα, όπως το Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης κ.ά., αλλά και δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Παράλληλα στο πλαίσιο του προγράμματος «Βοήθεια Στο Σπίτι», προσφέρεται κοινωνική και ψυχολογική φροντίδα σε ηλικιωμένους, οι οποίοι ζουν μόνοι τους, ή δεν έχουν την απαραίτητη βοήθεια από την οικογένειά τους, ή την οικονομική δυνατότητα να αυτοσυντηρηθούν.
Αντίστοιχα στο Δήμο Δυτικής Λέσβου, επικοινωνήσαμε με την Αντιδήμαρχο Ζαχαρώ Ιωακείμ, η οποία μας ενημέρωσε για τις δωρεάν υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης που προσφέρονται αντίστοιχα από το Κέντρο Κοινότητας του Δήμου, το οποίο συνεργάζεται και με το Κέντρο Υγείας.
Οι ελλείψεις
Στην ερώτησή μας εάν υπάρχει κάποια σταθερή υπηρεσία που να παρέχει συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη σε πολίτες, οι οποίοι δεν ανήκουν σε κάποια ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, είναι εργαζόμενοι και ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν αυτή την περίοδο οικονομική στενότητα, τόσο η κ. Αλεξανδρή όσο και η κ. Ιωακείμ τόνισαν ότι οποιοσδήποτε συμπολίτης μας, απευθυνθεί στην Πρόνοια τόσο του Δήμου Μυτιλήνης, όσο και του Δήμου Δυτικής Λέσβου, θα λάβει την απαραίτητη ιατρική ή ψυχολογική φροντίδα, με την μεσολάβηση ψυχολόγων από άλλες δομές.
Όπως είπε χαρακτηριστικά η κ. Αλεξανδρή: «Κανένας συμπολίτης μας να μην αισθανθεί ότι είναι μόνος, αλλά εγώ προσωπικά δεσμεύομαι ότι σε περίπτωση που χρειαστεί βοήθεια θα φροντίσω ώστε να επικοινωνήσει μαζί του ψυχολόγος ή κοινωνικός λειτουργός από κάποια από τις δομές μας».
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει τμήμα ψυχιατρικής υποστήριξης που λειτουργεί δωρεάν στο Νοσοκομείο Μυτιλήνης, τόσο για ενήλικες όσο και για εφήβους και παιδιά, με όλες τις ειδικότητες, ενώ στην Δυτική Λέσβο λειτουργεί το Κέντρο Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης (ΚΕΦΙΑΠ – πρώην ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ) στα Δάφια, υπό την αιγίδα του Βοστάνειου, στο οποίο δίνεται έμφαση κυρίως σε ενήλικες και παιδιά με διάφορες αναπηρίες.
Ωστόσο, δεν παύει να αποτελεί πρόβλημα το γεγονός ότι οι δομές ψυχικής υγείας στο νησί είναι περιορισμένες. Έπειτα από σχετική έρευνα που πραγματοποίησαν τα Νέα της Λέσβου τόσο για τη Λέσβο, όσο και για τα υπόλοιπα νησιά του Βορείου Αιγαίου, η προσφορά υπηρεσιών δωρεάν ψυχικής υγείας σε σχέση με τον πληθυσμό των νησιών μας είναι ελλειμματική. Τόσο στη Λήμνο, όσο και τη Χίο και τη Σάμο, που μαζί με τη Λέσβο συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού στο Βόρειο Αιγαίο, υπάρχουν, όπως προαναφέρθηκε, τα Κέντρα Κοινότητας και Ξενώνες, ωστόσο αυτά στελεχώνονται με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς ορισμένου χρόνου.
Οι συμβάσεις συνήθως ανανεώνονται, όχι όμως πάντοτε, όπως προκύπτει από το κενό στην θέση ψυχολόγου στο Κέντρο Κοινότητας του Δήμου Μυτιλήνης αυτή την περίοδο. Επιπλέον, όπως προκύπτει από τον Χάρτη Ψυχικής Υγείας που δημιούργησε πρόσφατα το Υπουργείο Υγείας στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021 – 2030, ώστε να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να εντοπίζουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες κοντά τους, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου αγγίζουν συνολικά τις 10 δομές, σε αντίθεση με άλλες νησιωτικές περιφέρειες, όπως εκείνη των Ιόνιων Νήσων.
Πρόσφατα η Υφυπουργός Υγείας, Ζωή Ράπτη, ανακοίνωσε ότι θα χρηματοδοτηθούν 106 νέες δομές με 55 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, μεταξύ των οποίων κέντρα ημέρας ενηλίκων, μαζί με κινητές μονάδες υποστήριξης ηλικιωμένων αλλά και της οικογένειας, καθώς και των παιδιών και των εφήβων.
«Αναμφισβήτητα χρειάζονται κι άλλες δομές με δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Σε αυτή τη φάση που βρισκόμαστε βοηθάμε στο Δήμο όπως μπορούμε, με τα μέσα που διαθέτουμε. Η ψυχική υγεία οφείλει να είναι προτεραιότητα της Πολιτείας τα επόμενα χρόνια», σχολιάζει η κ. Αλεξανδρή.
