Με κείμενα γραμμένα κυρίως στα αρχαία ελληνικά, οι πάπυροι, που οι περισσότεροι έχουν βρεθεί στην Αίγυπτο λόγω των ειδικών συνθηκών διατήρησης της ερήμου, έγιναν αντικείμενο διακριτής επιστήμης, της παπυρολογίας, στα τέλη του 19ου αιώνα. Η ανακάλυψη πολυάριθμων χειρόγραφων παπύρων σε αρχαιολογικές θέσεις, όπως αυτές κοντά στην όαση Φαγιούμ, έδωσαν όχι μόνο την αφορμή για τη γέννησή της, αλλά και τον λόγο που σήμερα έχουν διασωθεί σημαντικότατα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, όπως της λυρικής ποιήτριας Σαπφούς, που έζησε στη Λέσβο τον 7ο αι. π.Χ.
«Μερικοί πάπυροι περιλαμβάνουν έργα αρχαία ελληνικής λογοτεχνίας που δεν θα είχαν διασωθεί μέσω της μεσαιωνικής χειρόγραφης παράδοσης. Φυσικά υπάρχει και ο πάπυρος του Δερβενίου, μοναδικός και διάσημος όχι μόνο γιατί βρέθηκε στην Ελλάδα, αλλά και επειδή είναι το αρχαιότερο ευρωπαϊκό χειρόγραφο, ενώ το περιεχόμενό του είναι ένα αλληγορικό σχόλιο σε μια ορφική θεογονία. Για τους ιστορικούς που ενδιαφέρονται να μάθουν πώς λειτουργούσαν οι αρχαίες κοινωνίες, οι πάπυροι είναι μοναδικά ντοκουμέντα, πραγματικοί θησαυροί. Είναι σαν να γίνονται “αυτόπτες μάρτυρες“ σε μια διοίκηση, αλλά και σε μια καθημερινότητα ατόμων και κοινοτήτων της αρχαιότητας.
Η επιστήμη της παπυρολογίας έχει δώσει ώθηση κυρίως στη μελέτη της ρωμαϊκής διοίκησης και οικονομίας, τομείς για τους οποίους η τεκμηρίωση – μέσω παπύρων – είναι η πιο πλούσια», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ. Μάικλ Σάμπσον, ειδικός στην παπυρολογία και στην αρχαία ελληνική ποίηση, με αφορμή έκθεση που διοργανώνει στο Πανεπιστήμιο Μανιτόμπα του Καναδά για τους πάπυρους και τις ιστορικές αναζητήσεις παπύρων τους δυο προηγούμενους αιώνες.
Τα άγνωστα ποιήματα της Σαπφούς
Ο ίδιος αποκάλυψε μερικά από τα θαυμαστά “μυστικά” τους, όπως εκείνα που αφορούν τα δύο νέα ποιήματα της Σαπφούς, που πρόσφατα δημοσιεύτηκαν από τον γνωστό παπυρολόγο Ντερκ Όμπινκ (Dirk Obbink), ο οποίος και τα ονομάτισε ως το “Ποίημα των Αδελφών” και το “Ποίημα της Κύπριδος”. «Τα δυο ποιήματα ρίχνουν νέο φως στη ζωή της Σαπφούς. Στο ένα από αυτά, ονομάζονται και συζητούνται δυο αδέλφια της, γεγονός που επιβεβαιώνει λεπτομέρειες της βιογραφίας της η οποία είναι γνωστή από αρχαίες μαρτυρίες. Είναι όμως και περίεργο ποίημα, καθώς η ταυτότητα εκείνου που μιλάει σε πρώτο πρόσωπο (και απευθύνεται σε κάποιο άλλο) δεν είναι σαφής. Γνωρίζουμε τόσα λίγα πράγματα για την ποίηση της Σαπφούς, που οποιαδήποτε νέα ανακάλυψη προκαλεί ενθουσιασμό και αναστάτωση στην επιστημονική κοινότητα», σημειώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο κ. Σάμπσον.
