- Μόλις στις 16 ίντσες διαμορφώθηκε φέτος η στάθμη των υδάτων σ΄ όλη τη Λέσβο όταν την ίδια περίοδο το 2024 είχε φτάσει στις 23 ίντσες
- Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η Λέσβος αντιμετωπίζει όχι μόνο ένα προσωρινό φαινόμενο ξηρασίας, αλλά ενδείξεις δομικών αλλαγών στο τοπικό μικροκλίμα
Η Λέσβος βιώνει το καλοκαίρι του 2025 μία από τις χειρότερες περιόδους ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών, με τα υδατικά αποθέματα να καταγράφουν δραματική πτώση και τους πολίτες, τους αγρότες και τους τουρίστες να βρίσκονται σε δεινή θέση.
Μόλις στις 16 ίντσες διαμορφώθηκε φέτος η στάθμη των υδάτων σε όλο το νησί, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των υδρομετρήσεων, όταν την ίδια περίοδο το 2024 είχε φτάσει στις 23 ίντσες. Η πτώση αυτή κατά σχεδόν 30% καταδεικνύει με τον πιο δραματικό τρόπο την ένταση της ξηρασίας, η οποία έχει φέρει τη Λέσβο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι προβλέψεις δεν δείχνουν βροχές για το αμέσως επόμενο διάστημα, γεγονός που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο κρίσιμη.
Σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (MeteoGr) και τα δορυφορικά δεδομένα του Copernicus, η Λέσβος κατατάχθηκε από την 1η Ιουλίου σε επίπεδα σοβαρής έως ακραίας ξηρασίας (δείκτης SSMI 4-5), με ιδιαίτερη έμφαση στις κεντρικές, βόρειες και δυτικές περιοχές του νησιού. Η ξηρασία πλήττει την υγρασία του εδάφους σε βάθος 28-100 εκατοστών, υπονομεύοντας τις βασικές δραστηριότητες του νησιού και προκαλώντας αναστάτωση στην καθημερινότητα των κατοίκων.
Έκτακτη ανάγκη και περιορισμοί στην ύδρευση
Οι δήμοι Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου κηρύχθηκαν επίσημα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μετά την εισήγηση των δημάρχων, με στόχο την επιτάχυνση κρίσιμων παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Τα υδατικά αποθέματα βρίσκονται πλέον σε οριακά επίπεδα, με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθούν σχέδια περιορισμένης χρήσης νερού σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, καθώς και εκστρατείες ευαισθητοποίησης προς κατοίκους και επισκέπτες για τη μείωση της κατανάλωσης.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς βροχοπτώσεις στο άμεσο μέλλον, οι περιορισμοί θα γίνουν αναπόφευκτα πιο αυστηροί, με άμεσες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των πολιτών. Η αγροτική παραγωγή δέχεται ιδιαίτερο πλήγμα, ειδικά οι ελαιοκαλλιέργειες που αποτελούν βασικό πυλώνα της οικονομίας της Λέσβου. Η έλλειψη υγρασίας έχει προκαλέσει έντονο υδατικό στρες στις ελιές, με αποτέλεσμα πρόωρη ωρίμανση, μικρότερο μέγεθος καρπών και μειωμένη περιεκτικότητα σε έλαιο.
Παρά το γεγονός ότι η ποσότητα λαδιού ανά καρπό παραμένει σχετικά σταθερή, η ποιότητα αναμένεται να είναι χαμηλότερη, ενώ η σάρκα των καρπών παρουσιάζει υπανάπτυξη. Οι φθινοπωρινές βροχές του 2024 δεν ήταν αρκετές για να αντιστρέψουν τη συνολική εικόνα. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές προχωρά στην ενεργοποίηση των προβλεπόμενων αποζημιώσεων μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). Η ψηφιακή πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων αναμένεται να λειτουργήσει εντός του 2025, δίνοντας προτεραιότητα σε περιοχές με μεγάλες εκτάσεις ελαιοκαλλιέργειας, όπως η Καλλονή, το Πλωμάρι και η Γέρα.
Επιπτώσεις στον τουρισμό
Η ξηρασία επηρέασε και τον τουριστικό τομέα, ειδικά στις δημοφιλείς περιοχές, όπως ο Μόλυβος και η Πέτρα. Τουριστικές μονάδες έχουν περιορίσει την κατανάλωση νερού εφαρμόζοντας μέτρα εξοικονόμησης, όπως επαναχρησιμοποίηση νερού σε κοινόχρηστους χώρους και σήμανση μη πόσιμου νερού. Παρά τις δυσκολίες, δεν έχουν καταγραφεί σημαντικές ακυρώσεις κρατήσεων, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην έγκαιρη ενημέρωση και διαχείριση από τις τοπικές αρχές.
Ωστόσο, η συνεχής μείωση των υδατικών πόρων δημιουργεί μακροπρόθεσμο ρίσκο για τον τουρισμό, καθώς οι περιορισμοί στη διαθεσιμότητα νερού ενδέχεται να επηρεάσουν την ποιότητα των υπηρεσιών και τη φήμη των προορισμών.
Υποδομές και έργα ύδρευσης
Η κρίση επισπεύδει την υλοποίηση υδατικών έργων που βρίσκονταν σε φάση ωρίμανσης. Ήδη έχουν ξεκινήσει διαδικασίες για νέα αντλιοστάσια και αναβάθμιση των παλαιών δικτύων ύδρευσης, ενώ εξετάζεται η επέκταση των αποθηκευτικών δυνατοτήτων νερού για τους θερινούς μήνες. Παράλληλα, μελετάται η εγκατάσταση μόνιμων μηχανισμών παρακολούθησης της ξηρασίας, ώστε οι μελλοντικές κρίσεις να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη ετοιμότητα.
Η δραματική μείωση των υδάτων ελλοχεύει πολλαπλούς κινδύνους για τους πολίτες. Συχνές διακοπές στην υδροδότηση, περιορισμένη ύδρευση, δυσκολία στην υγιεινή. Για τους αγρότες, πέρα από την απώλεια παραγωγής, η ξηρασία απειλεί την οικονομική τους επιβίωση, αυξάνοντας την ανάγκη για κρατική στήριξη.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η Λέσβος αντιμετωπίζει όχι μόνο ένα προσωρινό φαινόμενο ξηρασίας, αλλά ενδείξεις δομικών αλλαγών στο τοπικό μικροκλίμα, πιθανώς συνδεδεμένες με την κλιματική κρίση. Η σημερινή κατάσταση αποτελεί δοκιμασία για την αποτελεσματικότητα της κρατικής αντίδρασης και την ετοιμότητα των τοπικών υποδομών.
Αντιμετώπιση της κρίσης
Η αντιμετώπιση της ξηρασίας απαιτεί σύνθετες, καλά συντονισμένες και διατομεακές παρεμβάσεις. Στην άμεση δράση περιλαμβάνονται:
- Μέτρα περιορισμένης κατανάλωσης νερού σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους.
- Ενίσχυση και επίσπευση έργων ύδρευσης και αποθήκευσης νερού.
- Ψηφιακή υποβολή αιτήσεων για αποζημιώσεις των αγροτών που επλήγησαν.
- Εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την εξοικονόμηση νερού σε κατοίκους και επισκέπτες.
- Μόνιμοι μηχανισμοί παρακολούθησης της ξηρασίας για την πρόληψη μελλοντικών κρίσεων.
- Η συνεργασία Πολιτείας, τοπικής αυτοδιοίκησης, αγροτών και τουριστικών φορέων είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης, ενώ η έγκαιρη εφαρμογή των μέτρων μπορεί να αποτρέψει την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης. Η ξηρασία του 2025 είναι μια σημαντική προειδοποίηση για τη Λέσβο. Η σημερινή απειλή μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την αναβάθμιση των υποδομών, τη θωράκιση του νησιού απέναντι σε μελλοντικές προκλήσεις και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κατοίκων και των παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Η ώρα της δράσης είναι τώρα. Η Λέσβος χρειάζεται συντονισμένες παρεμβάσεις, γρήγορη κινητοποίηση των διαθέσιμων πόρων και διαρκή παρακολούθηση της κατάστασης, ώστε η ξηρασία του 2025 να μην εξελιχθεί σε μακροχρόνια κοινωνική και οικονομική κρίση.
