Του Γεωργίου Καμπέρη, Καθηγητή Φυσικής
[email protected]
ΧΥΤΑ: Πρόκειται για τους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ).
Είναι οι λεγόμενοι μοντέρνοι σκουπιδότοποι, που αντικατέστησαν τους ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων).
Κατά την υγειονομική ταφή τους, τα απορρίμματα διαστρώνονται, συμπιέζονται, και στο τέλος της ημέρας σκεπάζονται με αδρανές υλικό (συνήθως χώμα). Έτσι μειώνεται αρκετά, ο κίνδυνος για διασπορά των απορριμμάτων από τον άνεμο, αλλά και οι δυσάρεστες οσμές.
Ο σωστός σχεδιασμός λειτουργίας των ΧΥΤΑ, προβλέπει:
• Σωστή χωροθέτηση, μακριά από οικισμούς, καλλιέργειες, υδάτινα οικοσυστήματα.
• Εύκολη πρόσβαση, ώστε το κόστος μεταφοράς των απορριμματοφόρων να είναι το μικρότερο δυνατό.
• Συμπαγή πετρώματα, ώστε να αποτρέπεται η κατακόρυφη κίνηση των διασταλλαζόντων υγρών και εν συνεχεία στεγάνωση του πυθμένα με γαιοϋφάσματα.
• Περίφραξη του χώρου και δεντροφύτευση πέριξ αυτού.
• Δημιουργία περιμετρικής αποστραγγιστικής τάφρου, για τα όμβρια ύδατα.
• Κατασκευή διάτρητων σωληνώσεων, είτε για τη συλλογή των υγρών στραγγισμάτων, είτε για την συλλογή του βιοαερίου που παράγεται κατά την χώνεψη των απορριμμάτων.
Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε τη στεγάνωση ενός χώρου ΧΥΤΑ.
Αυτό επιτυγχάνεται με τη στρώση της βάσης, με τσιμέντο, χώμα και χαλίκι και τελικά με πλαστικές μεμβράνες, τις γεωμεμβράνες όπως ονομάζονται.
Δυστυχώς οι ΧΥΤΑ δεν λειτούργησαν με τις προδιαγραφές που προαναφέρθηκαν, αφού λειτούργησαν περισσότερο σαν μοντέρνοι σκουπιδότοποι.
Σήμερα το μοντέλο των ΧΥΤΑ παγκοσμίως έχει καταρρεύσει.
Σήμερα, μόνο σαν έσχατο μέσο, θεωρείται η ταφή των απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ (ήδη οχτώ χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ενταφιάζουν καθόλου τα απορρίμματά τους, αλλά δημιουργούν και παράγουν από αυτά νέα προϊόντα).
Η υιοθέτηση της ιδέας, της χρήσης των απορριμμάτων ως πόρο, είναι αυτή που προτάσσεται σήμερα ως η πιο αξιόπιστη λύση στο τεράστιο αυτό περιβαλλοντικό ζήτημα (θεωρείται από τα κορυφαία περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη και ονομάζεται Waste Disposal).
Δυστυχώς στην Ελλάδα, την στιγμή που άλλες χώρες εξαφάνιζαν τους ΧΥΤΑ, εμείς τους εγκαθιστούσαμε.
Στον παρακάτω πίνακα, φαίνεται πως αντιμετωπίζουν τα απορρίμματά τους, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
XYTA = Landfill, Recycling = Aνακύκλωση, Composting = Κομποστοποίηση.
Σουηδία, Δανία, Αυστρία, Ολλανδία, Σλοβενία, Βέλγιο, ανακηρύσσονται πρωταθλήτριες στους τρόπους και στις μεθόδους αξιοποίησης των απορριμμάτων τους, με μέσους όρους:
ΧΥΤΑ κάτω από το 3%, Ανάκτηση ενέργειας 35%-45% και Ανακύκλωση 45%-55%.
Στον αντίποδα, στάσιμες παραμένουν κυρίως οι χώρες της Βαλκανικής και η Ελλάδα (ΧΥΤΑ πάνω από 80%, Ανάκτηση ενέργειας και Ανακύκλωση 10% – 20%).
Ας δούμε τον παράδειγμα της πρωτεύουσας της Δανίας.
Στην Κοπεγχάγη, λειτουργούν:
-20 μονάδες WTE – Θερμικής επεξεργασίας απορριμμάτων,
-7 μονάδες Κομποστοποίησης,
-25 μονάδες επεξεργασίας Ανακυκλώσιμων υλικών,
-1 μονάδα ταφής υπολειμμάτων καύσης.
-Κανένας ΧΥΤΑ.
Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται, η εντυπωσιακή κατασκευαστικά, 11ώροφη μονάδα ARC (Amager Resource Centre) στην Κοπεγχάγη, καύσης απορριμμάτων, προσφέροντας φτηνή ηλεκτρική ενέργεια, σε 50.000 νοικοκυριά και τηλεθέρμανση σε πάνω από 120.000 σπίτια, ενώ προσφέρει και διασκέδαση στους λάτρεις του σκι, καθώς η οροφή του έχει σχεδιαστεί με τέτοια κλίση, ώστε να δίνει χαρά στους θιασώτες των χειμερινών σπορ.
Ανάλογη και η εικόνα από την περιοχή της Campania στη γειτονική Ιταλία (Νάπολη), η οποία παράγει 7.000.000. Κgr απορριμμάτων / ημέρα.
Πολλά από αυτά, διοχετεύονται σε εργοστάσιο αποτέφρωσης απορριμμάτων. Το τελικό αποτέλεσμα είναι, περισσότερες από 230.000 κατοικίες, να τροφοδοτούνται από την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια.
Οι αρνητικές περιβαλλοντικές πρωτιές όμως για την Ελλάδα, δεν σταματούν εδώ.
Από τους τελευταίους στην αφομοίωση των απορριμμάτων, από τους τελευταίους στις ποσότητες που ανακυκλώνουμε, από τους τελευταίους στις ποσότητες που κομποστοποιούμε, από τους τελευταίους στην ανάκτηση και παραγωγή ενέργειας.
Δυστυχώς υπάρχει και μια αρνητική πρωτιά για την πατρίδα μας.
Στο ύψος των περιβαλλοντικών παραβάσεων και προστίμων, που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στις χώρες-μέλη της, εξαιτίας της μη σωστής διαχείρισης των απορριμμάτων τους.
Πρωταθλήτρια στις παραβάσεις και στα πρόστιμα, η Ελλάδα.
Ευχαριστώ για την ανάγνωση.
