Ο θόρυβος από τις μπουλντόζες, τα μηχανήματα, τους εργάτες που έχουν ξεκινήσει να δουλεύουν εδώ και δυο μήνες περίπου, στα 24 υπό ανέγερση σπίτια, ηχεί σαν μελωδία στ’ αυτιά των κατοίκων της κατεστραμμένης από το σεισμό της 12ης Ιουνίου 2017, Βρίσας. Η ζωή στο χωριό επιστρέφει δειλά – δειλά, τρία χρόνια μετά από εκείνο το εφιαλτικό μεσημέρι, όταν τα 6,3 Ρίχτερ ισοπέδωσαν τα πάντα. Ωστόσο η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις συνεχίζουν να τους κάνουν τη ζωή δύσκολη και να πηγαίνουν πίσω τις προσπάθειες ανοικοδόμησης.
Περίπου 200 κάτοικοι υπολογίζεται ότι ζουν σήμερα στη σεισμόπληκτη Βρίσα. Σχεδόν το ένα τρίτο του μόνιμου πληθυσμού. Εκτός από τα σπίτια στις παρυφές του χωριού που δεν επηρεάστηκαν από τη μανία του Εγκέλαδου, έχουν επισκευασθεί και περίπου 30-35 «κίτρινα» σπίτια και οι κάτοικοι έχουν επιστρέψει. Ωστόσο στο κέντρο του χωριού επικρατεί «νεκρική σιγή», αφού κανένα μαγαζί δεν λειτουργεί. Ισχύει μάλιστα ακόμη η τελευταία παράταση που έχει δοθεί μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2020 και χαρακτηρίζει το χωριό ως «επικίνδυνο». Μετά την άρση της επικινδυνότητας αναμένεται ότι οι ρυθμοί θ’ ανέβουν πλέον στο χωριό.
Κλειστά τα μαγαζιά
Πέρα απ’ αυτό όμως, η χαμηλή επιδότηση ύψους 450 ευρώ ανά τ.μ. που δίνεται για την ανακατασκευή επαγγελματικών χώρων λειτουργεί αποτρεπτικά για πολλούς επαγγελματίες στο να «χτίσουν» ξανά τα μαγαζιά τους. Η κοινότητα – όπως μας λέει ο Πρόεδρος, Στρατής Παράκοιλας – έχει ζητήσει η επιδότηση ν’ αυξηθεί τουλάχιστον στα 700 ευρώ ανά τ.μ. «Τα μαγαζιά είναι εκείνα που θα δώσουν ζωή στο χωριό. Πρέπει να στηριχθούν οι επαγγελματίες, να τους δοθούν κίνητρα για να φτιάξουν ξανά τις επιχειρήσεις τους», μας λέει.
Φύσει και θέσει αισιόδοξος ο Πρόεδρος της Βρίσας, παρά τις καθυστερήσεις, βλέπει μέσα από τις οικοδομές που ξεκινούν η μια μετά την άλλη στο χωριό, την ελπίδα να ξαναγεννιέται.
«Τρία χρόνια μετά, μπορώ να πω ότι τα σπίτια που χτίζονται μας γεμίζουν αισιοδοξία, μας δίνουν δύναμη. Υπάρχουν όμως πολλές καθυστερήσεις και πολλά που θα μπορούσαν να είχαν γίνει», λέει στα «Νέα της Λέσβου». Ο ίδιος μάλιστα είναι μεταξύ των κατοίκων που έχουν ξεκινήσει την ανέγερση του σπιτιού τους.
Καθυστερούν οι δόσεις
Συνολικά έχουν ήδη βγει 50 άδειες για την ανέγερση κατοικιών, όμως, τα μισά σπίτια έχουν μόνο ξεκινήσει, αφού έχει καθυστερήσει η καταβολή των δόσεων στους λογαριασμούς των δικαιούχων.
«Χωρίς χρήματα πώς να ξεκινήσουν; Αν είχαν έγκαιρα μπει οι δόσεις, θα είχαμε σήμερα 50 σπίτια να χτίζονται, τα διπλάσια», τονίζει ο Πρόεδρος του χωριού.
Ο ίδιος έχει ζητήσει παράταση της ΚΥΑ για την επιδότηση ενοικίου η οποία λήγει σήμερα Παρασκευή 12/6 και δεν έχει ακόμη δοθεί παράταση. Για το θέμα έχει ενημερώσει τον Αντιπρόεδρο της βουλής, Χαράλαμπο Αθανασίου και ήδη έχει κάνει σχετικές επαφές στα αρμόδια υπουργεία.
Επιπλέον παρατηρείται πολύμηνη καθυστέρηση στην καταβολή των επιδομάτων ενοικίου. Εκτιμάται ότι δεν έχουν καν καταβληθεί επιδόματα ενοικίου από τις αρχές του 2020.
Καθυστερήσεις στην καταβολή των δόσεων εντοπίζονται και στα «κίτρινα σπίτια», ενώ δεν έχουν μαζευτεί τα μπάζα από περίπου 30 «κόκκινα» σπίτια. Το τελευταίο, είναι έργο που έχει δρομολογήσει ο Δήμος Δυτικής Λέσβου. Δεν έχουν επίσης ξεκινήσει τα έργα στο γεφύρι στην είσοδο του χωριού, ενώ στον «αέρα» παραμένει η τύχη του Δημοτικού σχολείου Βρίσας το οποίο στεγάζεται σε προκάτ αίθουσες και δεν έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για την ανακατασκευή του. Το Κολέγιο Αθηνών είχε ανακοινώσει αμέσως μετά το σεισμό την πρόθεσή του να βοηθήσει, όμως, το κόστος για την ανακατασκευή του, όπως υπολογίσθηκε τότε, ήταν… «εξωπραγματικό» και από τότε η «προσφορά» του Κολεγίου είναι ανενεργή.
Ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου, Ταξιάρχης Βέρρος, έχει υποβάλει αίτημα στην ΚΤΥΠ να ενταχθεί και το Δημοτικό Σχολείο Βρίσας στα έργα που έχει αναλάβει να υλοποιήσει η εταιρεία του Δημοσίου σε σεισμόπληκτα σχολεία της Λέσβου.
Ο Ναός Ζωοδόχου Πηγής
Θετικές είναι πάντως οι εξελίξεις όσον αφορά την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, στο χωριό, όπου η μελέτη ολοκληρώθηκε και αναμένεται να προχωρήσει το έργο. Δεν είναι το ίδιο αισιόδοξες οι εξελίξεις για το Ναό Κωνσταντίνου και Ελένης, που μάλιστα φέτος για πρώτη φορά μετά το σεισμό ο ιερέας λειτούργησε στην αυλή την ημέρα της εορτής του Ναού. Υπήρχε απόφαση της ΔΑΕΦΚ για κατεδάφισή του, όμως, η κοινότητα έχει προσφύγει στο ΣτΕ για να σωθεί ο ιστορικός ναός και να ανακαινισθεί.
Κηρύχθηκε μάλιστα και διατηρητέος πρόσφατα, γεγονός που απομακρύνει μεν το ενδεχόμενο κατεδάφισης, όμως και τα έργα επισκευής σκοντάφτουν σε μια… απέραντη γραφειοκρατία.
Ο Νίκος Γκουγκούλιος, Πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπαθών Βρίσας, κάνοντας απολογισμό αυτών των τριών χρόνων, βλέπει τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά: «Ξεκινώντας απ’ τα αρνητικά θα πω ότι δεν έχουν ακόμη κατεδαφιστεί περίπου 30 σπίτια από τα 250 «κόκκινα». Επίσης δεν έχουν παρθεί τα μπάζα και μάλιστα από δυσπρόσιτα μέρη. Αναμένεται να μπει εργολάβος από το Δήμο. Υπάρχουν σπίτια που έχουν βγάλει άδειες αλλά δεν έχει μπει η πρώτη δόση για να ξεκινήσουν τα έργα. Υπάρχουν χωριανοί που ξεκίνησαν τα έργα με δικά τους χρήματα και ακόμη δεν πήραν ούτε την πρώτη δόση. Υπάρχουν «κίτρινα» σπίτια που έχασαν την επιδότηση ενοικίου επειδή διαπιστώθηκε μικρή κατανάλωση ρεύματος. Οι ιδιοκτήτες έχουν υποβάλει ενστάσεις χωρίς ακόμη να έχουν πάρει απαντήσεις. Δεν λέω ότι δεν μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις κατοίκων που ζουν μέσα στα σπίτια και κακώς εισέπρατταν την επιδότηση ενοικίου. Και όπου διαπιστωμένα ισχύει αυτό βεβαίως καλώς έκαναν και τη διέκοψαν, όμως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αδικηθεί και κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά», λέει χαρακτηριστικά.
Στα θετικά από τα τρία χρόνια μετά το σεισμό, είναι όπως τονίζει ο Πρόεδρος των σεισμοπαθών η ολοκλήρωση της μελέτης στο Ναό Ζωοδόχου Πηγής που θα δρομολογήσει και τα έργα ανακατασκευής του, καθώς βέβαια και τα 24 σπίτια που ήδη χτίζονται αλλά και τα 30-35 «κίτρινα» σπίτια που επισκευάσθηκαν και κατοικούνται. «Γίνονται βήματα, όμως προχωράμε με ρυθμούς χελώνας. Το χωριό όπως το ξέραμε, δεν θα γίνει. Ο κεντρικός άξονας του χωριού παραμένει ερειπωμένος, τα μαγαζιά είναι κλειστά. Το καφενείο δεν άνοιξε στο κέντρο. Η επιδότηση είναι μικρή για τους επαγγελματίες. Πρέπει να γίνουν ακόμη αρκετά βήματα για να πούμε ότι επιστρέφει η ζωή στο χωριό», λέει ο κ. Γκουγκούλιος.
Με αργά βήματα, η Βρίσα ξαναγεννιέται σιγά – σιγά μέσα από τα συντρίμμια της με ολοκαίνουργια σπίτια και με νέες υποδομές. «…Χτίζεται στην ουσία ένα καινούργιο χωριό, με σπίτια που πληρούν όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές με αντλίες θέρμανσης, καλοριφέρ, με ολοκαίνουργιες εγκαταστάσεις. Τα περισσότερα σπίτια πριν το σεισμό ήταν παλιά. Τα πάντα στο χωριό θα είναι πλέον με σύγχρονες προδιαγραφές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν θα είναι όπως πριν, όμως θα γίνει ένα καινούργιο χωριό», σημειώνει ο Πρόεδρος της κοινότητας.
Ο Δήμαρχος Δυτικής Λέσβου, Ταξιάρχης Βέρρος, από την ανάληψη των καθηκόντων του έθεσε σε προτεραιότητα να «τρέξουν» οι άδειες για την ανέγερση των νέων σπιτιών. Μέσα στο καλοκαίρι, όπως μας είπε, θα ξεκινήσουν τα έργα στο γεφύρι, ενώ ήδη έχει ανατεθεί και η απομάκρυνση των μπάζων.
