Μόλις πριν από μερικά χρόνια “του Μαριέλ’”, μαζί με την Καλλιόπη μας πήγε στους λόφους του Ασπροπόταμου ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ Αγίου Στεφάνου, για να μας μυήσει στην περισυλλογή άγριων χόρτων. Μαζί της κάλεσε κι έναν Κρητικό που διαμένει στη Μυτιλήνη για να μας φανερώσει τον τόπο που βρίσκει κανείς ασκόλυμπρους.
Όλα τα έχει το νησί, αρκεί να τα ξέρεις, να τα ψάχνεις και να τα ανακαλύψεις.
Τους ασκόλυμπρους τους είχα δοκιμάσει βραστούς από τα χέρια της λατρεμένης μου Μαρίτσας, που στην Ερεσό τους λένε “αγκάθι” και θεωρείται ένα χορταρικό υψηλής ποιότητας, κάτι αντίστοιχο με σπαράγγι. Μας το σέρβιρε αχνιστό με πρόβειο γιαούρτι.
Τι δεν μου έχει αφήσει ως παρακαταθήκη αυτή η λατρεμένη μαμά της Αντιόπης!
Από τη γιαγιά μου που μάζευε χόρτα με σχολαστική ακρίβεια και μας τα έστελνε μέσα σε καλάθι με το λεωφορείο από την Πέτρα, καθαρισμένα και πλυμένα, έτοιμα να τα βάλουμε στην κατσαρόλα, είχα μάθει να ξεχωρίζω μερικά από αυτά.
Τους ζοχούς – που με τα αγκαθωτά τους φύλλα μου θύμιζαν τη ζοχάδα – την καυκαλήθρα που ήταν αρωματική και κομψή, τη μολόχα που η γιαγιά πάντα έβαζε λίγες μέσα στην υπόλοιπη ποικιλία γιατί έλεγε πως βγάζει μια “γλίτσα” που την ήθελε τόσο όσο.
Τη μολόχα τη γνώρισα καλύτερα όταν ήμουν φοιτήτρια και είχα φίλες από την Αίγυπτο. Τη λέγανε μολοχία και φτιάχνανε μια σούπα μ’ αυτό το χορταρικό αν θυμάμαι καλά σε αποξηραμένη μορφή, που πραγματικά είχε μια γεύση από γρασίδι και όντως έβγαζε μια λιπαρότητα που ήθελε εκπαιδευμένους ουρανίσκους για να την εκτιμήσουμε εμείς οι δυτικοί. Ωστόσο θεωρείται πολύ υγιεινή.
Στο μάθημα τότε με του Μαριέλ’, θυμάμαι πως μάθαμε πάρα πολλά μυστικά για τα άγρια ραδίκια του βουνού και κυρίως πόσο σημαντικά είναι αυτά τα βρώσιμα χόρτα για την ανθρωπότητα.
Η εποχή τους είναι νωρίς ή αργά την άνοιξη και το φθινόπωρο ή το χειμώνα. Γενικά, μετά τις πρώτες βροχές, μόλις έχουν μεγαλώσει λίγο, και πριν ξεβλαστήσουν.
Το άγριο μάραθο, τα αγριόπρασα, οι ζοχοί, οι γαλατσίδες, τα μυρώνια, οι καυκαλήθρες, οι τσουκνίδες, ραδίκια. Λατρεμένη γεύση, γλυκόπικρη, που με λεμόνι και ελαιόλαδο ανεβάζει τη διάθεση.
Το μάζεμα πάντως είναι μια μεγάλη αγάπη, πάθος και μεράκι. Η φίλη μου η Κατερίνα λέει πως είναι απολύτως αγχολυτικό. Και δικαίως. Πολλές φορές μαζεύει χορταράκια στους λόφους της Αττικής, εκεί που δεν πατάει άνθρωπος και μας τα φέρνει πλυμένα και καθαρισμένα, διαλεγμένα ένα-ένα.
Τα χόρτα είναι ένα κίνητρο για να περπατήσεις στη Φύση, να βγεις από τη ρουτίνα σου, να αναπνεύσεις αέρα, να μαζέψει το κορμί σου ήλιο, να ασκηθείς και να χαλαρώσεις.
Μην μαζέψεις όμως ποτέ χόρτα από τις άκρες των δρόμων που έχουν μαζέψει καυσαέρια.
Εκτός όμως από το βουνό υπάρχουν πολλά χόρτα που θα τα βρεις στη θάλασσα.
Βρώσιμα χόρτα φύονται σε όλο τον πλανήτη. Στην Μελβούρνη η θεία Ελευθερία με το θείο Κώστα έβγαιναν τα Σαββατοκύριακα για χόρτα και γύριζαν με μεγάλη ποικιλία.
Τα τελευταία χρόνια το foraging έχει μεγάλη πέραση και στα γαστρονομικά δρώμενα διάφορων χωρών. Η Δανία πρωτοστατεί και η τάση είναι να ξαναζωντανέψει τούτη η γαστρονομική παράδοση τόσο για λόγους πολιτισμικούς όσο και υγείας.
Τα ίδια χόρτα που έτρωγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, αυτά τρώμε κι εμείς.
Αναφέρεται στα κείμενα του Θεόφραστου ή του Διοσκουρίδη. Η παράδοση αυτή έφτασε αναλλοίωτη έως εμάς με την προφορική παράδοση και από γενιά σε γενιά.
Πάρε ένα μυτερό μαχαίρι, βάλε γαλότσα, πάρε μαζί σου πάνινες σακούλες – μισώ τις νάιλον – ή ένα καλάθι, όπως έπαιρνε η γιαγιά.
Θέλω να ξαναπάω για χόρτα με το Μαριέλ’ για να μάθω κι άλλα μυστικά.
Για να νιώσω αυτή την πληρότητα πως μάζεψα μόνη μου την τροφή μου.
Να μαζέψω χορταρέλια και μετά να τα καθαρίσω σχολαστικά, να τα πλύνω σε μπόλικο νερό πολλές φορές και άλλα να τα βράσω κι άλλα να τα κάνω πίτα.
ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΝΑ ΠΙΩ ΜΠΟΛΙΚΟ ΡΑΔΚΟΖΟΥΜ!
Νηστήσιμοι χορτοκεφτέδες με άγρια χόρτα
Υλικά
- 1 κιλό χόρτα άγρια
- 1 ματσάκι μυρώνια
- 1 μάτσο καυκαλήθρες
- 1 μάτσο μάραθο
- 5 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα
- 1 μεγάλο ξερό κρεμμύδι τριμμένο
- 1 ματσάκι άνηθο
- Αλάτι
- Φρεσκοτριμμένο πιπέρι
- Αλεύρι απλό
- Αν θέλετε μπορείτε να τρίψετε μέσα νηστήσιμη φέτα ή tofu
Εκτέλεση
Πλένουμε καλά και στραγγίζουμε τα χόρτα. Τα ψιλοκόβουμε και τα τοποθετούμε σε μία μεγάλη λεκάνη. Τα αλατίζουμε με δύο κ.σ. αλάτι, τα τρίβουμε μεταξύ τους. Στίβουμε τα χόρτα με τα χέρια και τα αφήνουμε να σταθούν για να βγάλουν τα υγρά τους.
Προσθέτουμε τα φρέσκα κρεμμυδάκια και το ξερό. Τα ανακατεύουμε καλά. Προσθέτουμε μπόλικο πιπέρι, ελέγχουμε το αλάτι.
Προσθέτουμε αλεύρι τόσο ώστε να πλάθονται κεφτέδες.
Πλάθουμε πλακωτσούς κεφτέδες. Αλευρώνουμε και τους τηγανίζουμε για 2΄από κάθε πλευρά.
