Γρηγόρης Δουμούζης
Θεολόγος, MScΘεολογίας,
Φοιτητής Κοινωνιολογίας Παν. Αιγαίου
Στο ευαγγέλιο της Κυριακής (Λκ. ιη΄ 18-27) ερωτάται ο Χριστός από έναν πλούσιο νέο: «Πώς μπορεί να σωθεί ο άνθρωπος;».Ο Χριστός παραθέτει τις εντολές. Ο νέος, όμως, απάντησε πως τις τηρεί τις εντολές. Τότε, του λέει ο Χριστός: «Πάρε τα υπάρχοντά σου, δώσε τα στους αναγκεμένους και έλα να με ακολουθήσεις». Όπως μας λέει το ευαγγέλιο, μόλις το άκουσε αυτό ο νέος λυπήθηκε γιατί ήταν πλούσιος και δεν ήθελε ν’ αφήσει την περιουσία του.
Ο Κύριος, εξ αφορμής αυτού του περιστατικού, λέει πως δύσκολα σώζονται οι πλούσιοι, αναφέροντας, μάλιστα, μ’ ένα παράδειγμα το βαθμό αυτής της δυσκολίας. Οι αυτόπτες μάρτυρες, όμως, γεμάτοι απορία, ρώτησαν: «Αν δεν μπορεί να σωθεί αυτός ο νέος που τηρεί όλες τις εντολές, τότε, πώς μπορεί ο άνθρωπος να σωθεί;». Ο Χριστός απαντάει: «Τα αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά για το Θεό».
Εύκολα διαπιστώνει κανείς πως και την προηγούμενη Κυριακή το περιεχόμενο του ευαγγελικού λόγου ήταν περίπου το ίδιο. Αφορούσε τον άφρονα πλούσιο. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι ο Κύριος επιμένει στην έννοια του «πλούτου» και της «πλεονεξίας» και, μάλιστα, την επιτιμά. Αυτό είναι σημαντικό γιατί χρειάζεται να μελετούμε το λόγο του Θεού και να καταλαβαίνουμε ποια είναι η πρόταση ζωής του Κυρίου μας. Καμιά φορά στις μέρες μας υπάρχει μια εμμονή σε κάποια πράγματα, τα οποία, όμως, δεν τα τονίζει ο Κύριος, ενώ κάποια που τα τονίζει τα περιφρονούμε.
Ο Χριστός βλέπει τα πράγματα, επομένως, τελείως διαφορετικά. Το ζητούμενο δεν είναι αν τήρησε ο νέος τις εντολές που παρατίθενται, αφού κάποιος μπορεί να τις τηρεί και ν’ ακολουθεί μια ευαγγελική οδό, χωρίς, όμως, να έχει βαθύτερη επίγνωση. Το νόημα των εντολών δεν είναι να είμαστε ενάρετοι και να δοξάζουμε τον εαυτό μας, αλλά να συνδεθούμε με τον Χριστό, να γίνει ο θησαυρός μας και η αφοσίωσή μας.
Στο σημείο αυτό τίθεται ένα ερώτημα: «Πού πλουτίζει ο άνθρωπος; Ποιος είναι ο πλουτισμός του;». Ασφαλώς τα υλικά αγαθά και ο πλούτος δεν είναι κακά πράγματα. Όταν, όμως, αυτά υποκαθιστούν την αναζήτηση του ανθρώπου για τη ζωή και θεωρήσει αυτά ότι είναι η «ζωή», τότε, υπάρχει πρόβλημα. Μ’ αυτό τον τρόπο, δυστυχώς, αγνοούμε αυτό που είναι η χαρά μας. Ποιο; Η κοινωνία και η σχέση με το Πρόσωπο, δηλαδή, το Θεό.
Ποια είναι, επομένως, η ζωή του σημερινού πρωταγωνιστή; Η σχέση με τον Χριστό και με τους ανθρώπους ή η ικανότητά του να οχυρώνεται πίσω απ’ τα πράγματα και να αισθάνεται «παντοδύναμος»; Ουσιαστικά, ο νέος στηρίζει τη σωτηρία του όχι στο Θεό, αλλά στην τήρηση των νομικών διατάξεων. Μέσα απ’ αυτό προκύπτει ακόμη ένας προβληματισμός: «Επενδύουμε στην προσωρινότητά μας, στη φθορά ή στην προοπτική της αιώνιας ζωής;». Η προσωρινότητα δεν είναι κακή. Όμως, όταν αποσυνδεθεί απ’ το Πρόσωπο, απ’ την εμπειρία της αιώνιας ζωής, τότε, είναι ένα τεράστιο εμπόδιο που δεν μας αφήνει να αισθανθούμε και να βιώσουμε την εμπειρία της αληθινής ζωής.
Όπως, λοιπόν, ο ιατρός προσπαθεί να θεραπεύσει τον ασθενή μέσα απ’ τα συμπτώματα ώστε να μπει στη ρίζα του προβλήματος, έτσι και ο Κύριος μέσα απ’ την πρόταση που έκανε στον άνθρωπο, «πούλησε τα υπάρχοντά σου και έλα να με ακολουθήσεις», ήθελε να αναδείξει το πρόβλημά του: ότι «θεός» του ήταν τα λεφτά του και όχι ο Χριστός. Περιεχόμενό του και αναζήτησή του δεν ήταν η αλήθεια, αλλά ήταν η φθορά.
Όσο εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε ζωή, όσο δεν αποκαλύπτεται η Ζωή στη ζωή μας, τόσο πιο ανασφαλείς νοιώθουμε και θέλουμε από κάπου να πιαστούμε. Για κάποιον είναι το χρήμα, για άλλον οι σχέσεις οι ναρκισσιστικές και πάει λέγοντας. Ο καθένας μας, πάντως, ψάχνει να πλουτίσει στον εαυτό του και στη φαντασία του και όχι στον Χριστό. Υπάρχει, όμως, μια μεγάλη αλήθεια στην πνευματική ζωή που δεν μπορεί να καταλάβει ο άνθρωπος όσο μορφωμένος κι αν είναι. Ποια είναι αυτή η αλήθεια; «Ο πλουτισμός ο δικός μας είναι η πτωχεία μας». Θα μας περάσουν για τρελούς αν το πούμε αυτό. Παρ’ όλα αυτά, εμείς μ’ ένα «μυστικό τρόπο» καταλαβαίνουμε πως ο θησαυρός μας και ο πλούτος μας είναι η πτωχεία μας. Δηλαδή, η εκούσια συνείδηση ότι χωρίς Θεό είμαστε ένα τίποτα. Χαρά μας είναι «ν’ αδειάζουμε» την καρδιά μας για να υπάρχει χώρος και κατάλυμα για τον Χριστό.
Έτσι, θ’ αφεθούμε στον Χριστό να έρθει να μας πλουτίσει. Όποιος δεν μπαίνει σ’ αυτή την πορεία, δεν μπορεί ν’ αντιληφθεί τι σημαίνει «ουσία της πνευματικής ζωής», που είναι η κένωσή μας και η πτωχεία μας. Όταν ο αγώνας του ανθρώπου είναι ν’ αδειάζει και να δίνει χώρο στον άλλον, τότε, δε ξέρει τι σημαίνει σύγκρουση, έχθρα και ανασφάλεια. Τα ξεπερνάει όλα αυτά. Αυτή είναι η ελευθερία του χριστιανού.
Η ελευθερία του χριστιανού είναι και τα δικά του να τα δίνει στον άλλον. Η «σκλαβιά» του κόσμου τι λέει; «Και του αλλουνού να γίνει δικό μου». Είναι αυτό που ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος χαρακτηρίζει την «κατάρα» του κόσμου: «Το δικό μου και το δικό σου». Γιατί το κάνουμε αυτό; Γιατί απαίτησή μας είναι τα πράγματα. Αυτά, όμως, στην τελική είναι ο θάνατός μας. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε πως εάν δε γευτούμε το θάνατο κάθε ψεύτικου, δε θα ζήσουμε ποτέ την Ανάσταση του Αληθινού.
Άρα, πραγματική μας επένδυση είναι ο Χριστός και μέσα απ’ τον Χριστό καταλαβαίνουμε πως επένδυσή μας είναι το πρόσωπο κάθε άλλου αδελφού μας και η ικανότητα να σχετιζόμαστε μαζί του. Ποιος μπορεί να σχετίζεται; Ο «κενός» άνθρωπος και ο «φτωχός». Γι’ αυτό επιμένουμε: «Ο πλούτος μας είναι η πτωχεία μας». Έτσι μόνο ο άνθρωπος μπορεί να δημιουργεί αληθινές και αυθεντικές σχέσεις τόσο με τον πλησίον του, όσο και με τον ίδιο το Θεό. Άλλωστε, η σωτηρία μας δεν είναι αποτέλεσμα κατορθωμάτων και επιτευγμάτων, αλλά είναι το «αποτέλεσμα μιας σχέσης. Όπως λέει και ο π. Βαρνάβας Γιάγκου: «Στην Εκκλησία δε σωζόμαστε επειδή είμαστε κάποιοι, αλλά επειδή Κάποιος μας αγαπάει».
