Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Φοιτητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Την Κυριακή έχουμε τη συνάντηση του Χριστού με τη Σαμαρείτιδα (Ιω. δ΄ 5-42). Η κάθε συνάντηση με τον Χριστό είναι ο πόθος και η ανάπαυση κάθε ψυχής. Ο λόγος που ζούμε και το περιεχόμενο της ζωής μας είναι αυτό: Η προσωπική συνάντηση με τον Χριστό. Αυτή η συνάντηση μας δίνει νόημα και υπόσταση. Μας καθιστά ικανούς ν’ αγαπούμε και να σχετιζόμαστε.
Όλες οι αστοχίες που συμβαίνουν στην πνευματική μας ζωή, στο βάθος είναι μια λανθασμένη αναζήτηση του Θεού. Βαθιά η ψυχή μας θέλει ν’ ακούσει αυτό που είπε ο Χριστός στη Σαμαρείτιδα: «Εγώ ειμί ο λαλών σοι». Λέει «εγώ ειμί». Άρα, είναι πρόσωπο ο Θεός. Η σχέση είναι άμεση και δεν χρειάζονται οι διαμεσολαβητές.
Αξίζει να δούμε λίγο αυτή τη διαδικασία. Κατ’ αρχάς, είναι εκπληκτικό ότι, ενώ ο Κύριος, όπως βλέπουμε, γνώριζε τη ζωή της Σαμαρείτιδος, που ήταν ανήθικη και αιρετική, εντούτοις, μπαίνει σε διάλογο μαζί της. Αυτό συμβαίνει διότι ο καρδιογνώστης Θεός βλέπει την ουσία του ανθρώπου, αλλά και, ταυτόχρονα, θέλει να δείξει πως όλοι οι άνθρωποι μπορούν να σωθούν και να έρθουν σ’ επίγνωση αλήθειας. Απαντά, μάλιστα, ο Κύριος στην αναζήτηση της Σαμαρείτιδος και στα πνευματικά της αιτήματα, γιατί, ως καρδιογνώστης, βλέπει τον πόθο και τη διάθεση της καρδιάς της.
Ο Χριστός είναι «καλλιτέχνης» και πρότυπο παιδαγωγού. Πρώτα, της δίνει θάρρος να ζητήσει αυτό που είχε ανάγκη η ψυχή της. Πώς της δίνει θάρρος; Της ζητάει νερό. Συνήθως, αυτό που «γεννάει» η πτώση και η αμαρτία, είναι η αίσθηση της προσωπικής απαξίωσης. Δηλαδή, νιώθουμε πως δεν αξίζουμε και δεν μπορούμε τίποτα καλό να κάνουμε. Έρχεται ο Κύριος και της δίνει σημασία, θάρρος και την αίσθηση της προσωπικής αξίας που έχει σαν άνθρωπος. Της λέει: «Είσαι ικανή. Κάτι καλό μπορείς να κάνεις. Δώσε μου να πιω νερό».
Αυτή, βεβαίως, θα είχε μέσα της λογισμούς. Θα έλεγε: «Μου ζητάει νερό επειδή δεν ξέρει ποια είμαι». Όμως, ο Κύριος δεν αφήνει χρόνο και λέει: «Φώναξε τον άνδρα σου». Ήξερε, δηλαδή, τι γινόταν. Λέει η Σαμαρείτιδα: «Δεν έχω άνδρα». Και ο Χριστός λέει: «Το ξέρω. Πέντε άνδρες είχες και μ’ αυτόν που ζεις τώρα δεν είναι δικός σου». Τι κάνει, τότε, η Σαμαρείτιδα; Αυτό είναι το εκπληκτικό. Εμείς αν ήμασταν θ’ αντιδρούσαμε και θα φωνάζαμε: «Ποιος είσαι εσύ που επεμβαίνεις στη ζωή μου;». Αυτή, όμως, τα ανατρέπει όλα αυτά και βγάζει αυτό που είχε μέσα της: «Έλα που σε βρήκα τώρα και είσαι προφήτης, γιατί η ψυχή μου δεν αναπαύεται με τίποτα. Ποιος είσαι; Ποιος είναι ο Θεός; Πώς λατρεύουμε το Θεό;». Αρχίζει να γίνεται μια μεγάλη θεολογική συζήτηση.
Το μεγάλο πρόβλημα της Εκκλησίας σήμερα ότι δεν «γεννάει» νέα ερωτήματα. Ένα ερώτημα δηλώνει «πόθο» και «δίψα» να μάθω, να «γευτώ», να αισθανθώ και να πλησιάσω. Εμείς οι Χριστιανοί σήμερα δεν έχουμε διάθεση να μάθουμε, δεν έχουμε διάθεση να ρωτήσουμε, δεν έχουμε διάθεση να βγούμε σ’ αυτό το «κυνήγι» της αναζήτησης του Θεού. Έχουμε επαναπαυτεί σ’ αυτά που μας έχουν άλλοι μάθει και μ’ έναν τυποποιημένο και «τυφλό» τρόπο τα τηρούμε. Δεν έχουμε επίγνωση και δεν έχουμε ένα βαθύτερο νόημα. Είμαστε σαν τα «πρόβατα» που ακολουθούμε το «κοπάδι». Χρειάζεται να «ζωντανέψουμε» και να «ενεργοποιηθούμε». Να ρωτάμε, να αναζητάμε και να μαθαίνουμε. Ο Θεός δεν μας θέλει «νεκρούς» εσωτερικά και «άβουλα όντα», αλλά μας θέλει «ενεργούς» και «ζωντανούς».
Η πραγματική συνάντηση των ανθρώπων είναι αυτή η κοινή αναζήτηση: Η αναζήτηση του Θεού. Μια θεολογική κουβέντα, όμως, που δεν είναι μια διανοητική και αφηρημένη περιέργεια του νου. Ο άνθρωπος που είναι έτοιμος ν’ ακούσει πραγματικά, είναι αυτός που είναι έτοιμος να μαρτυρήσει. Βλέπουμε τη Σαμαρείτιδα μετά να γίνεται η Αγία Φωτεινή. Αυτό δείχνει πως ο Κύριος ξέρει πού πλησιάζει και πού υπάρχει «φλέβα χρυσού». Δεν βλέπει το εξωτερικό που βλέπουμε εμείς, αλλά βλέπει παραπέρα: Την πρόθεση και τη διάθεση της καρδιάς.
Όπως έχουμε και το Θωμά. Τι έκανε; Τον βλέπουμε μετά να είναι απόστολος στην Ινδία. Ψηλαφεί τον Κύριο, όχι για να ικανοποιηθεί ο ίδιος, αλλά για να μας πει: «Κοιτάξτε. Είδα, ψηλάφησα και γεύτηκα προσωπικά». Εμείς νομίζουμε ότι θα έρθει ουρανοκατέβατα ο Θεός να μας ικανοποιήσει την περιέργεια του νου. Η σημερινή εποχή δεν είναι άχρηστη, αλλά είναι η περίοδος του πνευματικού μας «τοκετού». Μέσα απ’ τον πόνο της απουσίας του Θεού και της αναζήτησής Του αναπτύσσονται τα εσωτερικά μας αισθητήρια, ώστε να μας αποκαλυφθεί ο Θεός και να «ενηλικιωθούμε» πνευματικά.
Δεν είναι υπόθεση μιας θεολογικής φλυαρίας ο Θεός, αλλά είναι μια βαθιά προσωπική αναζήτηση. Γνώριζε ο Κύριος την πρόθεση της Σαμαρείτιδος, ήξερε ότι η αμαρτία της δεν ήταν η ουσία της καρδιάς της. Εμείς μπορεί να μην αμαρτάνουμε, αλλά η ουσία μας να είναι η αμαρτία, ενώ άλλος ν’ αμαρτάνει και η ουσία του να είναι η αναζήτηση του Θεού. Ο Χριστός, επομένως, δίνει αυτές τις προϋποθέσεις με μια ευγένεια, αναδεικνύοντας την προσωπική της αξία. Σιγά-σιγά με μια μαιευτική μέθοδο βγάζει αυτό που πραγματικά ήταν.
Αυτό, δηλαδή, που έχουμε ανάγκη είναι η αναζήτηση του Θεού και η αποκάλυψη του Θεού στην καρδιά μας. Άλλωστε, αυτό είναι μετάνοια: Να καταλάβουμε ότι «χρεωκοπήσαμε». «Χρεωκοπήσαμε» όχι μόνο ψυχολογικά, αλλά υπαρξιακά. Η ζωή μας δεν έχει ζωή. Ο βίος μας είναι αβίωτος. Ζούμε μέσα στις ανασφάλειές μας και στους μετεωρισμούς μας. Δεν ξέρουμε πού πάμε. Χρειάζεται να «ξυπνήσουμε» μέσα μας αυτό που υπάρχει: Που δεν είναι η αμαρτία, αλλά ο Χριστός. Να ζητήσουμε την προσωπική συνάντηση μαζί Του. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται να «απεκδυθούμε» τα δικά μας, που είναι ο εγωισμός μας και η ιδιοτέλειά μας. Να σηκώσουμε τον προσωπικό σταυρό μας και να προχωρήσουμε.
Χρειάζεται, όμως, να γίνει μια επισήμανση. Η πνευματική ζωή επειδή δεν είναι μια ιδέα, χρειάζεται ν’ αποδειχθεί μέσα απ’ τον τρόπο ζωής μας. Έτσι, ο Κύριος μας δοκιμάζει καθημερινά μέσα απ’ τη ζωή μας. Ο κάθε άνθρωπος που υπάρχει στη ζωή μας είναι μια πρόκληση να σταυρωθούμε γι’ αυτόν. Αλλιώς, αυτά που λέμε είναι αφηρημένες ιδέες. Δηλαδή, με λίγα λόγια, δεν μπορείς να ζητάς έλεος όταν δεν δίνεις έλεος. Στην αντίπερα όχθη, όταν εσύ βγαίνεις απ’ τα όριά σου και θυσιάζεσαι για τον άλλον, συγκινείται ο Θεός. Αυτά όλα είναι θέμα απόφασης.
Ο Θεός μας έδωσε τη ζωή και στο χέρι μας είναι πού θα στραφούμε: Στο θάνατο ή θ’ αποφασίσουμε να δούμε πως η χαρά της ζωής είναι όταν η ψυχή μας βρίσκεται σε μια διαρκή εγρήγορση, ώστε να μην χάσουμε την ευκαιρία όταν περάσει ο Θεός από κοντά μας να Τον αρπάξουμε; Χρειάζεται να κατανοήσουμε πως οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή μας, απ’ το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο, είναι ευκαιρίες που περνάνε από μπροστά μας που λέει ο Θεός: «Είμαι κοντά σου. Ζήτα με για να σου πω: «Εγώ ειμί ο λαλών σοι»». Αυτό είναι το αίτημα της ψυχής και τίποτα άλλο.
