Αν ζούσε σήμερα ο Μιχάλης Μυρογιάννης θα ήταν 72 ετών, όμως το νήμα της ζωής του κόπηκε στις 18 Νοεμβρίου του 1973 όταν προβλήθηκε εν ψυχρώ στο κεφάλι από τον Συνταγματάρχη Νικόλαο Ντερτιλή. Και δείτε που η μοίρα τα έφερε έτσι ώστε την ώρα που σκότωνε ο Ντερτιλής έναν Μυτιληνιό στην καταγωγή, ο οδηγός στον οποίο καυχιόταν ότι για 52 ετών (στα πρακτικά της δίκης καταγράφεται 45) παρέμενε ακόμα άσος στο σημάδι πανηγυρίζοντας για το αίμα του αθώου ανθρώπου, ήταν και αυτός από τη Λέσβο και ήταν ο άνθρωπος που με τη μαρτυρία του τον οδήγησε στα ισόβια δεσμά.
Ο δολοφονικός αυτός βραχίονας της δικτατορίας έμεινε αμετανόητος για το έγκλημά του μέχρι το τέλος της ζωής του. Ωστόσο ένα παιχνίδι της μοίρας και αυτό, αν και ο Ντερτιλής πέθανε σε βαθιά γεράματα 92 ετών, βίωσε και ο ίδιος τον πόνο από το θάνατο του δικού του παιδιού. Όπως και οι γονείς του Μυρογιάννη, έθαψε και ο ίδιος το παιδί του πριν φύγει από τη ζωή καθώς ο γιος του πέθανε σε ηλικία 63 ετών από εγκεφαλικό ανεύρυσμα.
Φυσικά για τους δύο θανάτους δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης, αν και ο θάνατος του γιου του Ντερλτιλή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από το θυμόσοφο λαό μας ως «Θεία δίκη».
Ταξίδι στο χρόνο
Το μεσημέρι στις 18 Νοεμβρίου 1973, ο Συνταγματάρχης Ντερτιλής ενώ βρίσκεται με το στρατιωτικό τζιπ έξω από την πύλη του Πολυτεχνείου, απέναντι, Πατησίων και Στουρνάρα, οι αστυφύλακες χτυπούν ένα νεαρό, που ξεφεύγει. Ο Ντερτιλής βγάζει από το μπουφάν το περίστροφο και πυροβολεί. «Ο νεαρός έπεσε σαν κοτόπουλο», περιγράφει στην κατάθεσή του στο δικαστήριο 2 χρόνια μετά ο οδηγός του Ντερτιλή, 21 ετών τότε ο Αντώνης Αγριτέλης και συνεχίζει: «Μετά το φόνο ο Ντερτιλής σαν να μη συνέβαινε τίποτα μπήκε στο τζιπ και χτυπώντας με στην πλάτη μου είπε: “Με παραδέχεσαι ρε; 45 χρονών άνθρωπος και με τη μία στο κεφάλι!”…».
Σύμφωνα με τον Αντώνη Αγριτέλη ο Ντερτιλής θέλοντας να γλιτώσει την ποινή καταλαβαίνοντας τι είχε κάνει λίγες ημέρες αργότερα είπε στον οδηγό: «Θυμάσαι ρε, αυτόν που πυροβόλησα στο Πολυτεχνείο; Ε, τη γλίτωσε τελικά».
Η δολοφονία επιβεβαιώνεται και από τέσσερις ενοίκους της απέναντι πολυκατοικίας ανάμεσα στους οποίους ο σύζυγος της Σοφίας Βέμπο, Μίμης Τραϊφόρος.
Η σφαίρα του Ντερτιλή προκάλεσε διαμπερές τραύμα στο κρανίο του Μιχάλη Μυρογιάννη σκοτώνοντάς τον ακαριαία. Ο Συνταγματάρχης αρνήθηκε τα πάντα λέγοντας για τον οδηγό του: «Ούτε φυσιογνωμικά δεν τον γνωρίζω (τον Αγριτέλη). Οι οδηγοί μου είναι περιστασιακοί. Δεν τον έχω δει ποτέ κύριε πρόεδρε».
Βάσει των όσων επιπλέον είπε ο Αγριτέλης, μετά τη δολοφονία ο Ντερτιλής συνέχισε τις εφόδους του στο κέντρο της Αθήνας, παρακινώντας αστυνομία και στρατό να ανοίξει πυρ. «Βαράτε στο ψαχνό, πέντε παλιόπαιδα θα μας κάνουν ό,τι θέλουν; Τι φοβάστε ρε; Βαράτε, εγώ έκανα την αρχή», ήταν κάποιες από τις προτροπές που έκανε σε άνδρες των δυνάμεων καταστολής, σύμφωνα με τον οδηγό του τζιπ. «Στην περιοχή του ΟΤΕ έβγαλε το περίστροφό του και άρχισε να πυροβολεί χωρίς να μπορώ να διαπιστώσω αν χτυπήθηκε κανείς», συμπλήρωνε ο Αγριτέλης.
Οι δικοί μας νεκροί της Χούντας
Κάθε χρόνο στην επέτειο του Πολυτεχνείου στο επίκεντρο των εκδηλώσεων και των δραστηριοτήτων για να αποτίσει η τοπική κοινωνία φόρο τιμής βρίσκεται η προτομή Μυρογιάννη στο πάρκο της Αγίας Ειρήνης της Μυτιλήνης. Όμως ο αδικοχαμένος 20χρονος δεν ήταν το μοναδικό θύμα της χούντας των συνταγματαρχών, η οποία έπεσε λίγους μήνες αργότερα από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, καθώς ακολούθησε η προδοσία της Κύπρου.
Ο Σύλλογος Φίλων Ιστορικής Μνήμης, ένας φορέας που ξεκίνησε με στόχο την συγκέντρωση, την ανάδειξη, αλλά και την αρχειοθέτηση στοιχείων και μαρτυριών για την ιστορία του τόπου και της πατρίδας μας έχει καταφέρει να ταξινομήσει μαζί με τη δολοφονία του Μιχάλη Μυρογιάννη 7 συνολικά δολοφονίες ή ύποπτους θανάτους συντοπιτών μας, που συμπεριελήφθησαν στο βιβλίο του Δημήτρη Βεριώνη «Θάνατοι στη χούντα-δολοφονίες-αντιδικτατορική δράση-ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967-1974».
1) Μυρογιάννης Μιχάλης (1954-1973) του Δημητρίου και της Ανθίππης (Ανθής), που δολοφονήθηκε από τον ταγματάρχη Νικόλαο Ντερτιλή στις 12 το μεσημέρι της Κυριακής 18 Νοέμβρη 1973, στη γωνία των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, κοντά στην πύλη του Πολυτεχνείου. Πασίγνωστη και αποδεδειγμένη στην δίκη η δολοφονία του Μιχάλη, που δούλευε στην ΕΛΚΟ-Βαγιωνής και σπούδαζε σαν ηλεκτρολόγος σε τεχνική σχολή. Στο βιβλίο περιγράφονται όλα όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν της δολοφονίας. Σε ηλικία 9 χρονών το 1963, είχε μετακομίσει από τη Μυτιλήνη στην Αθήνα με τους γονείς και τις αδελφές του Χρυσάνθη και Μαρία. Ο Δήμος Μυτιλήνης τοποθέτησε την προτομή του στο πάρκο Αγίας Ειρήνης και έδωσε το όνομά του σε οδό της πόλης.
2) Καραγεώργης Στυλιανός (1954-1973) του Αγαμέμνονα και της Μαρίκας. Τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου, που έριξε περίπολος πεζοναυτών εναντίον διαδηλωτών, στις 10 το πρωί του Σαββάτου 17 Νοέμβρη 1973 στην οδό Πατησίων, μεταξύ των κινηματογράφων «Αελλώ» και «Ελληνίς». Πέθανε στο ΚΑΤ δεκατρείς μέρες μετά, από τα βαριά του τραύματα. Η μικρασιατική οικογένεια του Στέλιου, είχε μετακομίσει μετά τον πόλεμο από τη Λέσβο στο Νέο Ηράκλειο Αττικής. Ο Στέλιος που είχε δύο μικρότερα αδέρφια, εργαζόταν σαν οικοδόμος.
3) Γιουντέρης Οδυσσέας (1948-1977) του Δημητρίου και της Πηνελόπης. Χτυπήθηκε από αστυνομικούς βάναυσα στο κεφάλι, στην πλάτη και στα χέρια με ρόπαλο, στις 11 το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου 1973, στη διασταύρωση των οδών Μάρνη και Φαβιέρου κοντά στο Πολυτεχνείο, όπου βρισκόταν με άλλους διαδηλωτές. Νοσηλεύτηκε στον Ευαγγελισμό όπου διαγνώστηκε αιμάτωμα στο κεφάλι, με αποτέλεσμα να υποστεί τους επόμενους μήνες εγκεφαλικό, κρίσεις μετατραυματικής επιληψίας και παράλυση του χεριού από τραυματισμό κατά την διάρκεια μιας κρίσης. Εργαζόταν σαν μηχανοξυλουργός. Κατέθεσε το 1975 στην δίκη των εγκληματιών του Πολυτεχνείου, αποκαλύπτοντας αρκετές δολοφονίες στον ευρύτερο χώρο γύρω από το Πολυτεχνείο, που έγιναν στις 16 και 17 Νοεμβρίου 1973. Πέθανε τον Ιανουάριο του 1977, συνεπεία των τραυμάτων του, σύμφωνα με τις ιατρικές βεβαιώσεις, όπως ανέφεραν και εφημερίδες της εποχής.
Η φωτογραφία του υπάρχει στο Μουσείο Αντιδικτατορικής Αντίστασης στο πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ. Η οικογένειά του καταγόταν από την Πλαγιά Λέσβου και ο Οδυσσέας πήγε στο Δημοτικό Σχολείο του Πλωμαρίου. Το 1957 μετακόμισε με τη μητέρα και την αδελφή του Μυρσίνη, στα Νέα Λιόσια Αττικής.
4) Γεωργούλας Ευστράτιος (1913-1968) του Μιχαήλ και της Αγλαΐας, παλιός κομμουνιστής με κλονισμένη υγεία από εξορίες, φυλακές και βασανιστήρια. Μετά τα μεσάνυχτα της 17ης Ιανουαρίου 1968 ο διοικητής της ασφάλειας Χαϊδαρίου με άλλους τέσσερις οπλισμένους ασφαλίτες, εισέβαλαν στο σπίτι του και τον χτύπησαν βάναυσα στο κεφάλι, αδιαφορώντας για τις φωνές της συζύγου του ότι είναι καρδιοπαθής. Μετά από λίγες ώρες πέθανε χωρίς να συνέλθει από τα εγκληματικά χτυπήματα. Γεννήθηκε στον Μανταμάδο Λέσβου σε οικογένεια με οκτώ παιδιά. Ήταν πατέρας του δημοσιογράφου Μπάμπη Γεωργούλα και παππούς του Στράτου Γεωργούλα, αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
***Οι επόμενες τρεις περιπτώσεις, ανήκουν στις δεκάδες περιπτώσεις «αυτοκτονιών» φαντάρων, που συμπεριέλαβε η δικηγόρος Φιλάνθη Ψυρρή, στις μηνύσεις που κατέθεσε τον Ιανουάριο του 1975 για σκηνοθετημένους θανάτους, σε συνεργασία με την Προοδευτική Ένωση Μητέρων Ελλάδας. Όλες οι «αυτοκτονίες» έγιναν σε απόμακρες σκοπιές στρατοπέδων μετά τα μεσάνυχτα!
5) Σταυρέλλης Ιωάννης (1949-1973) του Χρήστου και της Ελένης. Σκοτώθηκε μετά τα μεσάνυχτα της 11ης Δεκεμβρίου 1973 στη σκοπιά στρατοπέδου της Αλεξανδρούπολης όπου υπηρετούσε τη θητεία του, ύστερα από σκηνοθετημένη δήθεν «αυτοκτονία», όπως δείχνουν όλα τα αποδεικτικά στοιχεία, που περιγράφονται αναλυτικά στο βιβλίο. Ο Γιάννης μεγάλωσε στη Μυτιλήνη και σπούδασε φιλολογία στα Γιάννενα. Η ασφάλεια τον εκβίαζε να χωρίσει από την φακελωμένη αρραβωνιαστικιά του, ενώ τις τελευταίες μέρες πριν το θάνατό του, προσπαθούσαν να τον ενοχοποιήσουν για απώλεια στρατιωτικού υλικού. Η φωτογραφία του υπάρχει στο Μουσείο Αντιδικτατορικής Αντίστασης στο πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ.
6) Αμπελικιώτης Κωνσταντίνος (1953-1973) του Παναγιώτη και της Βασιλικής. Όλα τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι 22 Οκτώβρη 1973, σκηνοθέτησαν την «αυτοκτονία» του στη σκοπιά μονάδας του Λιτόχωρου. Δεχόταν ψυχολογικό πόλεμο και συνεχείς προσβολές από αξιωματικούς, για την αριστερή ιδεολογία του πατέρα του. Μεγάλωσε στον Άνω Χάλικα Μυτιλήνης με τους γονείς και την αδελφή του Πελαγία. Πριν τη θητεία του, δούλευε σαν οικοδόμος.
7) Σίμος Γεώργιος (1954-1974) του Πρόδρομου και της Δέσποινας. Η σκηνοθετημένη «αυτοκτονία» σε σκοπιά μονάδας του Χαϊδαρίου στις 9 Ιανουαρίου 1974, ήταν η εγκληματική τιμωρία οργάνων της χούντας, γιατί αρνήθηκε να ακολουθήσει τη μονάδα του στην καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αμπελικό Πλωμαρίου και είχε αδελφές την Κατερίνα, την Μαγδαληνή και την Γεωργία. Πριν τη στρατιωτική του θητεία, δούλεψε στα καράβια.
