Του Μανώλη Φραντζεσκάκη
Στο σημερινό φύλλο μας θα γράψω δυο λόγια για το μελανούρι με την τεχνική του αφρωτού από στεριά, δυο λόγια για ένα ψάρι που στο αφρωτό πάει γάντι ή αλλιώς μελανούρι και αφρωτό πάνε πακέτο.
Ένα ψάρι σαν το μελανούρι – και ειδικά εδώ στο νησί της Λέσβου που υπάρχει ολόγυρα και ολοχρονίς – εμφανίζεται πιο έντονα από τον Απρίλη έως το Νοέμβρη, ενώ και τους υπόλοιπους μήνες το συναντάμε σε σημεία με πολλά ρεύματα και στις μπούκες κάποιων λιμανιών.
Μελανούρι, ψάρι αλλοπρόσαλλο, πανέξυπνο και απρόβλεπτο καθώς δεν έχει στάνταρ συμπεριφορά, πράγματα που τα καταλαβαίνεις μόνο με την τεχνική του αφρωτού και μετά από χρόνια ασχολίας με αυτό.
Η συμπεριφορά του στο πώς τρώει
Υπάρχουν φορές που ένα ξαφνικό τέντωμα της πετονιάς και συνεχόμενα κεφάλια σου κόβουν τα γόνατα, γιατί δεν έχεις καταλάβει τι γίνεται.
Άλλες φορές κι ενώ παίρνεις μπόσικα είσαι τέντα με την πετονιά στο χέρι, νιώθεις ένα χάϊδεμα, ένα πιπίλισμα θα έλεγα, μα στο τέλος το αγκίστρι άδειο από το δόλωμα σαν να στο έδωσε για ρέστα το ψάρι.
Άλλη φορά πάλι ενώ έχεις ρίξει το δόλωμά σου στο νερό και είναι ακόμα στον αφρό πας να πάρεις τα μπόσικα, σταματάει λες κι έχει μπλέξει εκεί στον αφρό, πας να πάρεις, μα δεν έρχεται με τίποτα. Περιμένεις να πάρει και πάλι τα ίδια, το δόλωμα μένει εκεί. Έρχεται ώρα που λες θα καρφώσω και κάνεις το κάρφωμα, μα τίποτα, στο τέλος νιώθεις ότι με το κάρφωμα πήγε να σου βγει το χέρι από τον ώμο. Στις δυο τελευταίες περιπτώσεις δεν γίνονται πάντα αυτά. Σιγά-σιγά με τον καιρό παίρνεις το κολάι τους που λέμε και αρχίζεις να καταλαβαίνεις τον σωστό χρόνο για να καρφώσεις, ξεγελώντας με την σειρά σου κι εσύ κάποια ψάρια, μα έλα που μια αλλαγή των ρευμάτων αλλάζει ξανά την συμπεριφορά στο φάγωμά τους και ξανά από την αρχή, μέχρι πάλι να βρεις τον κατάλληλο χρόνο να καρφώσεις.
Το αδύναμο σημείο του μελανουριού είναι όταν τρώει κόντρα στο ρεύμα, δηλαδή όταν το ρέμα κάνει προς το μέρος που πάει η πετονιά μας κρατώντας την τέντα συνέχεια, σε αντίθετη περίπτωση μόνο έμπειροι ψαράδες θα μπορέσουν να καρφώσουν ψάρια.
Μελανούρι και φεγγάρι
Υπάρχουν φορές που τα ψάρια τα βρίσκουμε στον αφρό, στην μεσαριά ή στον πάτο. Όλα αυτά οφείλονται στη φάση που βρίσκεται το φεγγάρι. Αν λοιπόν γνωρίζεις πού περίπου θα βρεις τα ψάρια θα είσαι πιο έτοιμος για μια συνάντηση μαζί τους. Όταν το φεγγάρι είναι 5-6 μέρες πριν την πανσέληνο, στο γέμισμα δηλαδή, και για δυο μέρες μετά τα μελανούρια τα συναντάμε από τον αφρό και κάνα δυο μέτρα κάτω από αυτόν. Όσο όμως αδειάζει το φεγγάρι τα ψάρια κατεβαίνουν και πιο κάτω, στην νέα σελήνη και στο πλήρες σκοτάδι τα ψάρια είναι σχεδόν πάτο, σε αντίθεση με τις γόπες που τις συναντάμε πάντα με τα μελανούρια που κάνουν επάνω.
Μελανούρι και καιρός
Το λίγο αεράκι και κατάφατσα δημιουργώντας μια ρεντίνα στην θάλασσα κάνει τα ψάρια να ξεθαρρεύουν και να είναι πιο ευάλωτα. Αν πάλι τα μποφόρ του αέρα είναι πάνω από 2-3, τότε ψάχνουμε σημεία που ο καιρός θα μας έρχεται από πίσω και λίγο στα πλάγια. Εκεί η πετονιά μας θα κοιτάμε να κάνει κοιλιά, μα πάντα θα παίρνουμε μπόσικα και στο πρώτο τέντωμα καρφώνουμε.
Οι καλύτερες ώρες
Το μελανούρι μπορεί να τρώει αρκετές ώρες συνέχεια και όλο το 24ωρο. Πιο επιθετικό γίνεται την νύχτα και από τις 10 μ.μ. και μετά έως το πρωί, κάνα δυο ώρες πριν ξημερώσει και όταν ο ήλιος φανεί στον ορίζοντα μέχρι και τις 11 π.μ., με δόλωμα την ουρά ή φιλέτα σαρδέλας μπορεί να καρφώσουμε αξιόλογα κομμάτια.
Η συμπεριφορά του μετά το κάρφωμα
Αν είναι κάτι που με εντυπωσιάζει σ’ αυτό το ψάρι είναι σίγουρα η όλη του συμπεριφορά, αλλά μετά το κάρφωμα με συναρπάζει με ένα μοναδικό τρόπο. Τα συνεχόμενα κεφάλια δεξιά – αριστερά, το ανέβασμα στον αφρό, ο θόρυβος που δημιουργείται πάνω σε αυτόν το χλάπα-χλούπα, όλα αυτά με τρελαίνουν.
Τι πρέπει να προσέχουμε όταν ψαρεύουμε μελανούρια
Στο ψάρεμα του μελανουριού κάποια πράγματα μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το ψάρεμά μας αν δεν τα προσέξουμε. Έτσι λοιπόν κάθε ψάρι που πιάνουμε να βγαίνει με την απόχη γιατί αν χαθεί έστω και ένα δύσκολα θα ξαναχτυπήσει και για πολλή ώρα άλλο ψάρι. Καλά θα ήταν κάθε ψάρι που βγάζουμε έξω να το πιάνουμε τυλίγοντάς το με ένα πανί για να το απαγκιστρώνουμε, γιατί όταν το μελανούρι βγει από το νερό αποβάλλει γαλατσίδα, ένα λευκό υγρό που αν πάει στα χέρια μας παίρνουν μυρωδιά και πιάνοντας τα δολώματά μας, μετά αυτά παίρνουν τη μυρωδιά αυτή, με αποτέλεσμα να μην πηγαίνουν κοντά τους καθώς μυρίζει κίνδυνο.
Μετά από κάθε ψάρι που πιάνουμε να ελέγχουμε τα παράμαλλά μας αν είναι πληγωμένα. Τη νύχτα και σε σημεία χωρίς τεχνητό φως ποτέ δεν ανάβουμε το φακό μας προς τη μεριά της θάλασσας. Πάντα με πλάτη προς αυτή. Σε σημεία που υπάρχει τεχνητό φως, όπως εξωτερικά μέρη λιμανιών, ποτέ δεν καθόμαστε ακριβώς μπροστά του, αλλά πάντα πλάγια ώστε η σκιά μας να έρχεται όσο πιο γιαλό γίνεται.
Τέλος, αν βρεθείτε να ψαρεύετε σε σημεία δύσκολα, σε βράχια ας πούμε, με κίνδυνο να χτυπήσετε, θα πρέπει από νωρίς να σιγουρέψετε τα νυχτερινά σας βήματα. Έτσι εκεί που βρίσκεται ο σίγουρος βράχος ή πέτρα ρίξτε λίγο νερό και μετά αλεύρι. Όταν αυτό στεγνώσει και όλο το βράδυ θα σας δείχνει πού πρέπει να πατάτε.
Ό,τι έγραψα για το μελανούρι είναι από προσωπικές εμπειρίες και συναντήσεις μαζί του με την τεχνική του αφρωτού, εδώ και είκοσι χρόνια, σε ψαροτόπια ολόγυρα του νησιού μας. Όσο για το ίδιο το ψάρι θα κλέψω από ένα τραγούδι κάτι και θα γράψω… Μελανούρι μου γλυκό το ψάρεμά σου στ’ αφρωτό είναι ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ.
Καλές και όμορφες θάλασσες σε όλους σας…
