Του Χαράλαμπου Σάνδηλου, Ειδικού Αλλεργιολόγου παίδων & ενηλίκων
Η άνοιξη αποτελεί ίσως την ομορφότερη εποχή του χρόνου, καθώς αφήνουμε πίσω τον βαρύ χειμώνα και είναι ευκαιρία να επιστρέψουμε σε δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους. Δυστυχώς η προσμονή του ερχομού της άνοιξης δεν συνοδεύεται με τον ίδιο ενθουσιασμό από το σύνολο του πληθυσμού. Η εποχική αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί ένα από τα συχνότερα χρόνια νοσήματα των δυτικών κοινωνιών, από το οποίο πάσχει σχεδόν 1 στους 4 Ευρωπαίους.
Τι είναι;
Πρόκειται για μία υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος απέναντι σε μη βλαβερές ουσίες και συγκεκριμένα σε γύρεις φυτών από δέντρα, αγρωστώδη, ζιζάνια κτλ. Στην Ελλάδα τα συχνότερα εποχικά αεροαλλεργιογόνα είναι η γύρη από την ελιά, τα γρασίδια και το περδικάκι, ενώ σε μικρότερο βαθμό και από τον πλάτανο, το κυπαρίσσι και το πεύκο.
Η επαφή τους με τον βλεννογόνο της μύτης οδηγεί σε συμπτώματα, όπως καταρροή, συμφόρηση, φτερνίσματα, κνησμό (φαγούρα) στη μύτη, στην στοματική κοιλότητα και στα αυτιά. Στην πλειοψηφία των ασθενών προστίθενται και συμπτώματα από τα μάτια (αλλεργική επιπεφυκίτιδα) με δάκρυα, φαγούρα, ερυθρότητα και φωτοφοβία.
Η έναρξη των συμπτωμάτων εξαρτάται από το είδος της γύρης στο οποίο είμαστε αλλεργικοί, από τις καιρικές συνθήκες της συγκεκριμένης χρονιάς που μπορεί να ευνοήσουν την πρώιμη ή όψιμη έναρξη της γυρεοφορίας και το βαθμό ευαισθητοποίησής μας (πόσο αλλεργικοί είμαστε).
Είναι πάντα αθώα;
Δυστυχώς ο ασθενής βιώνει μια πάθηση που επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητά του και μειώνει την ποιότητα ζωής του, καθώς συνδέεται με:
-Κακή ποιότητα ύπνου,
-στοματική αναπνοή,
-ξηροστομία,
-εύκολη κόπωση,
-αδυναμία συγκέντρωσης,
-μειωμένη απόδοση σε σχολείο και εργασία,
ενώ μακροπρόθεσμα περίπου το 30% των ασθενών θα παρουσιάσει συμπτώματα αλλεργικού άσθματος με:
- Βήχα,
- αίσθημα δύσπνοιας,
- βάρος στο στήθος,
- σφύριγμα-“γατάκια” στην αναπνοή.
Ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, η εγκατάσταση τέτοιων συμπτωμάτων μπορεί να τα “συντροφεύσει” και μετά την ενηλικίωσή τους, με ανάγκη χρήσης εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών και λοιπής αγωγής.
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται στη λήψη ιστορικού, όπου οι ασθενείς αναφέρουν έναρξη των συμπτωμάτων την εποχή της ανθοφορίας, ενώ η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται μέσω αιματολογικού ελέγχου και ειδικών δερματικών-αλλεργιολογικών τεστ. Οι δερματικές δοκιμασίες (Skin Prick Test) υπερτερούν οποιουδήποτε άλλου ελέγχου, αφού χαρακτηρίζονται από:
- Υψηλή ευαισθησία (δεν δίνουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα)
- Είναι άμεσης ανάγνωσης (ολοκληρώνονται εντός ≈30’)
- Δεν υπάρχει, πρακτικά, περιορισμός στον αριθμό των αλλεργιογόνων που θα εξετάσουμε
- Μας δίνει αποτελέσματα in vivo, δηλαδή πώς επιδρά το αλλεργιογόνο στον ίδιο τον ασθενή (ποσοτικός προσδιορισμός της ευαισθησίας του)
Η κατάδειξη του/των υπεύθυνων αλλεργιογόνων δίνει πολλαπλά οφέλη στον ασθενή, αφού μπορεί:
- Να αποφύγει την άμεση επαφή του με το αλλεργιογόνο
- Να γνωρίζει την εποχή που αναμένεται η έναρξη των συμπτωμάτων του
- Να ξεκινήσει νωρίτερα από την αναμενόμενη έναρξη της ανθοφορίας την αγωγή του (προεποχιακά), αφού μεταγενέστερα η αλλεργική φλεγμονή είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστεί
- Να γνωρίζει την πιθανότητα να αντιμετωπίσει στο μέλλον και συμπτώματα άσθματος, αφού ανάλογα με το πού είναι ευαισθητοποιημένος-αλλεργικός, αλλάζει και ο σχετικός κίνδυνος.
Αντιμετώπιση: μία αλήθεια και ένα ψέμα
Αλήθεια: Οι ασθενείς έχουν πλέον πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα φαρμάκων τα οποία μπορούν να περιορίσουν, έως ένα βαθμό, τα συμπτώματα που βιώνουν την άνοιξη. Από του στόματος ή τοπικά αντιισταμινικά και ρινικά κορτικοστεροειδή μπορούν να βοηθήσουν τουλάχιστον όσους πάσχουν από ήπια συμπτώματα. Οι πιο σοβαρά πάσχοντες και ιδιαίτερα όσοι συνοδεύονται και από συμπτώματα άσθματος θα πρέπει να λαμβάνουν πιο εξατομικευμένη αγωγή από ειδικό ιατρό.
Ψέμα: Συχνά ακούγεται πως “οι αλλεργίες δεν θεραπεύονται και πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτές”. Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει η δυνατότητα να θεραπεύσουμε το αίτιο των συμπτωμάτων, μέσω ειδικής έναντι αλλεργιογόνου Ανοσοθεραπείας. Πρόκειται για εμβόλια τα οποία πραγματοποιούνται και οδηγούν στο να μην βλέπει ο οργανισμός μας τα αλλεργιογόνα ως βλαβερές ουσίες, με πολλαπλά οφέλη τόσο στη μείωση/εξάλειψη των συμπτωμάτων και των λαμβανόμενων φαρμάκων όσο και στις μακροχρόνιες συνέπειες της νόσου, ειδικά στα παιδιά.
Ενημερωθείτε, λάβετε τις κατάλληλες/εξατομικευμένες οδηγίες και ακολουθήστε τις οδηγίες του ιατρού σας, αφού: “Την άνοιξη αν δεν την βρεις, την φτιάχνεις”, Οδυσσέας Ελύτης.
