- Από ελαιοτριβείο σε ελαιοτριβείο περιφέρουν την παραγωγή τους ελαιοπαραγωγοί αναζητώντας καλύτερες αποδόσεις
- Η καχυποψία και τα σενάρια για δήθεν ελέγχους και ελαιοτριβείς που πιάστηκαν να κλέβουν, “δηλητηριάζουν” την αγορά
Σε μία χρονιά κατά την οποία μετά από χρόνια η Λέσβος κατάφερε να συνδυάσει στον ελαιώνα άριστη ανθοφορία με άριστη καρπόδεση και με εξίσου πολύ καλή ανάπτυξη του καρπού, χωρίς δακοπροσβολή λόγω των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών το καλοκαίρι, η ανομβρία κυρίως τους κρίσιμους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο είχε ως συνέπεια, σε ένα σημαντικό ποσοστό, να ξεραθεί μέσα στο Νοέμβριο ο καρπός και να συρρικνωθεί, ενώ οι βροχοπτώσεις που άρχισαν να πέφτουν το δεύτερο μισό του Νοεμβρίου και συνεχίστηκαν με ένταση το Δεκέμβριο δεν στάθηκαν ικανές ώστε «να σωθεί η παρτίδα».
Οι ελαιοπαραγωγοί που περισσότερο από κάθε άλλη φορά φέτος μπήκαν από νωρίς στα χωράφια για να «πάρουν» τις ελιές πριν πέσουν στο έδαφος λόγω της ανομβρίας, με τις πρώτες βροχοπτώσεις στα τέλη του Νοεμβρίου έκαναν «κράτει» (κατά τη ναυτική ορολογία!) αφήνοντας τις ελιές στα χωράφια για να ελαιοποιήσουν το νερό της βροχής. Αυτό, αν και υπήρχαν οι προϋποθέσεις, δηλαδή όχι χαμηλές θερμοκρασίες και ηλιοφάνεια, δεν επιτεύχθηκε σε ένα σημαντικό ποσοστό μέχρι τώρα, με συνέπεια οι αποδόσεις να είναι πραγματικά σε πολύ χαμηλά και πρωτόγνωρα για τα τελευταία χρόνια επίπεδα.
Είναι ενδεικτικό ότι στο μεγάλο μόδι (640 κιλά ελιές) οι αποδόσεις της τάξης των 40 έως 80 κιλών ελαιολάδου αποτυπώνουν τη μεγάλη απώλεια εισοδήματος που θα έχουν φέτος οι αγρότες της Λέσβου. Προφανώς δεν είναι αυτές οι αποδόσεις σε όλο το νησί, καθώς όπως μας λένε οι ελαιοτριβείς, εξαρτάται από την περιοχή και την κατάσταση του καρπού. Οι περισσότερο δροσερές περιοχές έχουν άλλες αποδόσεις σε σχέση με ορεινές περιοχές. Παρατηρούνται όμως και οξύμωρα φαινόμενα, δηλαδή ελιές που δεν δείχνουν ότι θα έχουν χαμηλές αποδόσεις καθώς ο καρπός φαίνεται κανονικά ανεπτυγμένος, τελικά να δίνουν λίγο λάδι.
Υπάρχουν και περιπτώσεις ελαιοπαραγωγών που βρίσκονται σε πιο βελτιωμένη κατάσταση έχοντας επιτύχει αποδόσεις άνω των 100 κιλών ελαιολάδου στο μόδι, ωστόσο το γενικότερο κλίμα σε όλη τη Λέσβο είναι αρνητικό και οι περισσότεροι ελαιοπαραγωγοί κάνουν παράπονα προσπαθώντας να εξηγήσουν πώς έχουν χαμηλές αποδόσεις, ενώ έχει βρέξει πριν από ένα μήνα και αυτό το νερό έπρεπε να είχε ελαιοποιηθεί.
Ο γεωπόνος, πρώην Γενικός Διευθυντής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής και Σύμβουλος του Α’ Συνεταιρισμού Παλαιοκήπου, Στρατής Ψαριανός, δίνει την εξήγηση ότι «το νερό της βροχής ήρθε αρκετά αργά σε σχέση με τις ανάγκες της ελιάς, η οποία περνώντας το σοκ από τις θερμοκρασίες του καλοκαιριού και την ανομβρία που ακολούθησε το φθινόπωρο δεν κατάφερε να ανακάμψει σε επιθυμητά επίπεδα. Αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου είναι να φορτωθεί ο καρπός βάρος από το νερό της βροχής, το οποίο όμως στην έκθλιψη στο ελαιοτριβείο δεν δίνει και το ελαιόλαδο που θα έπρεπε».
Καχυποψία και… παροξυσμός
Οι σταθερά χαμηλές αποδόσεις του καρπού σε ελαιόλαδο έχουν τροφοδοτήσει την καχυποψία των ελαιοπαραγωγών, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις παροξυσμού, δηλαδή αγροτών που θεωρούν ότι κάτι γίνεται, κάποιος τους κλέβει το λάδι αρνούμενοι να πιστέψουν ότι έχουν αυτές τις αποδόσεις. Αυτές οι καταστάσεις είναι που οδηγούν το τελευταίο διάστημα σε διάφορες φημολογίες, οι οποίες δεν έχουν βάση. Το τελευταίο… «ανέκδοτο» το οποίο μάλιστα έχει φτάσει και σε γραφεία εξαγωγικών εταιρειών είναι ότι καταγγέλθηκε ελαιοτριβέας από αγρότη που πήρε πολύ χαμηλή ποσότητα λαδιού σε σχέση με τις ελιές που μετέφερε στο ελαιοτριβείο και πως η μονάδα ελέγχθηκε και βρέθηκε η πυρήνα με ελαιόλαδο 80%! (σ.σ.!!!).
Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της εφημερίδας μας, τέτοια ανάλυση σε πυρήνα δεν υπάρχει ούτε στο Γενικό Χημείο του Κράτους από τη Λέσβο, ούτε στο Εργαστήριο Ελαιολάδου του Κάτω Τρίτους στο οποίο κατά καιρούς οι ελαιουργικές μονάδες δίνουν δείγματα λαδιού και πυρήνα προς έλεγχο! Η περιεκτικότητα λαδιού στην πυρήνα είναι το ανώτερο μέχρι 10% και ξεκινά από το 5% (επί ξηρού), ενώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει πυρήνα χωρίς έστω αυτό το μικρό ποσοστό ελαιολάδου, καθώς δεν γίνεται να «στραγγίζει» η πάστα μέσα στους μαλακτήρες και το φυγοκεντρικό. Το 5% – 10% ελαιόλαδο στην πυρήνα δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι αυτό είναι το ποσοστό της παραγωγής του ελαιολάδου κάθε αγρότη, είναι διαφορετικός υπολογισμός. Ωστόσο τέτοιες φημολογίες που από στόμα σε στόμα διογκώνονται, ιδιαίτερα σε επαρχιακές περιοχές, όπως η δική μας, απειλούν να καταστρέψουν επαγγελματίες του ελαιολάδου, οι οποίοι παρουσιάζονται να κλέβουν πελάτες τους χωρίς αυτό να έχει βάση.
Όπως δηλώνει και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελαιοτριβέων, Γιώργος Κατζανός «ουδέποτε βρέθηκε πυρήνα σε μεγαλύτερο ποσοστό από τα προβλεπόμενα σε ελαιοτριβείο οπουδήποτε στη Λέσβο. Είναι και αυτό ένα ανέκδοτο που από στόμα σε στόμα έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις και πολύ σωστά ασχολείται η εφημερίδα σας για να ενημερώσει επιτέλους κάποιος τους ελαιοπαραγωγούς μας. Δυστυχώς ζούμε σε μια περίοδο που αρκετοί ελαιοπαραγωγοί περιφέρουν τις ελιές τους από ελαιοτριβείο σε ελαιοτριβείο, αναζητώντας τις καλύτερες αποδόσεις. Αυτό που έχω να πω είναι πως ό,τι και να κάνει ο καθένας οι αποδόσεις είναι ίδιες από ελαιοτριβείο σε ελαιοτριβείο. Η διαφορά των αποδόσεων προέρχεται από την κατάσταση του καρπού. Ο καρπός είναι που καθορίζει την ποσότητα του ελαιολάδου».
Απόγνωση
Η φημολογία για κλοπή του ελαιολάδου από ελαιοτριβείο, μέσω της πυρήνας, έρχεται να δείξει τα επίπεδα της απόγνωσης στην οποία έχουν περιέλθει οι παραγωγοί από τις χαμηλές αποδόσεις του ελαιολάδου, καθώς σε μία χρονιά που περίμεναν να ρεφάρουν με τα χωράφια τους φορτωμένα ελιές και τις οξύτητες χαμηλές ακόμα και σε ελιές που είναι πεσμένες στο έδαφος, οι κακές αποδόσεις έρχονται να καταστρέψουν αυτό το θετικό περιβάλλον. Το να φτάσει ένας ελαιοτριβέας να βγάλει νωρίτερα την πάστα από το μαλακτήρα και το ντεκάντερ, όπου γίνεται ο διαχωρισμός, για να πάρει από την πυρήνα λίγο παραπάνω πυρηνέλαιο αν πρόκειται για τριφασικό ελαιοτριβείο ή στα διφασικά ελαιοτριβεία το ρεπάσο, που είναι ένα υποβαθμισμένο λάδι, υποδεέστερο και του βιομηχανικού (το οποίο υπό προϋποθέσεις μετά από χημική επεξεργασία και πρόσμιξη με βιομηχανικό μπορεί να δώσει βρώσιμο ελαιόλαδο, αλλά πάντα προϊόν χημικής επεξεργασίας), είναι ένα πολύ ακραίο σενάριο που ουδέποτε απασχόλησε τον ελαιοκομικό τομέα στον τόπο μας.
Είναι, δε, και ζητούμενο κατά πόσο αξίζει τον κόπο να μπει κανείς στη διαδικασία αυτή. Γεγονός είναι ότι οι χαμηλές αποδόσεις τροφοδοτούν την καχυποψία των αγροτών και τον παροξυσμό στους λιγότερο ψύχραιμους, αποπροσανατολίζοντας τον αγροτικό τομέα από τα πραγματικά προβλήματα της παραγωγής και «δηλητηριάζοντας» την αγορά.
Η άλλη πλευρά
Στην άλλη πλευρά το ψύχραιμο κομμάτι των αγροτών και των τοπικών εκπροσώπων βλέπουν ότι οι χαμηλές αποδόσεις ανοίγουν το δρόμο διάπλατα για αποζημιώσεις στους ελαιοπαραγωγούς και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο η απώλεια παραγωγής λόγω των συνθηκών της κλιματικής αλλαγής καταγράφει νέα δεδομένα. Μετά το “πράσινο φως” της Ευρωπαϊκής Ένωσης για χρήση των αδιάθετων κονδυλίων του προηγούμενου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης στην κατεύθυνση αποζημιώσεων στον αγροτικό τομέα για τέτοια φαινόμενα εντείνεται η κινητικότητα στη Λέσβο και μάλιστα ρόλο παίζει και η Αυτοδιοίκηση.
Ο Συντονιστής του Δικτύου Κοινοτήτων του Δήμου Μυτιλήνης, Βασίλης Μαμώλης, έχει ήδη ξεκινήσει τις επαφές διαμηνύοντας ότι οι αποζημιώσεις για φέτος στους αγρότες είναι μονόδρομος. Όπως τονίζει στα Νέα της Λέσβου «μετά και τις νέες εξελίξεις για τις οποίες γράψατε τη Δευτέρα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουμε επιτάχυνση των διαδικασιών πάνω σε δύο άξονες, αφενός μεν για αποζημιώσεις των αγροτών για απώλεια πάγιου κεφαλαίου και από την άλλη πλευρά για χρήση των αναπορρόφητων πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για ενίσχυση του εισοδήματος των παραγωγών με αποζημιώσεις όταν πλήττονται και αντιμετωπίζουν απώλεια παραγωγής. Αυτή τη στιγμή έχουμε αγρότες που παίρνουν 30 και 40 και 50 κιλά λάδι στο μόδι και καταλαβαίνετε ότι το κόστος έκθλιψης, το ύψος των ημερομισθίων που δεν βρίσκεις κάτω από 70 ευρώ και με τις τιμές καθηλωμένες στο ελαιόλαδο, ακόμα και οικογένειες που μαζεύουν οι ίδιες τα χωράφια τους και δεν πληρώνουν μεροκάματα, δεν έχουν κάθε μέρα σίγουρο μεροκάματο. Θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν καλύτερα αν υπήρχε μια Ένωση Συνεταιρισμών με ουσιαστική παρέμβαση στις τιμές του ελαιολάδου, η Ένωση όμως πάει! Αν θέλουμε λοιπόν να μείνουν οι αγρότες στα χωράφια και να μην απαξιωθεί περαιτέρω ο αγροτικός τομέας οφείλει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να σκύψει στο πρόβλημα και να δώσει αποζημιώσεις. Η ζημιά που έχει πάθει από την ανομβρία φέτος η οικονομία του ελαιόλαδου στη Λέσβο είναι πραγματικά πολύ μεγάλη και η όποια οικονομική ενίσχυση θα έρθει να αντισταθμίσει ένα μικρό μέρος των απωλειών, θα είναι όμως και ανακούφιση για τους αγρότες μας για να συνεχίσουν στα χωριά τους», είπε ο κ. Μαμώλης.
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο
Την εξέλιξη με τις αποδόσεις του καρπού σε ελαιόλαδο παρακολουθεί και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Αιγαίου, ο πρόεδρος του οποίου Παναγιώτης Κατσαβέλλης είπε στα Νέα της Λέσβου ότι «βρισκόμαστε σε επαφή με τον Υφυπουργό, τον κύριο Σταμενίτη, ο οποίος έχει συμφωνήσει αναγνωρίζοντας το πρόβλημα μετά την επερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής, Χαράλαμπος Αθανασίου. Ωστόσο το πρόβλημα δεν είναι μόνο της Λέσβου, αφορά ολόκληρη την Ελλάδα για την ελαιοκομία, αλλά και εκτός ελληνικών συνόρων στη λεκάνη της Μεσογείου. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι πρέπει να υπάρξει μία συνολικότερη παρέμβαση, η οποία σαφώς για την Ελλάδα θα πρέπει να αφορά και άλλες περιοχές, εφόσον διεκδικούν, ενώ και σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα είναι και άλλες χώρες. Εμείς ως Γεωτεχνικό Επιμελητήριο παρακολουθούμε τις εξελίξεις πιέζοντας εκεί που πρέπει και αυτό που θα καθορίσει περαιτέρω τις ενέργειές μας θα είναι και το ύψος της παραγωγής, το οποίο θα το γνωρίζουμε μετά το τέλος της συγκομιδής».
