Συνεχίζει τις καταγραφές των ιστοριών ο σύλλογος «Το Κιόστε», στο πλαίσιο των δράσεων που υλοποιεί το τελευταίο διάστημα, ώστε να διασωθούν οι μνήμες και τα λαογραφικά στοιχεία της μικρασιατικής καταγωγής ανθρώπων του νησιού μας. Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία διηγήθηκαν τα μέλη της οικογένειας Καραμανώλη στους ανθρώπους του συλλόγου, οι οποίοι ανέφεραν σε ανακοίνωση: «Τα τέσσερα αδέρφια μας μίλησαν με έντονη συγκίνηση για τις ψαράδικες προσφυγικές οικογένειες από την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ, του πατέρα τους Κωσταντή Καραμανώλη (που είχε αδέρφια τους Μιχάλη, Σταμάτη, Παντελή, Γιάννη, Μαρίκα), και της μητέρας τους, κόρης του Θοδωρή Σκαφίδα. Μας διηγήθηκαν πολύ παραστατικά τα βάσανα των οικογενειών τους από την εποχή των Διωγμών, την περιπλάνησή τους από τον Δημοτικό Κήπο της Μυτιλήνης, στα χωράφια της Αγίας Μαρίνας και μετά την εγκατάστασή τους στον προσφυγικό συνοικισμό που χτίστηκε στην Παναγιούδα. Την αλληλεγγύη των προσφυγικών οικογενειών, που μοιράζονταν την ψαριά της ημέρας με όλους τους γείτονες, το νοικοκυριό και το γειτονιό των γυναικών, τα παιχνίδια των παιδιών, την προκοπή και την συνορισιά των ανδρών, που δούλευαν στις πεζότρατες, στα γκιργκίρια και στις ανεμότρατες της Μυτιλήνης. Τους ψαράδες που φύλαγαν απείραχτο το μερίδιο του ψωμιού από την τράτα, για να το πάν’ το βράδυ στη φαμελιά τους. Μνήμες για έθιμα της Πρωτοχρονιάς, γλέντια αρραβώνων και γάμων, παραμύθια, μαγειριές και γλυκίσματα, που συνόδευσαν τους προγόνους από το Κιόστε στην νέα τους πατρίδα. Τα πρώτα χρόνια οι ντόπιοι τους αποκαλούσαν «προσφυγάρες» και «κωλοβρέχτες», μέχρι να τους αποδεχθούν με τα χρόνια και να σβήσουν οι διακρίσεις. Μνήμες για τις τράτες και τα παστουτζίδικα στο λιμανάκι της Παναγιούδας. Για τα νέα βάσανα της κατοχής, την εργατικότητά τους που τα κατοπινά χρόνια λιγόστευε τη φτώχεια και την ανέχεια. Ο Θοδωρής μας έδειξε πώς τραβούσαν με τα φουρνέλια και τους κρόκους, τα σκοινιά της πεζότρατας, για να βγάλουν τα δίχτυα στην παραλία».
Διήγηση της οικογένειας Καραμανώλη
