Του Χρήστου Πουλέλλη
Τον ήλιο και τα μάτια σας!
Ύπουλος εχθρός της όρασης είναι η υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία προκαλεί μόνιμες οφθαλμικές βλάβες. Η έκθεση των ματιών στο ηλιακό φως, χωρίς την κατάλληλη προστασία, μπορεί να λειτουργήσει ως επιβαρυντικός παράγοντας στην εμφάνιση διάφορων παθήσεων της όρασης, όπως καταρράκτη, πτερύγιο, καρκίνο του δέρματος γύρω από τα μάτια, φωτοκερατίτιδα, και εκφυλιστικές παθήσεις του κερατοειδούς. Τα επιστημονικά δεδομένα τεκμηριώνουν ότι η μακροχρόνια έκθεση των ματιών στις υπεριώδεις ακτίνες είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για την όραση, γιατί είναι συσσωρευτική. Όλοι κινδυνεύουν, ακόμα και τα παιδιά.
Ο Σύλλογος Οπτικών και Οπτομετρών Ελλάδος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και καλεί το κοινό να λαμβάνει μέτρα προστασίας των ματιών του. Η χρήση απορροφητικών γυαλιών ηλίου και καπέλων με γείσο, ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο όπου επικρατεί έντονη ηλιοφάνεια, αποτελούν απλά και αποτελεσματικά μέτρα προφύλαξης. Από μελέτες και επιστημονικές έρευνες έχει προκύψει ότι περισσότερο από το 99% της υπεριώδους ακτινοβολίας απορροφάται από τους πρόσθιους σχηματισμούς του ματιού και ένα μικρό ποσοστό φθάνει στο φωτοευαίσθητο αμφιβληστροειδή χιτώνα. Επίσης η απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας από τα μάτια μπορεί να συμβάλλει στην πιο γρήγορη γήρανσή τους, καθώς επίσης και στην εμφάνιση μεγάλου αριθμού σοβαρών οφθαλμικών ασθενειών.
Απώλεια όρασης
Η έκθεση των ματιών στο ηλιακό φως, λόγω της ψηλής ενέργειας που μεταφέρουν οι υπεριώδεις ακτίνες, προκαλεί συσσωρεύσεις των πρωτεϊνών στο φακό, οδηγώντας έτσι στον καταρράκτη. Όσο περισσότερο εκτίθεται κάποιος στις υπεριώδεις ηλιακές ακτίνες τόσο περισσότερο κινδυνεύει να πάθει καταρράκτη. Η εν λόγω πάθηση αποτελεί μιαν από τις βασικές αιτίες τύφλωσης σε όλο τον κόσμο. Η χρόνια έκθεση στον ήλιο προκαλεί εκφυλισμό της ώχρας κηλίδας, ακόμα και απώλεια όρασης. Οι οπτικοί τονίζουν ότι η προφύλαξη των ματιών από το δυνατό ηλιακό φως είναι αναγκαία, όχι μόνο κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ιδιαίτερα κατά τις μέρες με έντονη ηλιοφάνεια.
Εξάλλου, οι ακτίνες του ήλιου που αντανακλώνται στην άμμο, στο χιόνι, στο νερό και στα οδοστρώματα είναι σε θέση να βλάψουν τον κερατοειδή χιτώνα, προκαλώντας εγκαύματα. Οι πιο επικίνδυνες ώρες της ημέρας είναι 10 π.μ.-3 μ.μ., ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα επίπεδα της υπεριώδους ακτινοβολίας είναι μεγαλύτερα όσο αυξάνεται το υψόμετρο.
Τα παιδιά κινδυνεύουν;
Τα παιδιά δεν έχουν ανοσία στην υπεριώδη ακτινοβολία. Συνήθως περνούν περισσότερες ώρες στο εξωτερικό περιβάλλον και τον ήλιο από ό,τι οι ενήλικες και αυτό τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα. Η ζημιά που μπορεί να προκληθεί στα μάτια των παιδιών από τον ήλιο συσσωρεύεται και αυξάνει τις πιθανότητες δημιουργίας οφθαλμικών παθήσεων αργότερα στη ζωή τους. Καλό είναι να προστατεύονται τα μάτια των παιδιών χρησιμοποιώντας καπέλο με γείσο και απορροφητικά γυαλιά ηλίου. Τα γυαλιά που προορίζονται για τα παιδιά πρέπει να έχουν οργανικούς φακούς και όχι κρυστάλλινους, για προστασία από πιθανούς τραυματισμούς.
Προστασία από τις υπεριώδεις ακτίνες
Για να προστατεύετε τα μάτια σας από τον ήλιο, εφαρμόστε τα ακόλουθα μέτρα: Αγοράστε πολύς καλής ποιότητας γυαλιά ηλίου που απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες. Στις προδιαγραφές των γυαλιών πρέπει να αναγράφεται σαφώς ότι μπλοκάρουν κατά 99% ή 100% τις υπεριώδης ακτίνες. Το χρώμα δεν παίζει ρόλο.
- Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να καλύπτουν και τα πλευρά προς τους κροτάφους για να μην επιτρέπουν την είσοδο των υπεριωδών ακτινών του ηλίου και τα πλάγια.
- Όταν βγαίνετε έξω στον ήλιο φοράτε καπέλο με πλατύ γείσο που προσφέρει προστασία από τις ηλιακές ακτίνες. Ακόμη και κατά τις συννεφιασμένες μέρες, η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά τα λεπτά σύννεφα.
- Άτομα που χρησιμοποιούν φακούς επαφής που προστατεύουν από τις υπεριώδεις ακτίνες, επιπρόσθετα πρέπει να φορούν και γυαλιά ηλίου.
- Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να χρησιμοποιούνται εάν είναι δυνατόν κάθε φορά που βγαίνουμε έξω στον ήλιο. Κατά τις ώρες του μεσημεριανού και νωρίς το απόγευμα, οι υπεριώδεις ακτίνες είναι πιο ισχυρές. Το ίδιο ισχύει και σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο. Στις περιπτώσεις αυτές τα γυαλιά είναι απαραίτητα.
Επικίνδυνα για την όραση τα γυαλιά – μαϊμού
Τα γυαλιά ηλίου έχουν πάψει προ πολλού να θεωρούνται πολυτέλεια, διότι οι κίνδυνοι που απειλούν την όραση από την υπεριώδη ακτινοβολία γίνονται ολοένα πιο απειλητικοί. Ωστόσο, επειδή στην αγορά κυκλοφορούν πολλά γυαλιά-μαϊμού, που δεν πληρούν τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης το κοινό πρέπει να εμπιστεύεται για τις αγορές του μόνο τα καταστήματα οπτικών.
Όπως υποστηρίζει ο Σύλλογος Οπτικών και Οπτομετρών Ελλάδος, σχεδόν όλα τα γυαλιά ηλίου που κυκλοφορούν εκτός οπτικών καταστημάτων δεν είναι απορροφητικά, ούτε και κατασκευάζονται από ελεγμένα οπτικά υλικά. Αυτό έχει ως συνέπεια οι χρήστες να βλέπουν παραμορφωμένα κάποια αντικείμενα, γεγονός που τους προκαλεί ζαλάδες και πονοκεφάλους. «Μην παρασύρεστε από την πολύ χαμηλή τιμή τέτοιων γυαλιών, γιατί μπορεί να προκληθεί ανεπανόρθωτη ζημιά στα μάτια σας», προειδοποιούν οι οπτικοί.
*Ο Χρήστος Πουλέλλης είναι πτυχιούχος Οπτικός, Εφαρμοστής Φακών Επαφής, μέλος του Συλλόγου Οπτικών και Οπτομετρών Ελλάδος.
