του Παράσχου (Πάρη) Μανιάτη
Η Ελλάδα του 2023 βίωσε μια ανησυχητική άνοδο της εγκληματικότητας, με 11.613 καταγεγραμμένα εγκλήματα, 10% αύξηση σε σχέση με το 2022. Αυτή η εγκληματικότητα παρουσιάζεται σαν σκιές στο Αιγαίο, αφού οι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό το φαινόμενο είναι πολλοί και αλληλένδετοι.
Σκοτεινές σκιές:
-Οικονομική κρίση: Η ανεργία και η φτώχεια εξακολουθούν να είναι κυρίαρχοι παράγοντες που οδηγούν σε παράνομες ενέργειες. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι τα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα παρέμειναν σχετικά υψηλά το 2023, ενισχύοντας την εγκληματική δραστηριότητα σε αστικές και περιφερειακές περιοχές.
-Κοινωνικές ανισότητες: Η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και η αδικία έχουν δημιουργήσει εκτεταμένη οργή και δυσαρέσκεια, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων, που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.
-Μετανάστευση: Η μεταναστευτική κρίση έχει εντείνει την πίεση στις κοινωνικές και αστυνομικές υπηρεσίες, με την διακίνηση ανθρώπων και την ένταξη προσφύγων να φέρνουν νέες προκλήσεις στην εθνική ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή.
-Ναρκωτικά: Η αύξηση της διακίνησης και χρήσης ναρκωτικών έχει ενισχύσει τα εγκληματικά δίκτυα και τη βία στην κοινωνία, με τα ναρκωτικά να αποτελούν μεγάλο κομμάτι της εγκληματικής οικονομίας, κυρίως στις μεγάλες πόλεις και τουριστικές περιοχές.
-Πολιτική αστάθεια: Η ανασφάλεια στο πολιτικό περιβάλλον, με συχνές αλλαγές κυβερνήσεων και ακραίες πολιτικές φωνές, δημιουργεί ένα κλίμα ανομίας και επιτρέπει την ανάδυση εγκληματικών δράσεων που εκμεταλλεύονται την πολιτική αβεβαιότητα.
-Ξενοφοβία: Η άνοδος της ακροδεξιάς και η ενίσχυση των ξενοφοβικών στοιχείων έχουν οδηγήσει σε βίαια επεισόδια κατά μειονοτήτων, δημιουργώντας περαιτέρω κοινωνικές εντάσεις.
-Κοινωνικά δίκτυα: Η εύκολη επικοινωνία μέσω των κοινωνικών δικτύων διευκολύνει την οργάνωση και τη δράση εγκληματικών ομάδων, αυξάνοντας τις προκλήσεις για τις αστυνομικές αρχές στην προσπάθεια παρακολούθησης και αντιμετώπισής τους.
-Πρόσβαση σε όπλα: Η ευκολία στην απόκτηση όπλων εντείνει την εγκληματική βία, με αποτέλεσμα αυξημένα επεισόδια ένοπλων συγκρούσεων και ληστειών.
Παραδείγματα
Παραδείγματα πρόσφατων εγκληματικών περιστατικών που σημάδεψαν την Ελλάδα του 2023 περιλαμβάνουν:
-Την απαγωγή ενός εφήβου στη Θεσσαλονίκη,
-λαθρεμπόριο ναρκωτικών στα νησιά του Ιονίου,
-απόπειρα ληστείας σε τράπεζα στην Αθήνα,
-δίωξη εγκληματικών ομάδων στην περιοχή των Μετεώρων
-εκβιασμούς στην επιχειρηματική κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Αυτά τα περιστατικά αποτελούν μέρος της μεγαλύτερης εικόνας της αυξανόμενης εγκληματικότητας που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία. Επίσης άλλα περιστατικά αποτελούν τα ακόλουθα:
1.Ηλεκτρονική απάτη: Συγκεκριμένα περιστατικά απάτης μέσω διαδικτύου, όπως φίσινγκ επιθέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς ή απάτες μέσω ηλεκτρονικών αγορών, καθώς αυτός ο τύπος εγκληματικότητας έχει αυξηθεί λόγω της τεχνολογικής προόδου.
2.Διακίνηση παραποιημένων προϊόντων: Περιστατικά στην αγορά με πωλήσεις πλαστών ειδών, όπως ρούχα, φαρμακευτικά προϊόντα και ηλεκτρονικά είδη, τα οποία πλήττουν την οικονομία και την δημόσια υγεία.
3.Εκβιασμοί και οργανωμένο έγκλημα: Συμμορίες που δρουν σε αστικές περιοχές εκβιάζοντας επιχειρήσεις ή προσωπικότητες για χρήματα, χρησιμοποιώντας τη βία ή την απειλή.
4.Εμπόριο παράνομων ουσιών: Αύξηση στη διακίνηση και την κατανάλωση παράνομων ουσιών, περιλαμβάνοντας αναλυτικά περιστατικά διακίνησης σε διαφορετικές περιοχές και τις συνέπειες στην κοινωνία.
5.Επιθέσεις σε δημόσια κτίρια: Περιστατικά βανδαλισμού ή επιθέσεων σε δημόσια κτίρια και ιδρύματα, που αντανακλούν την πολιτική ή κοινωνική αναταραχή.
6.Επιθέσεις κατά δημοσιογράφων και ακτιβιστών: Καταγραφή συμβάντων που στοχεύουν σε άτομα που εκφράζουν δημόσια τις απόψεις τους, υποδεικνύοντας περιστατικά εκφοβισμού ή βίαιων επιθέσεων με στόχο τη φίμωση της ελευθερίας του λόγου.
7.Διακίνηση ανθρώπων και παράνομη εργασία: Αναφορά συγκεκριμένων περιπτώσεων όπου άτομα εκμεταλλεύονται την παράνομη εργασία ή μέσω σεξουαλικής εκμετάλλευσης, αντανακλώντας την ανάγκη για εντατικότερη δράση και προστασία των ευάλωτων ομάδων.
8.Τρομοκρατικές πράξεις και ακραίες ιδεολογικές ενέργειες: Συμπερίληψη περιστατικών που σχετίζονται με τρομοκρατία ή ακραίες πολιτικές ενέργειες, επισημαίνοντας τις επιπτώσεις τους στην κοινωνική ασφάλεια και σταθερότητα.
Στατιστικά Στοιχεία
-Η Ελλάδα κατέγραψε 344 ανθρωποκτονίες το 2023, με αύξηση 15% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, αντανακλώντας μια ανησυχητική τάση στην έκταση της βίαιης εγκληματικότητας.
-Περίπου 3.000 περιστατικά βίας στην οικογένεια αναφέρθηκαν, καταδεικνύοντας αύξηση 10% και ενισχύοντας την ανάγκη για περισσότερους κοινωνικούς πόρους και υπηρεσίες υποστήριξης.
-Οι κλοπές έφτασαν τις 52.000 περιπτώσεις, με αύξηση 10%, υποδεικνύοντας τη συνεχή ανάγκη για αυστηρότερα μέτρα ασφαλείας και πρόληψης.
-Οι ληστείες είδαν επίσης μια αύξηση της τάξης του 15%, φτάνοντας τις 10.000, αναδεικνύοντας την αυξημένη τόλμη και επιθετικότητα των εγκληματικών στοιχείων.
Οι κατηγορίες της μαφίας στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, εκτός από την εγχώρια μαφία, δραστηριοποιούνται επίσης οργανώσεις εγκληματικού χαρακτήρα από την Αλβανία, τη Ρωσία και τη Γεωργία.
Σκοτεινά σημάδια
Σε μια εποχή που η κοινωνία βιώνει αυξανόμενα περιστατικά βίας, οι ανησυχητικές εκδηλώσεις του φαινομένου αυτού ποικίλλουν σε φύση και έκταση. Περιστατικά, όπως η άγρια δολοφονία ενός μωρού στον Αλιάκμονα, η δολοφονία ενός 50χρονου από τη σύζυγό του στη Νίκαια, η ανελέητη εξόντωση ενός ηλικιωμένου στα Χανιά, και η βίαιη ληστεία που οδήγησε στον θάνατο ενός καταστηματάρχη στην Καλαμάτα, καθρεφτίζουν την ποικιλομορφία της βίας που μαστίζει διάφορες περιοχές της χώρας. Προστίθενται επίσης σε αυτή τη λίστα η δολοφονία ενός 52χρονου ιδιοκτήτη γραφείου τελετών στη Θεσσαλονίκη και άλλες επιθέσεις που δεν καταλήγουν πάντα στις ειδήσεις, αλλά συμβάλλουν στο κλίμα ανασφάλειας.
Τα συγκεκριμένα περιστατικά, που εκτυλίχθηκαν σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, αναδεικνύουν την ανάγκη για ενίσχυση των αστυνομικών μηχανισμών και την εφαρμογή πιο αποτελεσματικών μέτρων ασφαλείας για την προστασία των πολιτών. Η συχνότητα και η ένταση των βίαιων εγκλημάτων έχουν προκαλέσει ανησυχία στο κοινό και έχουν εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των υφιστάμενων αστυνομικών δομών και των στρατηγικών που ακολουθούνται για τη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας. Η αύξηση των περιστατικών σκληρής βίας και οικογενειακής δυσφορίας αποκαλύπτει ένα πιο ευρύτερο πρόβλημα στην κοινωνική συνοχή και στην οικονομική σταθερότητα που πρέπει να αντιμετωπιστεί με συνεκτικές πολιτικές και μέτρα πρόληψης.
Φώτα στο σκοτάδι
-Παρά την αυξημένη εγκληματικότητα, η μείωση των τροχαίων ατυχημάτων δείχνει την επιτυχία των εκστρατειών για την οδική ασφάλεια και την αυξημένη ευαισθητοποίηση του κοινού.
-Η αυστηρή εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας σηματοδοτεί ένα βήμα προς τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής.
-Πρωτοβουλίες για την προστασία των ζώων με αυστηρούς ελέγχους και κυρώσεις ενισχύουν την κοινωνική ευαισθησία και την υπεύθυνη συμπεριφορά.
Αντιμετωπίζοντας το σκοτάδι
Η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από όλα τα κοινωνικά στρώματα, με την πολιτεία, την κοινωνία και τους πολίτες να συνεργάζονται στενά. Η οικονομική ανάκαμψη, η κοινωνική ενσωμάτωση, η πρόληψη και η αποτελεσματική αστυνόμευση είναι βασικοί πυλώνες για την αντιμετώπιση των ριζών της εγκληματικότητας. Προγράμματα εκπαίδευσης, ενημέρωσης και αγωγής, μαζί με την ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών και την πρόσβαση σε υποστηρικτικές δομές, μπορούν να αποτελέσουν ένα σταθερό θεμέλιο για τη μείωση των εγκληματικών ενεργειών.
Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του σκοταδιού, είναι αναγκαία η ενίσχυση της αστυνομίας με νέες προσλήψεις και εκπαίδευση αστυνομικών, καθώς και η βελτίωση της συνεργασίας με διεθνείς αρχές για την προστασία των συνόρων και την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος. Επίσης, η ανάπτυξη σύγχρονων τεχνολογιών και μέσων για την αστυνόμευση μπορεί να ενισχύσει την προληπτική δράση και την ταχεία αντίδραση.
Σημαντικός είναι ο ρόλος της κοινωνίας και της εκπαίδευσης στην πρόληψη της εγκληματικότητας, με την προώθηση προγραμμάτων που στοχεύουν στην αγωγή των νέων και την ενημέρωση του κοινού για τους κινδύνους και τις συνέπειες της εγκληματικής δραστηριότητας. Η ενθάρρυνση της εθελοντικής δράσης και η συμμετοχή σε αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες μπορούν να προσφέρουν θετικές εναλλακτικές για τους νέους, μειώνοντας την προσέλκυσή τους στην εγκληματικότητα.
Τέλος, η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικότερου νομικού συστήματος, με την επιτάχυνση της δικαστικής διαδικασίας και την εφαρμογή αυστηρότερων ποινών για σοβαρά εγκλήματα, είναι ουσιαστικό για την αποτροπή εγκληματικής δραστηριότητας και την ανάδειξη του αισθήματος της δικαιοσύνης στην κοινωνία. Η βελτίωση των συνθηκών στις φυλακές και η υποστήριξη των προγραμμάτων επανένταξης για τους πρώην κρατούμενους μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του ποσοστού επαναληπτικής εγκληματικότητας.
Η συνεργασία μεταξύ όλων των φορέων, κυβέρνησης, αστυνομίας, δικαιοσύνης, κοινωνικών οργανισμών και του πολίτη είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση ενός ασφαλούς και δίκαιου περιβάλλοντος. Η ανταλλαγή πληροφοριών και οι κοινές πρωτοβουλίες μπορούν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών και να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή.
Επίλογος
Σε μια εποχή που η Ελλάδα και η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζουν αυξημένες προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, η ολιστική και πολυεπίπεδη προσέγγιση παραμένει ζωτικής σημασίας. Μέσα από συλλογική προσπάθεια και αισιοδοξία, μπορεί να γίνει πραγματικότητα η κατασκευή ενός μέλλοντος όπου το φως της ελπίδας και της προόδου θα φωτίζει τις σκιές του σκοταδιού που σήμερα βαραίνουν στην ελληνική κοινωνία.
