- «Θα μπορούμε σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα ετών να μιλήσουμε πιο ξεκάθαρα για το χρόνο που η σειρά αυτή ελαιολάδων θα φτάσει στα ράφια και στον καταναλωτή»
Συνέντευξη στον Ανέστη Χατζηδιάκο
Στη Λέσβο βρέθηκε πριν λίγες μέρες ο Επίκουρος Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Αντώνης Κουτελιδάκης, ο οποίος μαζί με τον Διευθυντή του πάντα πρωτοπόρου Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Στύψης, Στρατή Σλουμάτη, είναι οι υπεύθυνοι του ερευνητικού προγράμματος “Bioolive Plus”, που αφορά την παραγωγή ενός νέου πρωτοπόρου προϊόντος, που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε και ελαιόλαδο του μέλλοντος. Ελαιόλαδο με ιδιαίτερες διατροφικές και λειτουργικές ιδιότητες, για την παραγωγή του οποίου αξιοποιούνται παραπροϊόντα ελαιουργίας (πομάσα ελιάς, φύλλα ελιάς κ.ά.), αλλά και ελληνικά βότανα. Με αφορμή την επίσκεψή του στη Λέσβο, ο κ. Κουτελιδάκης μίλησε στα «ΝΕΑ της Λέσβου» για την πορεία του έργου.
-Έχετε προχωρήσει στη δημιουργία αυτού που θα χαρακτηρίζαμε ως «λάδι του μέλλοντος». Μιλήστε μας λίγο γι’ αυτό, τι ακριβώς αφορά;
«Το ελαιόλαδο είναι ένα από τα σημαντικότερα προϊόντα της χώρας, με ιδιαίτερη διατροφική αξία. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε παραπροϊόντα της ελαιοποίησης, όπως η πομάσα και τα φύλλα ελιάς (και άλλων βιομηχανιών, όπως φλούδες εσπεριδοειδών και ροδιού), αλλά και βότανα της ελληνικής χλωρίδας ώστε να απομονώσουμε ουσίες με ευεργετικές δράσεις στην υγεία, για να δημιουργήσουμε ενισχυμένα ελαιόλαδα με ακόμη μεγαλύτερη διατροφική αξία και βιοδραστικότητα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, ειδικά για τα ραφιναρισμένα ελαιόλαδα στα οποία οι διεργασίες έχουν επιδράσει αρνητικά στα θρεπτικά τους συστατικά, αλλά και σε ελαιόλαδα που αποθηκεύονται επί μακρόν, με αποτέλεσμα να φθίνει η δραστικότητα των ουσιών τους στον οργανισμό. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ελαιόλαδα που θα εμφανίζουν ενδεχομένως πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική, καρδιοπροστατευτική και αντιδιαβητική δράση, θα απευθύνονται τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και σε ειδικές ομάδες με χρόνιες παθήσεις, ενώ παράλληλα θα αξιοποιούν τον τεράστιο όγκο υποπροϊόντων ελαιοποίησης και χυμοποίησης φρούτων συμβάλλοντας στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας, καθώς και τα ευεργετικά ελληνικά βότανα προωθώντας την ενίσχυση της οικονομίας μέσω της ενίσχυσης της καλλιέργειάς τους».
-Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτού του ελαιολάδου και σε τι διαφοροποιείται από το «κλασικό» ελαιόλαδο; Πώς ωφελούν τον καταναλωτή;
«Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτού του ελαιολάδου, ουσιαστικά αυτής της σειράς ελαιολάδων, είναι ότι έχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση και μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιοδραστικές ουσίες, όπως οι πολυφαινόλες, τα καροτενοειδή και τα τερπενοειδή, προερχόμενα από τα φύλλα και την πομάσα ελιάς, τις φλούδες πορτοκαλιού και ροδιού, τον βασιλικό, το σπαθόχορτο, το δεντρολίβανο κ.ά. Αυτή η υψηλή περιεκτικότητα σε βιοδραστικά συστατικά ενδεχομένως να σχετίζεται με ακόμη ισχυρότερες ευεργετικές ιδιότητες από το συμβατικό ελαιόλαδο, κάτι που διερευνούμε μέσω διεξαγωγής διατροφικών παρεμβάσεων-κλινικών μελετών. Ήδη από τις πρώτες δοκιμές σε εθελοντές παρατηρούμε ότι αυξήθηκε περισσότερο η αντιοξειδωτική δράση στο αίμα, ενώ υπήρξε τάση μείωσης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα μεταγευματικά, στοιχεία που δείχνουν πιθανή επίδραση μακροπρόθεσμα στην αναστολή παθοφυσιολογικών διαδικασιών εμφάνισης χρόνιων ασθενειών. Οι μελέτες συνεχίζονται. Παράλληλα, η σειρά αυτή των ελαιολάδων εμφανίζει ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και υψηλό βαθμό αποδοχής από τους καταναλωτές, όπως έδειξε ο οργανοληπτικός έλεγχος που πραγματοποιήσαμε. Μέσω ενός μοντέλου συγκερασμού των αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων μετά από εφαρμογή διαφόρων μεθόδων ενίσχυσης, της αρεστότητας εκ των καταναλωτών και της επίδρασης σε βιοδείκτες εθελοντών μετά την κατανάλωση, καταλήξαμε σε μια σειρά ελαιόλαδα ενισχυμένα με συστατικά από πομάσα ελιάς, φύλλα ελιάς, φλούδες πορτοκαλιού, φλούδες ροδιού, σπαθόχορτο και βασιλικό κ.ά., τα οποία θα μπορούσαν να παραχθούν από την εταιρεία πιλοτικά».
–Απ’ όσο γνωρίζουμε, το προηγούμενο διάστημα έχουν αποσταλεί δείγματα περσινής και φετινής παραγωγής ελαιολάδου. Ποια είναι τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανάλυση αυτών των δειγμάτων;
«Ναι βέβαια. Τα δείγματα αναλύθηκαν και παρατηρήθηκε υψηλή αντιοξειδωτική δράση και υψηλή περιεκτικότητα σε φαινολικές ουσίες και στα δύο δείγματα, ιδιαίτερα στο δείγμα της φετινής χρονιάς. Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής και το σύνολο των καλλιεργητικών συνθηκών που εφαρμόζονται οδηγεί σε ένα ποιοτικό ελαιόλαδο με υψηλή θρεπτική αξία. Παρόλα αυτά, ειδικά σε κάποιες περιπτώσεις η αύξηση της θρεπτικής αξίας και της βιοδραστικότητας του ελαιολάδου θα μπορούσε να αποτελεί ένα σημαντικό στόχο-ενίσχυση της οικονομίας, ειδικά όταν συνδυάζεται με εκμετάλλευση των παραπροϊόντων ελαιοποίησης».
-Πόσο κοντά βρισκόμαστε στο να δούμε το νέο αυτό ελαιόλαδο στα ράφια των καταστημάτων;
«Έχουν γίνει στο Πανεπιστήμιο πιλοτικές παραγωγές των καινοτόμων ελαιολάδων με διαφορετικές μεθοδολογίες ενίσχυσης βιοδραστικών συστατικών (χρήση μικροενθυλάκωσης, εφαρμογή επώασης, εφαρμογή απλής παραμονής κ.ά.). Η εταιρεία μπορεί να προχωρήσει σε λίγο καιρό στις πρώτες δοκιμαστικές πιλοτικές παραγωγές υπό την καθοδήγησή μας και ευελπιστούμε ότι έπειτα και από τα εναπομείναντα πειράματα και δοκιμές που κάνουμε στο εργαστήριο, θα μπορούμε σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα ετών να μιλήσουμε πιο ξεκάθαρα για το χρόνο που η σειρά αυτή ελαιολάδων θα φτάσει στα ράφια και στον καταναλωτή (η μαζική παραγωγή, μετά την πιλοτική, κάθε προϊόντος δεν είναι μία εύκολη υπόθεση, απαιτεί την ικανοποίηση άλλων παραμέτρων, όπως οικονομική υποστήριξη, κατάλληλη συσκευασία, αναζήτηση διανομής, ευρεία αποδοχή καταναλωτή κ.ά. και δεν οδηγεί πάντα σε αίσιο τέλος, για την ακρίβεια μόνον ένα 15% καταλήγει σε επιτυχή έκβαση)».
-Αποτελεί το νέο ελαιόλαδο μια επιλογή που μπορεί να είναι και επιχειρηματικά βιώσιμη, ώστε να οδηγήσει σε νέα επιχειρηματικά μονοπάτια τους ντόπιους παραγωγούς;
«Σαφέστατα τα νέα ελαιόλαδα προβάλλουν ως μία επιλογή βιώσιμης επιχειρηματικής επιλογής για τους ντόπιους παραγωγούς ελαιολάδου αλλά και άλλους κλάδους, όπως οι καλλιεργητές αρωματικών φυτών, ροδιού, εσπεριδοειδών κ.ά.. Αυτό οφείλεται αφενός μεν στην πιθανή μεγάλη αποδοχή εκ των καταναλωτών, αφετέρου δε στη σημαντικότητα της αξιοποίησης της τεράστιας ροής παραπροϊόντων τόσο κατά την ελαιοποίηση όσο και σε άλλες αγροτοβιομηχανικές δραστηριότητες του νησιού. Και πάλι να σημειώσουμε ότι η εμπορική επιτυχία του εγχειρήματος μετά την ολοκλήρωση του ερευνητικού προγράμματος είναι πάντα αμφίβολη και πολυπαραμετρική (η εταιρεία έχει την πρόθεση να το προχωρήσει κατ’ αρχήν)».
-Η παραγωγή του ελαιολάδου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα συνεργασίας ερευνητικών και παραγωγικών φορέων. Ποιοι είναι οι στόχοι αυτού του προγράμματος και πώς μπορεί να ωφελήσει γενικότερα την παραγωγή στη Λέσβο;
«Ο στόχος ενός Πανεπιστημιακού ιδρύματος είναι διττός: Δεν είναι μόνο η παροχή επιστημονικών γνώσεων και η κατάρτιση νέων επιστημόνων, αλλά και η διάχυση της γνώσης στην κοινωνία, η σύνδεση με την οικονομία, η ενίσχυση των επιχειρήσεων και η προαγωγή της ποιότητας ζωής των πολιτών. Στα πλαίσια αυτά το πρόγραμμα BIOLIVE PLUS στοχεύει να ενισχύσει σε τεχνογνωσία τον κλάδο της ελαιοποίησης, αλλά και να προάγει την τοπική παραγωγή ελαιολάδου, αρωματικών φυτών και άλλων σημαντικών για την Ελλάδα πρώτων υλών, όπως το ρόδι και τα εσπεριδοειδή κ.ά.. Επίσης, στοχεύει να συμβάλει στο σημαντικό πρόβλημα της διαχείρισης των ρυπογόνων ροών παραπροϊόντων που παράγονται από την ελαιοποίηση και όχι μόνο, αξιοποιώντας τα για την απομόνωση ενδεχόμενων ευεργετικών συστατικών για την υγεία».
