Στο βραβευμένο με Arthur C. Clarke Award βιβλίο της η Emily St. John Mandel καταπιάνεται με μια ιστορία που διαδραματίζεται ως επί το πλείστον σε ένα μεταποκαλυπτικό περιβάλλον, το οποίο προέκυψε μετά το ξέσπασμα ενός θανατηφόρου ιού. Φυσικά δεν είναι ούτε το πρώτο, ούτε το τελευταίο έργο επιστημονικής φαντασίας, που μας παρουσιάζει ένα δυστοπικό μέλλον. Η συγγραφέας, ωστόσο, καταφέρνει με έναν εξαιρετικά απλό και ευφυή τρόπο να ξεφύγει από την πεπατημένη.
Αν αναφερθούμε σε «δυστοπικό μέλλον» σίγουρα θα έρθουν στο μυαλό μας εικόνες με εξελιγμένη τεχνολογία, γιγάντιες πόλεις, κοινωνίες, οι οποίες έχουν βυθιστεί βέβαια σε μια παρακμή, αλλά έχουν εντάξει στην καθημερινότητά της την τεχνολογική εξέλιξη, ή μπορεί και να έχουν υποταχθεί από αυτή. Εδώ, όμως, έχουμε έναν κόσμο του οποίου η εξέλιξη όχι μόνο έχει σταματήσει βίαια λόγω του ιού, αλλά έχει πάει την ανθρωπότητα αρκετά βήματα πίσω.
Περιγράφεται ιδανικά αυτή η κατάσταση στο 6ο κεφάλαιο του βιβλίου: «[…] Τέλος οι πόλεις. Τέλος οι ταινίες, παρά μόνο σπάνια, και μόνο με γεννήτρια, της οποίας ο θόρυβος κάλυπτε τον μισό διάλογο, αλλά και πάλι για λίγο, στην αρχή, μέχρι να τελειώσουν τα καύσιμα, γιατί η βενζίνη των αυτοκινήτων μπαγιατεύει μετά από δύο ή τρία χρόνια. […] Τέλος το ίντερνετ. Τέλος τα κοινωνικά δίκτυα, τέλος η περιήγηση σε κατεβατά από όνειρα και αγχωμένες ελπίδες και φωτογραφίες φαγητών […]»
Στο βιβλίο περιγράφεται ένας κόσμος, που έχει «σταματήσει», και που ευνοεί το ξύπνημα στοιχείων των ανθρώπινων κοινωνιών, που νομίζαμε πως είχαν εξαφανιστεί, αλλά απλά βρίσκονταν σε χειμερία νάρκη. Το σκηνικό αυτό αποτελεί τη βάση, και η Emily St. John Mandel το αναπτύσει με εξαιρετική αφήγηση, παράλληλα και ισορροπημένα με τους χαρακτήρες της και την ιστορία της η οποία διαδραματίζεται σε δύο χρόνους.
Θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε, όμως το βιβλίο, με όσα ζούμε σήμερα; Μάλλον όχι, γιατί παρά τις συνθήκες καραντίνας που ζήσαμε δεν πιστεύουμε πως θα σταματήσει ο κόσμος μας. Ούτε η Emily St. John Mandel προέβλεψε το μέλλον του κόσμου μας το 2014, που έγραψε τον Σταθμό Έντεκα. Δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε, όμως, πως η αισιοδοξία που αποπνέει αυτό το βιβλίο, σχεδόν σε κάθε του σελίδα – ακόμη και μέσα από τις δυστοπικές περιγραφές – είναι αυτή που πρέπει να αποτελεί οδηγό μας για τις ημέρες, που έρχονται.
Ο Σταθμός Έντεκα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.
