Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Φοιτητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Την πρώτη Κυριακή των νηστειών έχει καθιερώσει η Εκκλησία μας να τιμούμε την Ορθοδοξία. Η Ορθοδοξία δεν είναι μια θρησκεία, δεν είναι μια ιδεολογία, αλλά είναι ζωή. Και Ζωή είναι ο Χριστός. Όταν λέμε «Ορθοδοξία», δεν εννοούμε μια άποψη, μια ιδέα ή ένα σωματείο που καλούμαστε να τιμήσουμε και να υπερασπιστούμε, αλλά η Ορθοδοξία είναι ο Χριστός, είναι ο τρόπος συνάντησης μαζί Του και η δυνατότητα του ανθρώπου να σχετίζεται μαζί Του.
Μ’ αυτό τον τρόπο, η Ορθοδοξία διαφυλάσσει και διακονεί όλη την οικουμένη, παραδίδοντας αυτόν τον τρόπο «γεύσης» και αίσθησης του Θεού και πραγματικής συνάντησης μαζί Του. Η Ορθοδοξία δεν έχει διάθεση υπεροχής ή σύγκρουσης με μια άλλη άποψη και κοσμοθεωρία, αλλά είναι η αποκάλυψη και η φανέρωση του Θεού. Στον Χριστιανισμό η αλήθεια είναι Πρόσωπο και όχι κάποιο λογικό αξίωμα ή θεώρημα.
Κάποιος θα πει: «Είμαστε αμαρτωλοί». Δεν είναι εμπόδιο αυτό. Η μετάνοια μας δίνει τη δυνατότητα να συναντηθούμε με τον Χριστό. Άλλος θα πει: «Είμαστε ενάρετοι». Ούτε αυτό μας εξασφαλίζει. Δε μας σώζει η αρετή μας, αλλά μας σώζει ο Χριστός. Ίσως κάποιος άλλος πει: «Έχουμε αδικηθεί». Κι, όμως, δεν χάνουμε τίποτα αν έχουμε τον Χριστό. Ή το αντίθετο: «Έχουμε δικαιωθεί». Δεν κερδίζουμε τίποτα αν δεν έχουμε τον Χριστό. Μας προσβάλλουν οι άνθρωποι; Δεν χάνουμε τίποτα αν έχουμε τον Χριστό. Μας αγαπούν οι άνθρωποι; Δεν κερδίζουμε τίποτα αν δεν έχουμε τον Χριστό.
Αυτή με απλά λόγια είναι η πρόταση της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας. Όταν έχουμε τον Χριστό δεν έχουμε τίποτα και τα έχουμε όλα. Αν έχουμε τον Χριστό, έχουμε τη δυνατότητα να «δίνουμε» ζωή και στους άλλους. Όταν απαιτούμε απ’ τον εαυτό μας, δεν βρίσκουμε τίποτα. Όταν απαιτούμε απ’ τον Χριστό, τόσο απομακρυνόμαστε απ’ τον Χριστό. Υπάρχει μια μεγάλη αλήθεια στην πνευματική ζωή: Οι πνευματικές προϋποθέσεις για να «γευτούμε» αυτή την αποκάλυψη του Θεού, δεν είναι η δύναμη, αλλά η αδυναμία. Δεν είναι η υποστήριξη της άποψής μας, αλλά η παράδοση στο θέλημα του Θεού. Ο κόσμος γνωρίζει τη νίκη «διά της δυνάμεως». Εμείς γνωρίζουμε τη νίκη «διά της αδυναμίας».
Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι ο πόθος για να «γευτείς» το Θεό σε ταπεινώνει και σε συντρίβει. Λες: «Χωρίς την Αλήθεια δεν ζω. Δεν μπορώ να φτάσω στην Αλήθεια με τις δικές μου δυνάμεις, γιατί είναι πάνω από μένα». Αυτός ο πόθος και αυτή η επίγνωση μας ταπεινώνουν και μας συντρίβουν. Έτσι, σ’ αυτούς τους «αδύναμους» και «ταλαιπωρημένους» αποκαλύπτεται ο Θεός. Γι’ αυτό, η «δύναμη» της Ορθοδοξίας είναι η αδυναμία της, η «δύναμη» του ορθοδόξου είναι η αδυναμία του, που εκφράζεται με τον πόθο του για συνάντηση με την Αλήθεια. Αυτός ο πόθος για την Αλήθεια είναι που μας οδηγεί στην ταπείνωση.
Άρα, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να ισχυριστούμε την ανωτερότητά μας έναντι οποιουδήποτε άλλου, αφού η αλήθεια που διεκδικεί την ανωτερότητά της δεν είναι «αλήθεια», αλλά, απλώς, μια «συγκρουσιακή» θέση. Η Ορθοδοξία είναι η εμπειρία του Θεού και σ’ αυτή είναι καλεσμένοι όλοι οι άνθρωποι, όλη η οικουμένη. Η Εκκλησία κάνει αυτό το πράγμα: Διαφυλάσσει αυτόν τον τρόπο της προσωπικής συνάντησης και εμπειρίας του Θεού.
Ο δρόμος είναι η προσωπική άσκηση και ο αγώνας. Η βάση του αγώνα είναι η ταπείνωση και η αγάπη. Η αγάπη που δεν είναι μια ναρκισσιστική ικανοποίηση, αλλά είναι η ικανότητα να «βγαίνω» απ’ τον εαυτό μου και να φτάνω σ’ ένα σημείο να συγχωρώ και ν’ αγαπώ τον εχθρό μου. Όχι μ’ έναν καταναγκαστικό τρόπο, αλλά μ’ έναν ελεύθερο τρόπο που είναι «καρπός» της εμπειρίας της αγάπης του Θεού. Ο «πλήρης» και «γεμάτος» άνθρωπος είναι αυτός που αυθόρμητα και ελεύθερα συγχωρεί τους πάντες, ιδίως, τους εχθρούς του, και η καρδιά του γίνεται ο «χώρος» όλου του κόσμου. Γίνεται η «χώρα του αχωρήτου», «κατοικεί» ο Χριστός και κάθε άνθρωπος, γνωστός και άγνωστος, οικείος και εχθρός, πιστός και άπιστος.
Αυτό που έχουμε ανάγκη οι άνθρωποι σήμερα, δεν είναι να καταλάβουμε κάτι, αλλά να μας αποκαλυφθεί Κάποιος: Ο Χριστός. Ο Χριστός στο ευαγγέλιο πουθενά δεν είπε: «Ελάτε να καταλάβατε». Είπε: «Ελάτε να με φάτε και να ζήσετε. Λάβετε φάγετε». Δεν είπε «Λάβετε μάθετε». Μόνο εάν γευτούμε τον Χριστό μπορούμε να καταλάβουμε και να μάθουμε, συνειδητοποιώντας ότι ο Χριστός είναι η ζωή μας. Η πρόταση της Εκκλησίας δεν είναι ένας «διάλογος εξήγησης», αλλά είναι μια αποκάλυψη του Θεού. Η πρόσκλησή της είναι απλή: «Έλα και δες. Έλα, κάνε το βήμα, δώσε μια ευκαιρία γνωριμίας». Χριστιανισμός δεν σημαίνει τα ξέρω όλα. Σημαίνει, ίσως, ότι δεν ξέρω τίποτα, αλλά, ωστόσο, εμπιστεύομαι.
Γι’ αυτό, η Εκκλησία διακονεί τον κόσμο και δεν είναι «συγκρουσιακή», μιας και ο μόνος τρόπος για να «γευτούμε» την Αλήθεια είναι αυτός που μας έδειξε ο Χριστός. Ποιον τρόπο; Αυτόν που ανέβηκε μέχρι σταυρού και εκεί φανέρωσε την παντοδυναμία Του. Αυτή είναι η νίκη, η δόξα και το καύχημα της Ορθοδοξίας: Ο σταυρός και η ανάσταση.
