Της Φεβρωνίας Γ. Κανταρτζή MD, Ιατρού Βιοπαθολόγου – Μικροβιολόγου
Η κοιλιοκάκη (CD) είναι μια αυτοάνοσου τύπου διαταραχή του λεπτού εντέρου που οφείλεται σε υπερευαισθησία στη γλουτένη λόγω γενετικής προδιάθεσης.
Ιστολογικά η πάθηση χαρακτηρίζεται από λείανση του εντερικού βλεννογόνου υμένα, έχοντας ως αποτέλεσμα ένα σύνδρομο δυσαπορρρόφησης. Η ακριβής αιτιολογία παραμένει άγνωστη, όμως, η γλιαδίνη, κλάσμα της γλουτένης του σίτου αποτελεί σαφώς τον τοξικό παράγοντα.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
- προσβάλλει 0,6%-1% του πληθυσμού παγκοσμίως
- για κάθε μια διαγνωσμένη περίπτωση υπολογίζεται ότι υπάρχουν 53 αδιάγνωστες
- αυξανόμενη συχνότητα στις αναπτυσσόμενες χώρες
- αλλαγές στον τρόπο παραγωγής και επεξεργασίας του σιταριού
- μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία
- η αναλογία μεταξύ συμπτωματικής και ασυμπτωματικής στα παιδιά υπολογίζεται να είναι 1:7
- 1:100 άνθρωποι πάσχουν από τη νόσο αυτή
- το 99% των Ελλήνων που πάσχουν από κοιλιοκάκη δεν το γνωρίζει
ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗΣ
Συμπτωματική
- Κλασική: Τυπική εικόνα δυσαπορρόφησης, ηλικία εμφάνισης 6-24 μηνών
- Άτυπη: Άτυπες εκδηλώσεις (μικρό ανάστημα, αναιμία, στειρότητα,) ηλικία εμφάνισης μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες
- Λανθάνουσα: Ασυμπτωματική ή άτυπα συμπτώματα. Η ατροφία των λαχνών μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα.
- Δυνητική: Φυσιολογική βιοψία. Ορολογικά – ανοσολογικά ευρήματα συμβατά με κοιλιοκάκη. Πιθανότητα ανάπτυξης κοιλιοκάκης 50%
- Ανθεκτική: Μη ανταπόκριση σε 6μηνη αυστηρή δίαιτα ελεύθερη γλουτένης
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Βασίζεται στον ορολογικό έλεγχο των αντισωμάτων και είναι ακριβής μόνο αν η διατροφή του ατόμου περιέχει γλουτένη για τουλάχιστον 1-6 μήνες πριν την εξέταση.
Ελέγχονται αντισώματα όπως: ολική ΙgA, EMA IgA, a-tTG IgA, a-tTG IgG, a-DGP IgA, a-DGP IgG
Προσδιορισμός HLA-DQ2 και DQ8
Οι ορολογικοί δείκτες διευκολύνουν την αναγνώριση συμπτωματικών ατόμων που χρειάζονται βιοψία εντέρου, ελέγχουν τους ασυμπτωματικούς σε κίνδυνο, και υποστηρίζουν τη διάγνωση
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
- Αρχικά ανά 3μηνο
- Ετήσια παρακολούθηση
- Εφαρμογή της δίαιτας
- Επίπεδα αντισωμάτων
- Παρακολούθηση για τυχόν επιπλοκές (π.χ. οστεοπόρωση, Hashimoto)
Για κάθε ασθενή ξεχωριστά ο κλινικός ιατρός είναι αυτός που θα υποδείξει τις καταλληλότερες εργαστηριακές εξετάσεις, που μαζί με το ατομικό ιστορικό θα συμβάλλουν στην διάγνωση της νόσου, την έγκριση μιας διατροφής χωρίς γλουτένη, την οποία ο πάσχων θα πρέπει να ακολουθεί έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης κοιλιοκάκης στο μέλλον.
