Του Γιώργου Π. Κούσκου, Ειδικού Καρδιολόγου
- «Ένα διατροφικό πρότυπο υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη και λιπαρά και χαμηλής σε υδατάνθρακες συσχετίστηκε με ελαττωμένη ροή στις στεφανιαίες αρτηρίες»
Σίγουρα έχετε ακούσει για την περίφημη δίαιτα ATKINS και τις διάφορες παραλλαγές της! Πρόκειται για μοντέλα διατροφής πλούσια σε πρωτεΐνες και φτωχά σε υδατάνθρακες, που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους. Τι συμβαίνει όμως στο σώμα μας όσο ο αριθμός στη ζυγαριά μειώνεται, δεδομένου ότι οι υδατάνθρακες είναι η βασική πηγή ενέργειας;
Μπορεί ένα τέτοιο μοντέλο διατροφής να επηρεάσει αρνητικά την καρδιά μας;
Συχνά, οι άνθρωποι που ακολουθούν διατροφή με χαμηλούς υδατάνθρακες παρατηρούν πτώση στην τιμή της χοληστερίνης τους, ως αποτέλεσμα της απώλειας βάρους. Όμως, το νόημα της μείωσης βάρους βρίσκεται περισσότερο στην ποιοτική και λιγότερο στην ποσοτική απώλεια κιλών. Ασχολούμαστε με παράγοντες κινδύνου, όπως η χοληστερίνη, γιατί μας ενδιαφέρει πραγματικά το καρδιαγγειακό ρίσκο(η υγεία των αρτηριών μας). Πλέον, υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που εξέτασαν το αποτέλεσμα της δίαιτας με χαμηλούς υδατάνθρακες κατευθείαν στις αρτηρίες.
Ποιες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί;
Παρατηρήθηκε ότι μία διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες και λίπος και φτωχή σε υδατάνθρακες ελαττώνει τη ροή του αίματος στα αγγεία των άκρων του ανθρώπου. Αν επηρεάζεται η κυκλοφορία του αίματος στα άκρα, τι να συμβαίνει άραγε με τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς, που είναι τόσο σημαντικές για την υγεία μας;
Την απάντηση έδωσε η μοναδική μελέτη που εξέτασε τη ροή του αίματος στις αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες αρτηρίες) σε άτομα που ακολούθησαν δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων. Η μελέτη δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2000 στο περιοδικό Angiology και αφορά την παρακολούθηση 26 ανθρώπων για 1 χρόνο, με τη χρήση σπινθηρογραφήματος μυοκαρδίου(SPECT), υπερηχογραφήματος καρδιάς (TRIPLEX) και με εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων, ομοκυστεΐνης, Lp(a), ινωδογόνου και CRP. Ερευνήθηκαν οι αλλαγές στη στεφανιαία ροή (μελέτη με SPECT), στην τμηματική κινητικότητα των τοιχωμάτων της καρδιάς (μελέτη με TRIPLEX) και στους παραπάνω ανεξάρτητους παράγοντες κινδύνου, που είναι γνωστοί για την εμφάνιση και την εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου (π.χ. χοληστερίνη).
Στους ασθενείς δόθηκε θεραπεία για τους παράγοντες κινδύνου που προαναφέρθηκαν. Οι εξετάσεις SPECT και TRIPLEX έγιναν στην αρχή και στο τέλος της μελέτης για κάθε έναν από τους 26 ασθενείς που έλαβαν μέρος στη μελέτη. Οι 16 ακολούθησαν δίαιτα χαμηλών λιπαρών και υψηλών υδατανθράκων και οι υπόλοιποι 10 ακολούθησαν ένα μοντέλο διατροφής με υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνών και χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων.
Οι πρώτοι 16 ασθενείς παρουσίασαν βελτίωση σε κάθε έναν από τους παράγοντες κινδύνου που μελετήθηκαν, με ταυτόχρονη υποχώρηση της έκτασης και της σοβαρότητας της στεφανιαίας νόσου. Οι υπόλοιποι 10 ασθενείς παρουσίασαν επιδείνωση των παραγόντων κινδύνου και αύξηση της έκτασης και της βαρύτητας της στεφανιαίας νόσου.
Ποια συμπεράσματα προκύπτουν;
Το συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι ασθενείς με την ίδια φαρμακευτική αγωγή, αλλά με διαφορετική διατροφή παρουσιάζουν και διαφορετική εξέλιξη της στεφανιαίας νόσου. Πιο συγκεκριμένα, φάνηκε ότι τα άτομα που ακολουθούν διατροφή υψηλών πρωτεϊνών και χαμηλών υδατανθράκων εμφάνισαν επιδείνωση της στεφανιαίας νόσου, ενώ οι ασθενείς με δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες και φτωχή σε πρωτεΐνες και λίπη παρουσίασαν βελτίωση. Οι ερευνητές πιθανολογούν ότι το πρώτο είδος δίαιτας επιδεινώνει την στεφανιαία νόσο λόγω αύξησης της εναπόθεσης λίπους στις αρτηρίες, της φλεγμονής αλλά και της πηκτικότητας του αίματος.
Αυτή είναι μία από τις καλύτερες μελέτες ως τώρα, η οποία όχι μόνο έλεγξε τους παράγοντες κινδύνου, αλλά μελέτησε και τη ροή του αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες ανθρώπων που ακολουθούν διαφορετικά μοντέλα διατροφής. Συγκρίνοντας δίαιτες όπως η ATKINS, φτωχές σε υδατάνθρακες και πλούσιες σε πρωτεΐνες με δίαιτες όπως η μεσογειακή διατροφή, πλούσιες σε υδατάνθρακες και φτωχές σε πρωτεΐνες και κορεσμένα λιπαρά καταλαβαίνουμε ότι ο περιορισμός του βασικού «καυσίμου» του οργανισμού μας, είναι επιζήμιος για την υγεία.
Τι να κρατήσουμε από τα ερευνητικά δεδομένα;
Φυσικά, το ζητούμενο είναι η πρόληψη παθήσεων, η βελτίωση της υγείας και η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης που εξαρτώνται άμεσα από τη ροή των στεφανιαίων αρτηριών. Αν θέλουμε να αποφύγουμε το έμφραγμα του μυοκαρδίου, θα πρέπει να υιοθετήσουμε μία υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή η οποία περιορίζει τα κορεσμένα λιπαρά και είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, που περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες και πληθώρα βιταμινών.
Όσο για τις δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων, είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι επιδεινώνουν τη στεφανιαία νόσο και επιφέρουν ελάττωση του προσδόκιμου επιβίωσης. Ωστόσο, μια τέτοια διατροφή μπορεί να μειώσει το βάρος σε σύντομο χρονικό διάστημα. Παρ’ όλο που το θετικό αποτέλεσμα είναι άμεσα ορατό στη ζυγαριά, τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει εμφανίζονται σε βάθος χρόνου. Γι’ αυτό, δεν υπάρχει λόγος να αλλάξετε τη διατροφή σας ως προς την ποσότητα, αλλά ως προς το είδος των υδατανθράκων που καταναλώνετε. Η προτίμηση σε προϊόντα ολικής άλεσης και η κατανάλωση 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα είναι η αλλαγή που χρειάζεστε εσείς και περισσότερο η καρδιά σας!
