Του Αριστείδη Καλάργαλη
Περνούσα τις προάλλες, απογευματινή ώρα, έξω από ένα σχολείο. Στην αυλή βρίσκονταν κάποια παιδιά και έπαιζαν, ενώ κάποια άλλα προσπαθούσαν να περάσουν πάνω από τα κάγκελα για να μπούνε κι αυτά μέσα. Οι από μέσα βοηθούσαν τους απ’ έξω να περάσουν τα πόδια τους πάνω από τις λόγχες. Σε κάποιο άλλο σχολείο έχουν στραβώσει τις σιδεριές και μπαίνουν ευκολότερα. Αλλού είναι ανοιχτή η πόρτα, βρέθηκε τρόπος με συνεννόηση, και τα παιδιά μπαίνουν από αυτή, όπως το πρωί.
Κάθε γειτονιά, συνοικία και κάθε χωριό έχει το δικό του σχολείο. Τα περισσότερα έχουν προαύλιο χώρο, με κάποιες στοιχειώδεις υποδομές γηπέδου, συνήθως μπάσκετ. Μετά τη λειτουργία του σχολείου, όταν σχολάσει το ολοήμερο, η πόρτα του σχολείου κλειδώνεται. Στην ίδια περιοχή, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχει άλλος χώρος για να αθληθούν τα παιδιά. Έτσι ένας χώρος παραμένει κλειστός για κάποιες ώρες της ημέρας.
Θυμάμαι όταν τα παιδιά μου πήγαιναν το καλοκαίρι στη γιαγιά τους, στο χωριό, και τα ρωτούσα τι κάνουν τις ώρες της ημέρας, πώς περνούν, ανάμεσα στα άλλα μου έλεγαν «πάμε και στο σχολείο». Ο χώρος του σχολείου ήταν τόπος συνάντησης των παιδιών, αλλά και των εφήβων. Συναντιόνταν παιδιά του χωριού, της Μυτιλήνης, της Αθήνας αλλά και αυτά που ήρθαν από το εξωτερικό για διακοπές στο χωριό των γονιών τους. Εκεί έπαιζαν, γνωριζόντουσαν, περνούσαν τον χρόνο τους, ανάπτυσσαν φιλίες και έρωτες· ήταν σ’ έναν οικείο τόπο.
Το 2016, ως διευθυντής εκπαίδευσης, είχα παροτρύνει, με έγγραφο, τους διευθυντές σχολείων και τους συλλόγους εκπαιδευτικών να ανοίξουν τους χώρους των σχολείων σε συλλόγους και φορείς κατά τους θερινούς μήνες. Να συνεργαστούν για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων στις αυλές των σχολείων, γιατί σε κάποιες περιπτώσεις οι χώροι του σχολείου είναι οι μοναδικοί χώροι για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων. Σε αρκετά σχολεία έγιναν εκδηλώσεις, είτε με πρωτοβουλία του σχολείου, είτε των συλλόγων. «Εμείς αυτό το κάναμε πέρσι», μου είπε η Δήμαρχος Αγίου Ευστρατίου και συνάδελφος, κ. Μαρία Κακαλή. Το 2015 είχαν καλέσει κάποιον εικαστικό στο νησί, διάβασαν ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου, που υπήρξε εξόριστος στον Άη Στράτη, έφτιαξαν ζωγραφιές και τύπωσαν το ημερολόγιο της νέας χρονιάς. Σε κάποια άλλα σχολεία τέθηκαν ερωτήματα: ποιος θα έχει την ευθύνη, ποιος δίνει άδεια, αν γίνει ζημιά κλπ. Υπαρκτά όλα αυτά, αλλά με συνεργασία και θέληση αντιμετωπίζονται.
Για τη δημιουργία των σχολείων δαπανώνται πολλά λεφτά και χρησιμοποιούνται κάποιες ώρες της μέρας. Η χρήση της αυλής των σχολείων μπορεί να συνεχιστεί και το απόγευμα. Σε αρκετά σχολεία γίνονται συναντήσεις το απόγευμα· παίζουν σκάκι, ζωγραφίζουν, μαθαίνουν χορό, χρήση υπολογιστών και άλλα. Το ανοιχτό σχολείο πλησιάζει περισσότερο τους μαθητές, τους αγκαλιάζει, τους δίνει ευθύνη για την προστασία του. Σχηματίζονται ανομοιογενείς ομάδες και παρέες, συναντιούνται μικροί και μεγάλοι. Γίνεται στέκι της γειτονιάς. Και πάντα κάτι δημιουργικό προκύπτει από αυτές τις ελεύθερες συναντήσεις.
Έτσι μπορεί να αντιμετωπιστούν, εν μέρει, και οι ζημιές που προκαλούν κάποιοι στα σχολεία. Γιατί η παρουσία των παιδιών στο σχολείο θα είναι ταυτόχρονα και μια άτυπη φύλαξη. Οι απαγορεύσεις, τα ψηλότερα κάγκελα, οι κάμερες κι ό,τι άλλο αποτρεπτικό μάλλον δεν βοηθά. Οι ίδιοι οι μαθητές, με την παρουσία τους, θα το πλησιάσουν παραπάνω. Κι αυτό θα γίνει μαζί με τους διευθυντές, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Για τέτοιου είδους δραστηριότητες χρειάζεται ευστροφία, διάθεση για κάτι άλλο, όρεξη. Τα οποία υπάρχουν στα σχολεία, αρκεί να γίνει η αρχή. Γιατί, ίσως, κάποια στιγμή στο μέλλον με τις γνωστές εγκυκλίους παραχωρηθούνε χώροι των σχολείων σε ιδιώτες. Κάτι είχε ακουστεί στο παρελθόν.
