Με αφορμή την αξιέπαινη προσπάθεια των οργανώσεων των εθελοντών αιμοδοτών για την ανεύρεση συμβατού δότη για μεταμόσχευση μυελού των οστών σε ένα παιδάκι 16 μηνών από τη Μυτιλήνη, που αντιμετωπίζει πριν καλά-καλά γνωρίσει τη ζωή πρόβλημα από λευχαιμία, αποφασίσαμε να δώσουμε σήμερα από τη σελίδα μας χρήσιμες πληροφορίες για το τι είναι μυελός των οστών, πώς μπορεί να γίνει κανείς δότης και πόσο ανώδυνη είναι η λήψη του μοσχεύματος με τις σύγχρονες πλέον τεχνολογίες που εφαρμόζονται στις μέρες μας.
Ο μυελός των οστών είναι ο ρευστός ιστός που βρίσκεται μέσα στα πλατεά οστά της λεκάνης και του στέρνου και περιέχει προγονικά αιμοποιητικά κύτταρα τα οποία, όταν ωριμάσουν, μετατρέπονται στα έμμορφα συστατικά του αίματος και του ανοσοποιητικού μας συστήματος, δηλαδή σε ερυθροκύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια και σε αιμοπετάλια.
Μεταμόσχευση
Η μεταμόσχευση του μυελού των οστών είναι μια θεραπευτική μέθοδος που χρησιμοποιείται για την θεραπεία ορισμένων περιπτώσεων καρκίνου, ιδιαίτερα για τις λευχαιμίες και τα λεμφώματα. Οι ασθένειες αυτές τις περισσότερες φορές μπορούν να θεραπευτούν με την αντικατάσταση του μυελού των οστών του ασθενή με τον μυελό από έναν υγιή ιστοσυμβατό δότη. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αλλογενής μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Ιστοσυμβατότητα
Η ιστοσυμβατότητα δύο ατόμων, ή αλλιώς η ιστική ομοιότητά τους, καθορίζεται από τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας (HLA). Τα HLA αντιγόνα είναι ειδικά μόρια που εκφράζονται πάνω στα κύτταρα, τα οποία είναι διαφορετικά σε κάθε άτομο και καθορίζουν τον «ιστικό τύπο» του. Προσδιορίζονται σε ειδικά εργαστήρια ιστοσυμβατότητας σε δείγμα αίματος και η σύγκριση του ιστικού τύπου δύο ατόμων μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε την ομοιότητα-συμβατότητα μεταξύ τους. Τα HLA αντιγόνα είναι κληρονομικά και αποτελούν τη μοριακή ταυτότητα του οργανισμού μας. Επειδή είναι ιδιαίτερα ποικιλόμορφα, ο αριθμός των διαφορετικών ιστικών τύπων είναι τεράστιος με αποτέλεσμα να καθιστούν την εξεύρεση δύο ατόμων με τον ίδιο ιστικό τύπο ιδιαίτερα δύσκολη. Η πιθανότητα HLA-ομοιότητας δύο τυχαίων ατόμων κυμαίνεται από 1:20.000 έως και 1:1.000.000.
Εύρεση δότη
Επειδή τα αντιγόνα HLA κληρονομούνται από τους γονείς, η πρώτη αναζήτηση κατάλληλου δότη για έναν ασθενή με πιθανότητα 25% επιτυχίας γίνεται ανάμεσα στα αδέλφια του. Μόνο το 1/3 των ασθενών θα βρουν συγγενή συμβατό δότη. Για τους υπόλοιπους, θα πρέπει να αναζητηθεί μη συγγενής δότης ανάμεσα σε εθελοντές που θέλουν και μπορούν να δωρίσουν μυελό των οστών για οποιονδήποτε ασθενή έχει ανάγκη.
Συμβατός
Εάν ένας εθελοντής δότης βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, αρχικά θα ερωτηθεί για να επιβεβαιώσει την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει τη δωρεά. Σε καταφατική απάντηση, θα κληθεί για ενημέρωση και ευρύτερο εργαστηριακό έλεγχο με συμπληρωματικές εξετάσεις διασφάλισης της συμβατότητας.
Στη συνέχεια υποβάλλεται σε πλήρη ιατρικό έλεγχο τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν από τη συλλογή μοσχεύματος για την επιβεβαίωση της καλής κατάστασης της υγείας του. Ο δότης δεν έχει απολύτως καμία οικονομική επιβάρυνση για τους εργαστηριακούς και άλλους ιατρικούς ελέγχους. Ύστερα από αυτή τη διαδικασία ο δότης θα κληθεί εκ νέου να επιβεβαιώσει ότι θέλει να προχωρήσει με τη διαδικασία της συλλογής μοσχεύματος. Εντούτοις, είναι εξαιρετικά σημαντικό να είναι συνειδητοποιημένος και απολύτως βέβαιος για την απόφασή του. Πρέπει να τονιστεί ότι όλη η διαδικασία δωρεάς μοσχεύματος δεν επιφέρει καμία απολύτως επιβάρυνση στην υγεία του δότη.
Λήψη του μοσχεύματος
Η πιο διαδεδομένη μέθοδος λήψης μοσχεύματος σήμερα πραγματοποιείται με τη συλλογή προγονικών αιμοποιητικών κύτταρων από το αίμα του δότη. Παλαιότερα, γινόταν στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού των οστών.
