Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Παιδικού Καρκίνου που γιορτάστηκε την Τρίτη, σήμερα η σελίδα μας είναι αφιερωμένη στον Παιδικό Καρκίνο, ένα θέμα που όλοι ακούμε και με την πάροδο των ετών το ακούμε ολοένα και συχνότερα, αλλά δεν θέλουμε να το αγγίζουμε.
Περίπου 300 παιδιά στη χώρα μας προσβάλλονται από νεοπλασματικές νόσους, οι οποίες αποτελούν τη δεύτερη αιτία θανάτου (μετά τους τραυματισμούς) για την παιδική ηλικία. Προσέξτε όμως, το 70% των περιπτώσεων που προσβάλλονται μπορούν να ιαθούν.
Τα τελευταία χρόνια και μέσα από τα ρεπορτάζ των ΝΕΩΝ της ΛΕΣΒΟΥ έχουν αναδειχθεί περιπτώσεις παιδιών με νεοπλασματικές νόσους είτε γιατί χρειάστηκε ως κοινωνία να συμβάλουμε στην ενίσχυση των οικογενειών στο δύσκολο αγώνα που κλήθηκαν αναπάντεχα να δώσουν ή γιατί έγιναν εκκλήσεις για αίμα ή και για ταυτοποίηση μυελού των οστών κ.ά..
Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις βρήκαν καταφύγιο στην Ογκολογική Μονάδα Παίδων Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, τη σύζυγο του επιχειρηματία Βαρδή Βαρδινογιάννη, Πρέσβειρα Καλής Θέλησης της UNESCO, που ως Πρόεδρος του Συλλόγου Ελπίδα άλλαξε τα δεδομένα στη χώρα μας και αναδείχθηκε ως μία μεγάλη ευεργέτιδα για την Ελλάδα και τον άνθρωπο.
Η Μονάδα θεμελιώθηκε παραμονές της οικονομικής κρίσης το 2007 και ολοκληρώθηκε μέσα στην κρίση το 2010, ενώ σήμερα παρέχει υπηρεσίες και σε παιδιά γειτονικών χωρών που βρίσκουν εδώ στη χώρα μας, στην Ελλάδα, υψηλού επιπέδου περίθαλψη με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Μία μονάδα που είναι διασυνδεδεμένη με μεγάλα εξειδικευμένα νοσοκομεία του πλανήτη μας σε θέματα παιδικού καρκίνου, έχει επιτύχει τα υψηλότερα ποσοστά ίασης σε διεθνές επίπεδο, καθώς εφαρμόζει τα υψηλότερα επιστημονικά στάνταρντ και, το σπουδαιότερο, από τη λειτουργία της αυτή παρέχεται η δυνατότητα νοσηλείας στα ελληνόπουλα στον τόπο τους.
Σε αυτό το τεράστιο έργο για τον άνθρωπο πραγματικά είναι το ελάχιστο η αναφορά που κάνουμε σήμερα από τη σελίδα μας και δεν έχουμε παρά να υποκλιθούμε. Παρότι η μονάδα είναι ενταγμένη στο ΕΣΥ έχει αποφευχθεί το περιβάλλον ιδρυματικού χαρακτήρα, καθώς ο Σύλλογος Ελπίδα φροντίζει γι’ αυτό και το Κράτος αντιλαμβάνεται ότι η Μονάδα τόσο ως προς τη λειτουργία όσο και ως προς τα επιτεύγματά της ξεπερνά τις δυνατότητές του.
Η Φλόγα
Εκτός από το Σύλλογο Ελπίδα, κοντά στα παιδιά με νεοπλασματικές νόσους βρίσκεται ο Σύλλογος Φλόγα σε ξενώνες του οποίου έχουν φιλοξενηθεί οικογένειες από τη Μυτιλήνη, κατά το διάστημα της περίθαλψης παιδιών στην Αθήνα. Από το 1982 η Φλόγα φωτίζει και ζεσταίνει τα παιδιά με καρκίνο όλης της χώρας. Συμπαραστέκονται με πράξεις στις οικογένειες. Φιλοξενούν έως 50 οικογένειες που ταξιδεύουν στην Αθήνα από την περιφέρεια για όσο διάστημα πρέπει να παραμείνουν. Οι χώροι φιλοξενίας είναι ειδικά διαμορφωμένοι και προσφέρουν κατάλληλο περιβάλλον για τα παιδιά που βρίσκονται σε θεραπεία. Πέρα από τη δωρεάν διαμονή, οι γονείς και τα παιδιά λαμβάνουν στήριξη σε ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο.
Τόσο η ογκολογική μονάδα Μαριάννα Βαρδινογιάννη, ο Σύλλογος Ελπίδα όσο και ο Σύλλογος Φλόγα μπορούν και πρέπει να υποστηριχθούν από την ελληνική κοινωνία είτε με παροχή εθελοντικής εργασίας ή με οικονομικές δωρεές. Και αυτό γιατί μπροστά σε ένα τόσο τεράστιο έργο, η δική μας ελάχιστη συνεισφορά θα κρατήσει την Ελπίδα και τη Φλόγα ζωντανές.
Ο Παιδικός Καρκίνος
Ας πάμε όμως τώρα στον παιδικό καρκίνο που σύμφωνα με τον Κερκυραίο χειρουργό παίδων, Σπυρίδωνα Ρωμαίο, με τον οποίο συνομιλήσαμε, ακούγεται τόσο αφύσικη ως φράση που θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι αποτελεί σχήμα οξύμωρο. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ο καρκίνος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και υπάρχουν μάλιστα και σπάνιοι όγκοι που εμφανίζονται από την εμβρυακή ζωή.
Σύμφωνα με τον κ. Ρωμαίο είναι δεδομένο ότι ο καρκίνος στην παιδική ηλικία είναι σπάνιος και δεν είναι κληρονομική νόσος, αν και υπάρχουν όγκοι στα παιδιά που έχουν συγγενή αιτιολογία, δηλαδή εμφανίζονται αμέσως μετά την γέννηση ή όγκοι που μπορεί να εμφανιστούν αργότερα στη ζωή, αλλά προέρχονται από ανώμαλα κύτταρα της εμβρυικής περιόδου. Επίσης είναι συχνότερη στα παιδιά η συσχέτιση διάφορων όγκων με σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Down ή άλλα σπανιότερα. Σε αντίθεση οι όγκοι των ενηλίκων αποδίδονται κυρίως σε κυτταρικές χρωμοσωμικές βλάβες που συσσωρεύονται στη διάρκεια της ζωής.
Είναι τόσο σπάνιος ο καρκίνος στα παιδιά ώστε η αναλογία εμφάνισης της νόσου μεταξύ ενηλίκων και παιδιών είναι 120 προς 1 αντίστοιχα.
Χαρακτηριστικό των όγκων της παιδικής ηλικίας είναι ότι αναλόγως της ηλικίας διαφοροποιείται η συχνότητα εμφάνισης του κάθε τύπου καρκίνου, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι:
- Λευχαιμίες: Αποτελούν τη συχνότερη μορφή και αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο των περιπτώσεων κακοηθειών στα παιδιά ιδίως στις ηλικίες κάτω των 10 ετών.
- Όγκοι εγκεφάλου: Αποτελούν τη δεύτερη σε συχνότητα μορφή καρκίνου στα παιδιά.
3.Το νευροβλάστωμα: Αποτελεί τον πιο συχνό όγκο του νευρικού συστήματος εκτός του κρανίου. Αναπτύσσεται επί το πλείστον στα επινεφρίδια στα πρώτα 2 χρόνια της ζωής.
- Λεμφώματα: Δηλαδή όγκοι που εμφανίζονται κυρίως στους λεμφαδένες (Hawking και μη Hawking).
- Όγκος του νεφρού: Αφορά συνήθως παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών.
- Καλοήθεις όγκοι των μυών: (σαρκώματα μαλακών μορίων) με κύριο εκπρόσωπο σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις το ραβδομυοσάρκωμα.
- Καλοήθεις όγκοι των οστών: Εμφανίζονται συχνότερα σε παιδιά μεταξύ 10 και 20 ετών.
- Ρετινοβλάστωμα: Εμφανίζεται στο βυθό του οφθαλμού και είναι σπάνιο στους ενήλικες.
- Καλοήθεις όγκοι ωοθηκών και όρχεων
- Καρκίνος του ήπατος – ηπατοβλάστωμα: Σε παιδιά συνήθως κάτω των τριών ετών και ηπατοκυτταρικός καρκίνος σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Αιτίες του καρκίνου στα παιδιά
Σύμφωνα με τον κ. Ρωμαίο, οι αιτίες του καρκίνου είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστες. Είναι λίγες οι περιπτώσεις, όπως το σύνδρομο Down και άλλες γενετικές ανωμαλίες, για τις οποίες μπορούν να προσδιοριστούν με σιγουριά τα αίτια. Ένας μεγάλος αριθμός μελετών ερευνά την πιθανή καρκινογόνο δράση διάφορων παραγόντων, όπως κάπνισμα ή λήψη διάφορων φαρμάκων, ιονίζουσα ακτινοβολία, διάφορες τοξίνες και λοιμώδεις παράγοντες που επιδρούν κατά την εμβρυική ή και την νεογνική περίοδο.
Σύμφωνα με τον κ. Ρωμαίο, πρόληψη ενός παιδικού καρκίνου με την έννοια που γίνεται στις κακοήθειες των ενηλίκων δεν μπορεί να γίνει. Αυτό που μπορεί να γίνει όμως είναι η πρώιμη διάγνωση, που στον παιδικό καρκίνο είναι κεφαλαιώδους σημασίας μια και οι κακοήθειες της παιδικής ηλικίας συμπεριφέρονται κατά τεκμήριο πιο επιθετικά. Αυτό που θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση είναι η ενημέρωση του κοινού και η γνώση των πρώιμων εκδηλώσεων και συμπτωμάτων που μπορούν να «φωτογραφίσουν» έναν όγκο σε πρώιμο στάδιο.
Τα συμπτώματα που πρέπει να ανησυχήσουν τους γονείς όταν αυτά επιμένουν ανεξήγητα, οπότε θα πρέπει να απευθύνονται στον παιδίατρό τους, είναι:
- Διογκωμένοι λεμφαδένες που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία.
- Μία κοιλιακή μάζα που ψηλαφίσαμε τυχαία.
- Η ωχρότητα μπορεί να σημαίνει αναιμία ή να έχει σχέση με λευχαιμία.
- Ο επίμονος πυρετός.
- Οι πόνοι στα οστά που συνοδεύονται από πυρετό ή τοπική διόγκωση και άρνηση βάδισης.
- Αν το παιδί αιμορραγεί εύκολα π.χ. κάνει εύκολα μώλωπες, έχει αίμα στα ούρα ή στον κόλπο του κοριτσιού.
- Σε πρωινούς πονοκεφάλους που μπορεί να συνοδεύονται από εμετούς συναντάμε το 46% έως 76% των όγκων εγκεφάλου. Ισοδύναμο του πονοκεφάλου στα βρέφη είναι η ανεξήγητη ανησυχία και ευερεθιστότητα, το επίμονο κλάμα ή η ψυχοκινητική οπισθοδρόμηση και η αύξηση της περιμέτρου του κρανίου.
- Οι σπασμοί είναι σχετικά σπάνια εκδήλωση όγκων του εγκεφάλου, αλλά επί μη εμπύρετων σπασμών ενδείκνυται η μαγνητική τομογραφία.
- Το χαρακτηριστικό «αντανακλαστικό οφθαλμού αίλουρου» (λευκάζουσα κόρη οφθαλμού όταν πέσει πάνω της το φως ή σε φωτογραφία), καθώς επίσης και η αιφνίδια μείωση της όρασης ή ο πρωτοεμφανιζόμενος στραβισμός.
Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Ρωμαίο τα περισσότερα παιδιά επιβιώνουν από τον καρκίνο καθώς από τα 10 παιδιά που θα νοσήσουν τα 8 θα θεραπευτούν, ενώ τα ποσοστά επιβίωσης ξεπερνούν σε ορισμένους τύπους καρκίνου το 90%.
Τα περιστατικά καρκίνου αυξάνονται τα τελευταία χρόνια και αν πάρουμε τα στατιστικά στοιχεία των ανεπτυγμένων κρατών, όπως Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Μεγάλη Βρετανία, φαίνεται ότι η αύξηση των περιστατικών από τη δεκαετία του ‘60 έως σήμερα είναι περίπου κατά 1% το χρόνο. Παράλληλα όμως έχει αυξηθεί σημαντικά η επιβίωση από το 30% – 40% τη δεκαετία του ‘60 στο σημερινό 80%, και γι’ αυτό το λόγο ο αγώνας της επιστήμης είναι καθημερινός, με στόχο να επιτευχθεί με νέες θεραπείες ίαση στο σύνολο των περιστατικών του παιδικού καρκίνου. Μέχρι να γίνει αυτό, μέλημα όλων μας θα πρέπει να είναι η ενημέρωση. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως όσο δύσκολο και αν είναι για τον καθένα να ακούει τη φράση παιδικός καρκίνος, τόσο πιο εύκολα θα γίνουν τα πράγματα όταν αυτός διαγνωστεί στα πρώιμα στάδια.
