Όλοι οι άνθρωποι θα βρεθούν στη μέση και την τρίτη ηλικία αντιμέτωποι με την οστεοπόρωση, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο και σε αυτό παίζουν ρόλο και κληρονομικοί παράγοντες καθώς και διατροφικοί λόγοι. Η οστεοπόρωση δεν είναι μία παροδική κατάσταση αλλά αποτελεί νόσημα, το οποίο αντιμετωπίζουν κατά κύριο λόγο γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και παρά τη σοβαρότητα των επιπλοκών που μπορεί να τροφοδοτήσει, με κυρίαρχο τα ευαίσθητα οστά στα κατάγματα, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού είναι ελάχιστη.
Κι όμως τα πρώτα προβλήματα στην οστική πυκνότητα μπορεί να εμφανιστούν και από την παραγωγική ηλικία (και κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό) και η νόσος να εξελίσσεται χωρίς να το γνωρίζει η γυναίκα, καθώς όταν εκδηλώνονται τα συμπτώματα το πρόβλημα είναι ήδη προχωρημένο. Με άλλα λόγια η οστεοπόρωση εξελίσσεται σιωπηλά! Και έχουμε την πρωτοπαθή, δηλαδή την οστεοπόρωση που εξελίσσεται μετά την εμμηνόπαυση και την γεροντική οστεοπόρωση στα άτομα της τρίτης ηλικίας.
Είναι λανθασμένο αυτό που έχει περάσει στην κοινωνία ότι η οστεοπόρωση είναι μία γυναικεία πάθηση. Αντίθετα αφορά και τους άνδρες για τους οποίους ισχύουν οι ίδιοι παράγοντες κινδύνου με τις γυναίκες για το οστεοπορωτικό κάταγμα. Σύμφωνα με τα ποσοστά που δίνει το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης, σε παγκόσμια κλίμακα, 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άντρες πάσχει από οστεοπόρωση.
Υπ’ αυτήν την έννοια και τα δύο φύλα θα πρέπει να είναι υποψιασμένοι και κυρίως οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση να πραγματοποιούν σε τακτά διαστήματα την ειδική εξέταση με τη μέθοδο DEXA. Πρόκειται για τη μέθοδο που μετρά την οστική πυκνότητα ώστε ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος, που τυχόν θα διαπιστωθεί, να ξεκινήσουν θεραπεία. Είναι μια απλή, ακίνδυνη και ανώδυνη εξέταση η οποία καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
Όλες οι γυναίκες άνω των 65 ετών και όλοι οι άνδρες άνω των 70 ετών πρέπει να κάνουν μέτρηση οστικής πυκνότητας. Επίσης, μέτρηση θα πρέπει να κάνουν και τα άτομα οποιασδήποτε ηλικίας που έχουν υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα ή έχουν αυξημένους παράγοντες κινδύνου. Ωστόσο νέες έρευνες δείχνουν πως η οστεοπόρωση δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά αποκλειστικά την τρίτη ηλικία. Η οστεοπόρωση μπορεί να πλήξει και νεαρά άτομα, όταν υπάρχουν διατροφικά προβλήματα, συστηματικά νοσήματα π.χ. μεσογειακή αναιμία, νεοπλασίες, λήψη κορτιζόνης κλπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται ο έλεγχος για παρουσία οστεοπόρωσης.
Τα παραπάνω προκειμένου να αποφευχθούν ευαισθησίες στα οστά που μπορεί στο μέλλον να οδηγήσουν σε δισκοπάθειες, οσφυαλγίες και γενικά σοβαρά προβλήματα (κατάγματα, χειρουργεία, αναπηρίες και κακή ποιότητα ζωής).
Αυτό που παίζει καθοριστικό ρόλο για να καθυστερήσουμε την οστεοπόρωση είναι η διατροφή, η τακτική άσκηση, η αποφυγή τσιγάρου, αλκοόλ και καθιστικής ζωής.
Αυτό που δεν έχει διαδοθεί ευρέως είναι ότι το κάταγμα της οστεοπόρωσης αποτελεί στις μέρες μας το δεύτερο σε σειρά παράγοντα σωματικής ανικανότητας σε όλο τον κόσμο.
Κάθε χρόνο καταγράφονται 1,6 εκατομμύρια κατάγματα στο ισχίο.
Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 το νούμερο αυτό μπορεί να φτάσει μεταξύ του 4,5 με 6,3 εκατομμύρια!!
Στην Ελλάδα περίπου 15.000 άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστό. Η θνητότητα των ατόμων αυτών τα 2 πρώτα χρόνια μετά την εγχείρηση φτάνει το 30%. Υπολογίζεται ότι 2 στα 3 κατάγματα της σπονδυλικής στήλης δεν λαμβάνουν ιατρική αγωγή. Γυναίκες οι οποίες έχουν πάθει σπονδυλικό κάταγμα βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο για επιπρόσθετο κάταγμα μέσα στον επόμενο χρόνο.
Η οστεοπενία
Η οστεοπενία είναι μια μέτριου βαθμού μείωση της οστικής πυκνότητας, η οποία ανάλογα με την ηλικία και την παρουσία άλλων παραγόντων κινδύνου για κάταγμα, μπορεί να χρειάζεται φαρμακευτική αντιμετώπιση, ενώ η κορυφαία οστική πυκνότητα είναι η μέγιστη οστική μάζα, η οποία χαρακτηρίζει το σκελετό με την ολοκλήρωση της ανάπτυξης. Συνήθως ο άνθρωπος φθάνει στην κορυφαία οστική πυκνότητα από 20 έως 30 ετών.
Πρόληψη
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία ειδικά κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, στο «χτίσιμο» του σκελετού. Η επαρκής πρόσληψη γαλακτοκομικών, βιταμίνης D, καθώς και η άθληση αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες για γερό σκελετό.
Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου και μπορεί να τη βρει κανείς δωρεάν… κάτω από τον ήλιο. Αρκεί λίγη έκθεση στον ήλιο ώστε να συνθέσει ο οργανισμός μας αυτή την πολύτιμη βιταμίνη. Επίσης και διατροφικές συνήθειες ενισχύουν το σκελετό, όπως τα μικρά ψάρια που τρώγονται με τα κόκκαλα, τα όσπρια και τα πράσινα λαχανικά.
Οι παράγοντες κινδύνου της οστεοπόρωσης είναι οι:
-Κληρονομικότητα
-Πρόωρη εμμηνόπαυση
-Χαμηλό σωματικό βάρος
-Πρωτοπαθής αμηνόρροια
-Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
-Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
-Κάπνισμα
-Ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης D
-Χαμηλή οστική πυκνότητα
-Ακινητοποίηση – έλλειψη άσκησης
-Λήψη φαρμάκων, όπως η κορτιζόνη
-Νοσήματα, όπως σακχαρώδης διαβήτης
-Προηγούμενο ιστορικό κατάγματος
-Πτώσεις
Προσοχή στις πτώσεις!
Όσοι πάσχουν από οστεοπόρωση, δηλαδή έχουν βρει το πρόβλημα κατόπιν εορτής, θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα. Ειδικά τα άτομα της τρίτης ηλικίας να προσέχουν την κίνησή τους σε δρόμους αλλά και σε χώρους όπου δεν είναι επαρκής ο φωτισμός. Με άλλα λόγια, να προσπαθούν συνεχώς στην καθημερινότητά τους να περιορίζουν στο ελάχιστο παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν την πτώση τους, είτε αυτό είναι από σκάλες ή από οπουδήποτε αλλού. Ταυτόχρονα δεν θα πρέπει να αγνοούν ότι η μυϊκή ενδυνάμωση συμβάλλει σημαντικά σε μία καλύτερη ποιότητα ζωής περιορίζοντας, όσο αυτό είναι δυνατό, τις συνέπειες της οστεοπόρωσης.
Από τα παραπάνω φαίνεται καθαρά ότι είναι προτιμότερο κανείς να προνοήσει προχωρώντας ακόμα και πριν την ώρα του ηλικιακά στην εξέταση μέτρησης οστικής πυκνότητας, που παρέχεται δωρεάν από τους ασφαλιστικούς φορείς, φροντίζοντας όσο ακόμα είναι νέος, να βγάλει από τη ζωή του τις κακές διατροφικές και άλλες συνήθειες και να βάλει την άσκηση στο πρόγραμμά του.
Ουσιαστικά, το καμπούριασμα που βλέπουμε στα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι αυτό που προκαλεί οστεοπόρωση και μία τέτοια εικόνα κάποιες φορές βλέπουμε και σε άτομα νεότερα ηλικιακά που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα. Επιπλέον, η βιταμίνη D είναι αυτή που θωρακίζει τον οργανισμό όχι μόνο έναντι της οστεοπόρωσης, αλλά παίζει εξέχοντα ρόλο στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Για παράδειγμα η επαρκής λήψη βιταμίνης D θεωρείται από τους επιστήμονες ότι λειτουργεί προστατευτικά και για νοσήματα, όπως ο κορονοϊός. Και όπως λέμε παραπάνω, η βιταμίνη D διατίθεται δωρεάν, αρκεί να καθίσει κανείς κάτω από τον ήλιο. Εάν όμως δεν έχει αυτή τη δυνατότητα ή φοβάται την έκθεση στην ακτινοβολία, τότε μπορεί να επισκεφτεί το γιατρό του και αν διαπιστωθεί ότι έχει σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D3 τότε συνταγογραφούνται συγκεκριμένα σκευάσματα, φιαλίδια για την κάλυψη αυτού του ελλείμματος και μάλιστα τα σκευάσματα βιταμίνης D3 σε φιαλίδια είναι τα μόνα που συνταγογραφούνται από όλες σχεδόν τις βιταμίνες, καλύπτοντας το κομμάτι που τους αναλογεί οι ασφαλιστικοί φορείς.
