Χοληστερίνη και στεφανιαία νόσος

Η πρώτη αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως σήμερα δεν είναι άλλη από τα νοσήματα του καρδιαγγειακού συστήματος. Τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα συσχετίζονται στενά με την πιθανότητα να υποστεί κάποιος έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Είναι ευρέως γνωστό πια, ότι η υψηλή χοληστερόλη του αίματος είναι από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο και μάλιστα όσο υψηλότερη χοληστερίνη έχουμε, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε να υποστούμε έμφραγμα.

Τι είναι όμως η χοληστερόλη;

Είναι ένα λιπίδιο, που αποτελεί σημαντικό δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και πρόδρομη ουσία για τη σύνθεση των στεροειδών ορμονών και των χολικών οξέων. Τα λιπίδια μεταφέρονται στο αίμα με τη μορφή των λιποπρωτεϊνών.

Το 70% της ολικής χοληστερόλης μεταφέρεται με τις χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (LDL), 17% με τις υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (HDL), 13% με τις πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες και τέως <5% με τα χυλομικρά.

Η χοληστερόλη που υπάρχει στον οργανισμό μας προέρχεται τόσο από την προσλαμβανόμενη τροφή, όσο και από το ίδιο μας το ήπαρ (το συκώτι). Το ήπαρ απομακρύνει την ουσία αυτή με την κυκλοφορία του αίματος.

Πώς προκαλεί στεφανιαία νόσο η χοληστερόλη;

Όταν τα επίπεδά της στο αίμα είναι υψηλά, η LDL (η λεγόμενη «κακή» χοληστερόλη) έχει την ιδιότητα να εναποθέτει χοληστερόλη στα τοιχώματα των αγγείων. Με την πάροδο των ετών, αυτή η σταδιακή εναπόθεση χοληστερίνης οδηγεί στη δημιουργία των λεγόμενων «αθηρωματικών πλακών» μέσα στα αγγεία και προκαλεί «σκλήρυνση των αγγείων».

Το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση της διαμέτρου τους και κατ’ επέκταση ο περιορισμός της αιματικής ροής στην καρδιά ή ακόμα και η διακοπή της. Ως γνωστό, το αίμα μεταφέρει οξυγόνο στην καρδιά και επομένως, στην περίπτωση που δεν φτάνει ικανοποιητική ποσότητα αίματος και οξυγόνου στην καρδιά, εκδηλώνεται προκάρδιο άλγος.

Αν η παροχή αίματος σε ένα τμήμα της καρδιάς διακοπεί τελείως, το αποτέλεσμα θα είναι έμφραγμα του μυοκαρδίου. Με τον ίδιο τρόπο επηρεάζονται όλα τα αγγεία του σώματος και προκαλείται ισχαιμία και σε άλλα ζωτικά όργανα, όπως ο εγκέφαλος. Από την άλλη μεριά, υπάρχει και η HDL (η “καλή” χοληστερίνη), η οποία προστατεύει ενάντια στην καρδιακή νόσο.

Συμπτωματολογία υπερχοληστεριναιμίας

Η υψηλή χοληστερίνη αυτή καθ’ αυτή δεν προκαλεί συμπτώματα, με αποτέλεσμα αρκετοί άνθρωποι να αγνοούν ότι πάσχουν από υπερχοληστεριναιμία. Το γεγονός αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη για μέτρηση των επιπέδων χοληστερόλης.

Η αντιμετώπιση της νόσου ελαττώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού νοσήματος και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα καρδιακής προσβολής και θανάτου λόγω αυτής, ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος πάσχει ήδη από στεφανιαία νόσο. Η μείωση της χοληστερίνης είναι σημαντική για όλους: Νέους και ηλικιωμένους, άντρες και γυναίκες, πάσχοντες ή όχι από καρδιακή νόσο.

Είναι δυνατό να καταπολεμηθεί η υπερχοληστεριναιμία με απλούς τρόπους, αρκεί να υιοθετήσουμε έναν πιο υγιεινό τρόπο διαβίωσης και μια πιο υγιεινή διατροφή. Είναι απαραίτητο να βάλουμε περισσότερη άσκηση στη ζωή μας και να στραφούμε προς τη μεσογειακή κουζίνα.

Όλοι οι άνθρωποι από 20 ετών και πάνω πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση αίματος για τη μέτρηση των επιπέδων χοληστερίνης τους τουλάχιστον μια φορά κάθε πέντε χρόνια.

Η εξέταση αίματος γίνεται μετά από νηστεία 9-12 ωρών και δίνει πληροφορίες για:

• Την ολική χοληστερίνη
• Την LDL και HDL
• Τα τριγλυκερίδια

Η καλή χοληστερόλη 

Η HDL (καλή) χοληστερίνη προστατεύει από την καρδιακή νόσο, επομένως για την HDL υψηλές τιμές είναι επιθυμητές. Τιμές <40mg/dl είναι χαμηλές και θεωρούνται σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου. HDL >60mg/dl συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου στεφανιαίας νόσου. 

Ο υγιεινός τρόπος διαβίωσης, αποτελεί το Α και το Ω στην προσπάθεια αντιμετώπισης της χοληστερίνης.

Τι μπορούμε εμείς να κάνουμε ώστε να μειωθεί η χοληστερίνη μας;

Θα πρέπει να τονιστεί ότι στόχος της όποιας θεραπείας δεν θα πρέπει να είναι μόνο η μείωση της LDL, αλλά και η αύξηση της HDL. Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα χοληστερίνης. Αυτά είναι:

Ηλικία και φύλο:

Όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος, τόσο αυξάνονται τα επίπεδα της χοληστερίνης. Επίσης, οι γυναίκες ως την ηλικία της εμμηνόπαυσης προστατεύονται από τη χοληστερίνη και τα δυσμενή επακόλουθά της, σε σχέση με τους άντρες. Όταν φτάσουν όμως στην εμμηνόπαυση, τα επίπεδα της LDL τείνουν να εξισωθούν με αυτά των αντρών.

Κληρονομικότητα:

Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης είναι συχνά «οικογενειακή υπόθεση». Οι ανωτέρω παράγοντες δυστυχώς δεν επιδέχονται τροποποίηση, σε αντίθεση με τους παράγοντες που ακολουθούν:

Δίαιτα:

Τροφές πλούσιες σε λιπαρά, όπως αρνί, χοιρινό, αλλαντικά, γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά, αλλά και η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων υδατανθράκων αυξάνουν τη χοληστερίνη. Από την άλλη, το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα φρούτα (ιδίως τα πορτοκάλια και τα αχλάδια), τα ψάρια και γενικότερα τροφές με χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη, συντελούν στη μείωση της χοληστερίνης.

Κάπνισμα:

Παρατηρείται αύξηση της HDL μετά τη διακοπή του καπνίσματος.

Βάρος:

Η απώλεια βάρους συντελεί στη μείωση της LDL και των ολικών επιπέδων χοληστερίνης, ενώ συγχρόνως αυξάνει την HDL.

Σωματική δραστηριότητα:

Η φυσική δραστηριότητα ελαττώνει την LDL, ενώ αυξάνει την HDL. Συντελεί, επίσης, στη μείωση του σωματικού βάρους. Συνιστάται η άσκηση για τουλάχιστον 30 λεπτά, αν όχι όλες, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Εάν τα μέτρα αυτά δεν αποδώσουν και σε συνεργασία πάντα με το γιατρό μας, χορηγείται φαρμακευτική αγωγή. Πάντως τις περισσότερες φορές η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι αρκετή, ενώ και στην περίπτωση που κάποιος τεθεί υπό φαρμακευτική αγωγή, πάντα αυτή θα πρέπει να συνδυαστεί με έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης, ο οποίος αποτελεί το Α και το Ω στην προσπάθεια αντιμετώπισης της χοληστερίνης.

Ποιες τιμές χοληστερίνης και LDL είναι επιθυμητές

ΠΙΝΑΚΑΣ