Του Αριστείδη Καλάργαλη*
Το τελευταίο διάστημα συζητείται, για άλλη μια φορά, η δημιουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Κατ’ ευφημισμό χαρακτηρίζονται μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά. Για το θέμα υπάρχουν πολλές απόψεις. Γράφονται κι απαριθμούνται τα θετικά και τα αρνητικά της δημιουργίας ή μη, παρατίθενται παραδείγματα από άλλες χώρες, αριθμοί φοιτητών, χρηματικά ποσά που θα εξοικονομηθούν ή θα δαπανηθούν για σπουδές.
Είναι θεμιτό ο καθένας να έχει και να υποστηρίζει τον άποψή του για το θέμα. Πριν όμως ας δούμε τι ισχύει νομοθετικά. Το Σύνταγμα της Ελλάδας στο άρθρο 16 και στην παράγραφο 5 γράφει: “Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους”. Στην παράγραφο 6 γράφει: “Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί”. Και στην αντίστοιχη παράγραφο 8: “Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες “απαγορεύεται”.
Οπότε για να ιδρυθούν ιδιωτικά Πανεπιστήμια μόνο ένας τρόπος υπάρχει. Να τροποποιηθεί το άρθρο 16 του Συντάγματος με αναθεώρηση. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Τα κόμματα που υποστηρίζουν τη δημιουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων ας προσπαθήσουν, ας επιχειρήσουν να τροποποιήσουν το Σύνταγμα. Γιατί οι λέξεις “αποκλειστικά” και “απαγορεύεται” έχουν μία και μοναδική ερμηνεία.
Η ίδρυση Πανεπιστημίων σήμερα, με το ισχύον Σύνταγμα, καθώς λένε συνταγματολόγοι, αλλά και η κοινή λογική δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Γιατί πρέπει να τηρηθεί το Σύνταγμα. Οι μαθητές της έκτης (ΣΤ) τάξης του Δημοτικού, στο μάθημα “Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή”, μαθαίνουν ότι το Σύνταγμα είναι ο υπέρτατος νόμος του Κράτους και βάσει αυτού υπάρχει η υπόλοιπη νομοθεσία. Επίσης οι πολίτες της Ελλάδας (πολύ περισσότερο οι βουλευτές, οι υπουργοί κι η κυβέρνηση), οφείλουν να τηρούν πίστη στο Σύνταγμα και να το εφαρμόζουν.
Ίσως εδώ θα μπορούσε να σταματήσει η όποια γραφή κι αναφορά στο θέμα. Ας κάνουμε όμως μια άσκηση εργασίας. Έστω, υποθετικά, ότι λειτουργούν ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Νομίζετε ότι θα μπορεί η μεγάλη πλειοψηφία των νέων πολιτών να φοιτήσει σ’ αυτά κι οι γονείς να σπουδάσουν τα παιδιά τους; Ας ρωτήσουμε κάποιους που επιχείρησαν να σπουδάσουν κάπου με πληρωμή διδάκτρων και σπουδών. Παράδειγμα: Όταν ο γιος μου τέλειωσε τις πρώτες σπουδές του, με πτυχίο και μεταπτυχιακό (λόγω ετών φοίτησης), θέλησε να συνεχίσει σε κάποιο εξειδικευμένο τμήμα. Ξέρετε πόσο στοίχιζε η φοίτηση; Πενήντα χιλιάδες (50.000), ευρώ ο χρόνος, οπότε τα δύο χρόνια εκατό χιλιάδες. Ακόμα και στην Πολωνία περίπου αυτές ήταν οι τιμές του τιμοκαταλόγου σπουδών. Οπότε έμεινε το θέμα. Αγροτική οικογένεια σπούδαζε το ένα παιδί της, με στερήσεις. Ενώ βρισκόταν στο τρίτο έτος εισάγεται το δεύτερο παιδί στο τμήμα που επιθυμούσε. Αλλά δεν φοίτησε, γιατί η οικογένεια δεν είχε την οικονομική ευχέρεια να σπουδάσει και δεύτερο παιδί. Τον επόμενο χρόνο το παιδί δηλώνει νέες σχολές στο Πανεπιστήμιο του τόπου κατοικίας, εισάγεται σε άλλο τμήμα από αυτό που επιθυμούσε αρχικά και φοιτά. Γιατί δεν υπάρχουν τα έξοδα διαμονής σε άλλη πόλη, μακριά από τον τόπο κατοικίας.
Ας σκεφτούμε τι γινόταν πριν σαράντα – πενήντα χρόνια. Αρκετά παιδιά, πολλών οικογενειών, σπούδαζαν στην Παιδαγωγική Ακαδημία του τόπου διαμονής τους, γιατί δεν είχαν πολλά έξοδα. Κατόπιν δήλωναν μόνο τις σχολές οι οποίες λειτουργούσαν στο Πανεπιστήμιο της πόλης τους, αν και οι δυνατότητές τους ήταν μεγάλες. Δηλαδή το χρήμα, ο παράς, καθόριζε σε σημαντικό βαθμό τις σπουδές τους. Ταυτόχρονα πολλοί γονείς σπούδασαν τα παιδιά τους κάνοντας μεγάλες στερήσεις στους εαυτούς τους.
Αν η κυβέρνηση, το Κράτος, η Πολιτεία θέλει να υποστηρίξει την εκπαίδευση όλων των βαθμίδων πρέπει να την ενισχύσει πάρα πολύ οικονομικά. Αν τα σχολεία έχουν κενά σε εκπαιδευτικούς, οι καθαριστές/ καθαρίστριες δεν επαρκούν, οι διευθυντές αναζητούν πώς θα ενισχύσουν την υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου τους τότε έχουμε προβλήματα. Μέχρι το 2018 ήμασταν σε εποπτεία – επιτήρηση και απαγορεύσεις από τους δανειστές μας Τροϊκανούς. Από κει πέρα μπορεί η χώρα μας να δαπανήσει περισσότερα για την εκπαίδευση, καθώς και για την υγεία. Το ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση έχει τη βούληση να το πράξει. Ή αν η επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση σε πολλούς τομείς θα έχει θετικό αποτέλεσμα; Όσοι είναι υπέρμαχοι της ιδιωτικοποίησης των πάντων, ας αναλογιστούν τι έγινε με το ηλεκτρικό ρεύμα, ή τι συμβαίνει όταν αντιμετωπίζουν θέμα υγείας. Πόσο δηλαδή πληρώνουν την παροχή της. Το θέμα είναι κυρίως πολιτικό και οικονομικό κι όχι αυτό της δήθεν ελεύθερης επιλογής. Γιατί αν δεν έχεις χρήματα πώς θα επιλέξεις;
*Ο Αριστείδης Καλάργαλης είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός, πρώην Διευθυντής Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου
