Γράφει ο Παναγιώτης Χριστόφας*
Η πρόταση για το νέο σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο από την πλευρά της Ε.Ε. αποτελεί μια καταφανώς ανισοσκελή και άδικη πρόταση για τις χώρες που βρίσκονται στα σύνορα της Ευρώπης και αποτελούν τις χώρες πρώτης υποδοχής μεταναστών. Είναι άδικο για την ελληνική πλευρά και ενδεχομένως καταστροφικό για τις νησιωτικές περιοχές, αλλά και για τον Έβρο.
Παρόλο που η πρόταση γίνεται με γνώμονα τις αρχές της αναλογικότητας και κατ’ εφαρμογή των αρχών της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής ευθυνών, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Στην πράξη αυτό το σύμφωνο δεν τακτοποιεί ζητήματα δίκαιου επιμερισμού του βάρους της διαχείρισης του μεταναστευτικού σε όλα τα κράτη-μέλη.
Ορίζει μάλιστα τις χώρες πρώτης υποδοχής ως επί το πλείστον «διαχειριστές», αφήνοντας στα υπόλοιπα κράτη-μέλη τη δυνατότητα ως «μέτρα αλληλεγγύης» να επιλέξουν ανάμεσα σε: μετεγκατάσταση, αναδοχή επιστροφών ή βοήθεια σε είδος/διάθεση εμπειρογνωμόνων. Αυτά σε ένα καθεστώς με επιπλέον σύνθετες και χρονοβόρες διαδικασίες λήψης αποφάσεων, χωρίς να είναι αποφασιστικής βαρύτητας η άποψη του κράτους-μέλους που υφίσταται τη μεταναστευτική πίεση, όπως η χώρα μας.
Επιπροσθέτως, διαχωρίζει τα εξωτερικά σύνορα σε σχέση με την ευρωπαϊκή επικράτεια, όπου ενώ οι υπήκοοι τρίτων χωρών θα έχουν ήδη εισέλθει σε ευρωπαϊκό έδαφος βρισκόμενοι στα σύνορα εντός της επικράτειας, εκεί θα εξετάζεται αν θα μπορούν να εισέλθουν σε ευρωπαϊκό έδαφος! Η διατύπωση αυτή είναι τουλάχιστον προβληματική. Ο παραλογισμός αυτός είναι ακριβώς αυτός που εγείρει ζήτημα «ουδέτερης ζώνης» στις συνοριακές μας γραμμές που σαφώς αφορούν στα νησιά μας και είναι ακριβώς αυτό που θίγει ζητήματα εθνικής ασφάλειας και κυριαρχίας σε ευαίσθητες περιοχές.
Το γεγονός επιπλέον ότι, η εξέταση ασύλου θα πραγματοποιείται αποκλειστικά και μόνο στις δομές των συνόρων και καθώς δε θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης αναλογικής μετεγκατάστασης σε αιτούντες άσυλο, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στη διαδικασία των επιστροφών (αφού επί του παρόντος αναχωρεί μόνο το 1/3 των ατόμων που έλαβαν εντολή από τα κράτη-μέλη να επιστρέψουν) αναπόφευκτα θα δημιουργεί συνθήκες συσσώρευσης και υπερκορεσμού στα νησιά μας.
Ο κίνδυνος της επανάληψης του καλοκαιριού του 2015 είναι ορατός υπό αυτόν τον σχεδιασμό σε επίπεδο ροών, μόνο που αυτή τη φορά, το ίδιο το σύμφωνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα το έχει καταστήσει δυνατό, κρατώντας μακριά τους αιτούντες άσυλο από την ευρωπαϊκή επικράτεια ακινητοποιώντας τους στις περιοχές των συνόρων, στα νησιά μας σε μια επαναλαμβανόμενη διαρκή πραγματικότητα.
Ας μη λησμονούμε πως η πρόταση αφορά σε “Κανονισμό” της Ε.Ε., που σημαίνει επιπροσθέτως πως είναι δεσμευτικός και πως δεν δίνεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη μεταγενέστερα να αποφασίσουν ή να πράξουν διαφορετικά. Στην ουσία όμως οι αυστηρά περιγεγραμμένες υποχρεώσεις αφορούν αποκλειστικά και μόνο στα κράτη-μέλη που θα είναι χώρες πρώτης εισόδου.
Μετά από τα παραπάνω, γίνεται σαφές πως ο σχεδιασμός όχι μόνο δεν είναι επωφελής για τα κράτη- μέλη πρώτης υποδοχής, αλλά αντιθέτως ανερυθρίαστα δημιουργεί κράτη-μέλη δύο ταχυτήτων στη διαχείριση του ασύλου, αφήνοντας και για το αναλογούν μερίδιο της Ελλάδας, να σηκώσει το βάρος η νησιωτική παραμεθόριος.
Είναι ευθύνη μας σε αυτήν την συγκυρία, να αξιολογήσουμε το ζήτημα με σοβαρότητα και σύνεση και να διεκδικήσουμε με τις παρεμβάσεις μας, την προστασία των νησιωτικών μας περιοχών σε ένα πλαίσιο, όπου να υπάρχει αυτό ακριβώς που ο Κανονισμός θα έπρεπε πραγματικά να λαμβάνει υπόψη: την αναλογικότητα, τη δίκαιη κατανομή και την αλληλεγγύη μεταξύ κρατών-μελών της Ε.Ε.
*Ο Παναγιώτης Χριστόφας είναι Αντιπεριφερειάρχης Προγραμματισμού Περιφερειακός Σύμβουλος, επικεφαλής της παράταξης «Τολμάμε για το Βόρειο Αιγαίο»
