Της Δανάης Αγιασωτέλλη*
Ο Σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από διαταραχή μεταβολισμού υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών η οποία οφείλεται είτε σε έλλειψη ινσουλίνης, είτε σε ελάττωση της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης που λαμβάνεται από τις τροφές, μέσα στα κύτταρα.
Πόσοι τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη υπάρχουν;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης διακρίνεται σε τρεις κύριες κατηγορίες:
α) Ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου Ι
Χαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ινσουλίνης και συνήθως οδηγεί σε πλήρη έλλειψη ινσουλίνης. Ο τύπος αυτός αποτελεί την κυριότερη αιτία διαβήτη σε παιδιά, μπορεί όμως να προσβάλλει και τους ενήλικες.
β) Μη ινσουλινοεξαρτώμενος ή διαβήτης τύπου ΙΙ
Η μορφή αυτή αποτελεί τη συνηθέστερη των τριών (περίπου το 80% του συνόλου των διαβητικών). Οφείλεται σε προοδευτική μείωση της ανταπόκρισης των β-κυττάρων για έκκριση ινσουλίνης και περιλαμβάνει όλο το φάσμα από την αντίσταση στην ινσουλίνη μέχρι και την σημαντική μείωση της έκκρισης ινσουλίνης με μικρότερη αντίσταση. Ο τύπος αυτός σχετίζεται στενά με την παχυσαρκία και προσβάλλει ανθρώπους ασχέτως ηλικίας.
γ) Διαβήτης κύησης
Πρόκειται για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (και όχι σε γυναίκες με διαγνωσμένο διαβήτη πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης). Ο διαβήτης κύησης είναι αναστρέψιμη νόσος, η οποία υποχωρεί μετά τον τοκετό, συνδέεται όμως με περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού αν δεν αντιμετωπισθεί.
Ποιά άτομα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν διαβήτη τύπου ΙΙ;
-Οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι (BMI ή Δείκτης Μάζας Σώματος > 30 kg/m2)
-Όσοι κάνουν καθιστική ζωή
-Όσοι εμφανίζουν διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (προδιαβητικοί ασθενείς)
-Όσοι έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη
-Οι γυναίκες που παρουσιάζουν διαβήτη κυήσεως ή γεννούν παιδιά με σωματικό βάρος > 4 kg
-Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
-Οι υπερτασικοί (Α.Π. > 140/90 mmHg)
-Όσοι έχουν χαμηλά επίπεδα καλής χοληστερόλης HDL και αυξημένα τριγλυκεριδίων καθώς και οι ασθενείς με ιστορικό αγγειακής νόσου (π.χ. στηθάγχη, έμφραγμα, στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο).
Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα του σακχαρώδους διαβήτη;
Στα αρχικά στάδια της νόσου συνήθως δεν εμφανίζονται καθόλου συμπτώματα και μάλιστα μπορεί ακόμη και για χρόνια μετά την εκδήλωση της νόσου ένας ασθενής να μην έχει αντιληφθεί ότι πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.
Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου είναι:
-Αυξημένη δίψα
-Πολυουρία (ειδικά τις βραδινές ώρες)
-Κούραση χωρίς ιδιαίτερη σωματική δραστηριότητα
-Έντονη πείνα που οδηγεί σε πολυφαγία
-Απώλεια βάρους
-Θάμπωμα στην όραση
-Δυσκολία επούλωσης των πληγών
-Συχνές φλεγμονές και λοιμώξεις
Ποια τα διαγνωστικά κριτήρια του σακχαρώδους διαβήτη;
-Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη και τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200mg/dl
-Τιμή σακχάρου νηστείας (που λαμβάνεται δηλαδή μετά από 8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής) > 126mg/dl
-Καμπύλη σακχάρου: Τιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος > 200mg/dl. Η συγκεκριμένη εξέταση απαιτεί τριήμερη προετοιμασία, με διαιτολόγιο πλούσιο σε υδατάνθρακες
-Επιπλέον προτάθηκε η χρησιμοποίηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) για τη διάγνωση του ΣΔ. Ως διαγνωστική τιμή για το ΣΔ καθορίζεται HbA1c ≥ 6.5%
Τι είναι ο προδιαβήτης;
Ο προδιαβήτης είναι το αρχικό στάδιο στην εξέλιξη της φυσικής ιστορίας του ΣΔ τύπου ΙΙ. Περιλαμβάνει τη διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας (IFG) με σάκχαρο νηστείας 100-126 mg/dl και τη διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT) με σάκχαρο νηστείας εντός φυσιολογικών ορίων και παθολογικό σάκχαρο =140-200 mg/dl μετά από δίωρη καμπύλη ανοχής γλυκόζης.
Γιατί θα πρέπει να ανησυχήσω για τον προδιαβήτη;
Ο προδιαβήτης προβλέπει τον υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουμε διαβήτη στο μέλλον και αρτηριοσκληρωτική αγγειακή νόσο. Και οι 2 καταστάσεις μπορούν να προληφθούν επιτυχώς, με αλλαγή τρόπου ζωής ή και φαρμακευτικές παρεμβάσεις στους παράγοντες κινδύνου που είναι κυρίως η υπέρταση και τα λιπίδια.
Ποιες οι επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη;
Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να σχετισθεί με μικροαγγειοπάθεια στην οποία περιλαμβάνεται η αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια και νευροπάθεια καθώς και με μακροαγγειοπάθεια στην οποία περιλαμβάνονται η αθηροθρόμβωση των στεφανιαίων και εγκεφαλικών αρτηριών, της αορτής και των περιφερικών αρτηριών.
Ποια είναι η βάση της θεραπείας;
- Εφαρμογή δίαιτας (χαμηλή σε ζωικά λίπη, χοληστερόλη, αλάτι και οινόπνευμα και να περιέχει άφθονες φυτικές ίνες). Προσπάθεια μείωσης σωματικού βάρους
-Αύξηση της σωματικής άσκησης
-Διακοπή του καπνίσματος.
-Φαρμακευτική αγωγή με δισκία ή/και ινσουλίνη με εξατομικευμένη εκπαίδευση του ασθενούς από τους επαγγελματίες υγείας, με βάση τις δικές του ανάγκες.
-Συστηματική εφαρμογή αυτοελέγχου (βάρος σώματος και σάκχαρο αίματος)
-Περιοδικός έλεγχος από καρδιολόγο και οφθαλμίατρο
Τι πρέπει να κάνω για να αποφύγω ή να καθυστερήσω την εμφάνιση του διαβήτη τύπου ΙΙ;
1.Να χάσετε βάρος και να αθλείστε τακτικά.
- Να ελέγξετε και να αντιμετωπίσετε όλους τους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα (δηλαδή να διακόψετε το κάπνισμα, να ρυθμίσετε την δυσλιπιδαιμία και την υπέρτασή σας)
- Να κάνετε εξέταση σακχάρου νηστείας ή δοκιμασία ανοχής γλυκόζης, ειδικά αν είστε παχύσαρκοι ή έχετε στην οικογένειά σας συγγενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
*Η Δανάη Αγιασωτέλλη είναι Ειδικός Παθολόγος. Ιατρείο: Χαριλάου Τρικούπη 11 (στο στενό του ΟΤΕ Μυτιλήνης). Τηλ. 22510-22948, κιν. 6974022894
